Γυναίκες Φωτογράφοι τον 19ο αιώνα
Με αυτό το πρώτο άρθρο εγκαινιάζω μια καινούργια στήλη/κατηγορία στο blog μου που θα αφορά τις γυναίκες φωτογράφους. Υπάρχει αυτή η ανάγκη να αναφέρονται οι γυναίκες φωτογράφοι ξεχωριστά; Ναι για να τις θυμίζουμε αυτές και το έργο τους και για να φέρουμε στην επιφάνεια ακόμη περισσότερα ονόματα σημαντικών γυναικών φωτογράφων.
Ναι υπήρξαν, υπάρχουν και θα εξακολουθήσουν φυσικά να υπάρχουν σπουδαίες γυναίκες φωτογράφοι. Ακόμη όμως και στο εξειδικευμένο κοινό της φωτογραφίας είναι γνωστά μόνο λίγα ονόματα γυναικών φωτογράφων που άσκησαν έντονη επίδραση στην εξέλιξη της φωτογραφίας και που άφησαν ένα σπουδαίο φωτογραφικό έργο.
Δεν είναι πολλές οι αναφορές στην ιστορία της φωτογραφίας σε γυναίκες φωτογράφους. Αν παραθέσω μερικά ονόματα που είναι τα πιο δημοφιλή, πιθανότατα θα δοκιμαστούν και οι δικές σας γνώσεις για την ιστορία της φωτογραφίας, αλλά δυστυχώς είναι αλήθεια παρόλο που υπάρχουν αρκετές σημαντικές γυναίκες φωτογράφοι, σπάνια αναφέρονται στις ιστορίες της φωτογραφίας εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις. Για να δούμε συνήθως ποιες συναντάμε και ποιες ξεχνάμε μόνο για τα πρώτα- πρώτα χρόνια της φωτογραφίας τον 19ο αιώνα.
Από την περίοδο των πρωτοπόρων της φωτογραφίας οι περισσότεροι ιστορικοί ξεχνάνε ένα σπουδαίο πρόσωπο. Την γυναίκα και ενθουσιώδη βοηθό του Talbot σε όλους τους φωτογραφικούς του πειραματισμούς, την Constance Fox Talbot (1811-1880). Δυστυχώς μετά από τόσα χρόνια που έχουν περάσει από εκείνες τις πρώτες μέρες των πειραματισμών με την φωτογραφία ο ρόλος της δεν πιστεύω ότι έχει διερευνηθεί όπως θα της άξιζε. Πουθενά δεν θα δείτε να αναφέρεται το όνομα της πρώτης ξαδέρφης του Talbot. Η Emma-Thomasina Talbot με τις γνώσεις για την φωτογραφική διαδικασία που είχε αποκτήσει από τον ξάδερφο της, πιθανότατα ενέπνευσε τον άντρα της John Dillwyn-Llewelyn, ώστε να ασχοληθεί με την φωτογραφία.
Η πρώτη που συνήθως αναφέρουν οι ιστορίες της φωτογραφίας όλο και πιο πολύ, είναι η Anna Atkins (1799-1871) που ανήκε στον φιλικό κύκλο των πρωτοπόρων της φωτογραφίας Talbot και Hershel και είναι η πρώτη που δημοσίευσε ένα βιβλίο/λεύκωμα με φωτογραφίες και μάλιστα με την μέθοδο της Κυανοτυπίας.
Μια από τις πιο γνωστές φωτογραφίες της Julia Margaret Cameron με τίτλο ” Sadness”
Συνήθως οι ιστορίες της φωτογραφίας αναφέρουν την Julia Margaret Cameron (1815-1879). Είναι μάλλον η φωτογράφος που αναφέρεται πιο συχνά και όχι μόνο για τον 19ο αιώνα. Παρόλα αυτά δεν είμαι σίγουρος ότι αναδεικνύεται πλήρως το πόσο σημαντική προσωπικότητα υπήρξε και όχι μόνο στον χώρο της φωτογραφίας. Καμιά αναφορά δεν γίνεται όμως στην Clementina Hawarden (1822-65) που μάλιστα στον κύκλο της υπήρξε η φήμη ότι τα χημικά της φωτογραφίας ήταν υπεύθυνα για τον πρόωρο θάνατο της.
Η πρώτη γυναίκα επαγγελματίας φωτογράφος στην Γαλλία, η Geneviève Élisabeth Disdéri (1817–1878), μπορεί να άνοιξε μαζί με τον άντρα της το φωτογραφικό στούντιο στην Βρέστη, αλλά όταν εκείνος έφυγε για το Παρίσι το 1847, συνέχισε να το λειτουργεί μόνη της.
Στην Γερμανία η πρώτη επαγγελματίας φωτογράφος ήταν η Bertha Beckmann (1815–1901). Εκείνη άνοιξε μαζί με τον σύζυγο της το φωτογραφικό της στούντιο το 1843 στη Λειψία, αλλά συνέχισε να το λειτουργεί μετά το θάνατο του το 1847. Ενώ πρωτοπορος υπήρξε και η Emilie Bieber (1810–1884) που άνοιξε ένα φωτογραφικό στούντιο στο Αμβούργο το 1852.
Αυτοπορτραίτο της Bertha Wehnert Beckmann
Η δασκάλα Sarah Louise Judd (1802–1886) ήταν πιθανότητα η πρώτη επαγγελματίας φωτογράφος στις ΗΠΑ, μιας και στην Μινεσότα εκτός από τα σχολεία που ίδρυσε τραβούσε και δαγεροτυπίες . Στην Ελβετία από τις πρώτες γυναίκες επαγγελματίες υπήρξε η Alwina Gossauer (1841–1926). Δεν θα βρείτε σε καμιά ιστορία της φωτογραφίας την Δανέζα Thora Hallager (1821–1884). Ταξίδεψε στο Παρίσι για να μάθει από κοντά τα μυστικά της Δαγεροτυπίας και ήδη από το 1857 άνοιξε το δικό της στούντιο.
Μια χώρα που οι γυναίκες φωτογράφοι διέπρεψαν πολύ πιο γρήγορα και σε μεγαλύτερο βαθμό από τις υπόλοιπες χώρες ήταν η Σουηδία. Η Brita Sofia Hesselius (1801–1866) ήταν η πρώτη επαγγελματίας φωτογράφος στην χώρα της. Η Maria “Marie” Kinnberg (1806-1858), έγινε επαγγελματίας φωτογράφος το 1951, ενώ η φεμινίστρια, ζωγράφος, λιθογράφος, χαράκτρια, δημιουργός χαρτών και ποιήτρια Sofia Carolina Ahlbom (1803 – 1868), ανάμεσα στα άλλα ασχολήθηκε και με την φωτογραφία. Στην Σουηδία υπήρξαν τα πρώτα χρόνια της φωτογραφίας πάνω από 15 γυναίκες επαγγελματίες φωτογράφοι με κάποιες από αυτές να λογαριάζονται μαζί με τους κορυφαίους άντρες συναδέρφους τους. Ανάμεσα τους οι Hilda Sjölin,Rosalie Sjöman, Caroline von Knorring, Anna Hwass και οι Bertha Valerius και η μαθήτρια της Selma Jacobsson που υπήρξαν επίσημες φωτογράφοι της βασιλικής αυλής.
Παρόλα τα τόσα ονόματα που έχω αναφέρει μέχρι τώρα. Δεν έχουν τελειώσει οι γυναίκες φωτογράφοι που στα μέσα του 19ου αιώνα και αργότερα ασχολήθηκαν με αυτό το νέο μέσο κάνοντας το επάγγελμα, είτε το αξιοποίησαν για καλλιτεχνικούς λόγους. Με όλες αυτές και με τις υπόλοιπες γυναίκες φωτογράφους, από τα πρώτα χρόνια της φωτογραφίας μέχρι σήμερα θα ασχοληθώ σε επόμενα άρθρα μου.