Monthly Archives: December 2021

Καλλιτεχνική Φωτογραφία και εμπορική Φωτογραφία

ή γιατί για μια ακόμη φορά λέω ότι η Φωτογραφία είναι μία

Άλλο ένα ισχυρό στερεότυπο της φωτογραφίας είναι ότι η καλλιτεχνική φωτογραφία, η φωτογραφία που κάνει κανείς για την προσωπική του ευχαρίστηση και έκφραση, είναι σημαντικότερη από την εμπορική φωτογραφία ή την φωτογραφία που γίνεται κατόπιν παραγγελίας ή μετά από κάποια ανάθεση. Ακόμη χειρότερος είναι αυτός ο διαχωρισμός όταν εμπλέκει μέσα και την αμοιβή, δηλαδή σημαντικότερη είναι για κάποιους η φωτογραφία που γίνεται χωρίς ο φωτογράφος να αμείβεται για αυτή του την εργασία, ενώ όταν περιλαμβάνεται αμοιβή, η καλλιτεχνική αξία αυτής της φωτογραφίας υποβαθμίζεται, πέφτει ακόμη πιο χαμηλά.

Καταλαβαίνει κανείς ότι αυτός ο διαχωρισμός δεν έχει καμία ουσία. Αρκεί να  αναλογιστεί ότι τα περισσότερα αριστουργήματα της τέχνης που θαυμάζουμε ήδη από την αρχαιότητα έχουν δημιουργηθεί τα περισσότερα με ανάθεση και με αμοιβή. Λέω για τα γλυπτά του Πραξιτέλη για παράδειγμα ή τον Παρθενώνα, αλλά και την αρχαία ελληνική κεραμική που ήταν και εντελώς χρηστική και μάλιστα είχε έναν ξεκάθαρο χαρακτήρα πολυτέλειας. Το ίδιο ισχύει για τα περισσότερα έργα της αναγέννησης, ή τα αριστουργήματα της κλασικής μουσικής.  Δεν ξέρω πότε γεννήθηκε αυτός ο μύθος του φτωχού πλην τίμιου καλλιτέχνη που δεν ξεπουλάει την τέχνη του στη εμπορικότητα και δεν βάζει το ταλέντο του στην υπηρεσία της διαφήμισης, όσο αφορά την φωτογραφία. Όμως αυτό που ξέρω είναι ότι τέτοιες απόψεις έχουν κάνει μεγάλη ζημιά κυρίως στις αμοιβές που θα έπρεπε να εισπράττουν οι φωτογράφοι, γιατί με τέτοιου είδους επιχειρήματα έχει απαξιωθεί οικονομικά η καλλιτεχνική φωτογραφική δραστηριότητα. Με την έννοια ότι ο φωτογράφος δεν πρέπει να διεκδικεί αμοιβή για το καλλιτεχνικό του έργο, γιατί με αυτό τον τρόπο το ευτελίζει.

Απλά θέλω να ενημερώσω σε περίπτωση που δεν το έχουν προσέξει,  ειδικά τους φίλους της φωτογραφίας ότι το μεγαλύτερο ποσοστό της φωτογραφίας του 19ου και του 20αιώνα που θαυμάζουμε ακόμη και σε πιουρίστες κατά την άποψη τους καλλιτέχνες φωτογράφους, που τους έχουμε πολύ ψηλά για την καλλιτεχνική τους υπόσταση, αλλά πολλές φορές και για το ηθικό τους ανάστημα, έχει δημιουργηθεί  φυσικά με πολύ κόπο και μεγάλη φυσικά καλλιτεχνική και προσωπική αγωνία και αγώνα, αλλά τις περισσότερες φορές ήταν πολύ καλά αμειβόμενη. Ακόμη κι όταν δεν ήταν κάποια άμεση εμπορική ανάθεση, ή παραγγελία από κάποιο περιοδικό ή εκδοτικό οίκο, τότε ήταν κάποια ανάθεση από κάποιο μουσείο ή έχει υποστηριχτεί οικονομικά από κάποια καλλιτεχνική υποτροφία.

Αυτό ισχύει ας πούμε και για τις φωτογραφίες του Jean-Eugène-Auguste Atget, με ταπεινούς εμπορικούς σκοπούς δημιουργήθηκε το σύνολο του έργο του, δεν το αλλάζει αυτό, το ότι πέθανε πάμφτωχος, το ίδιο ισχύει για τον ποιητή της Πράγας  Josef Sudek που εμπορικό ήταν το μεγαλύτερο τμήμα του έργου του, κάπως έπρεπε να ζήσει . Καταλαβαίνετε ότι χρησιμοποιώ παραδείγματα που χαίρουν μεγάλης εκτίμησης στο φωτογραφικό καλλιτεχνικό πάνθεον. Οι περισσότερες φωτογραφίες του Henri Cartier-Bresson για παράδειγμα ήταν εμπορικές αναθέσεις. Πιθανά να βοήθησε στην καλλιτεχνική του ελευθερία η οικονομική του άνεση (στην  δημοφιλία του σίγουρα έπαιξε ρόλο). Ο επίκαιρος λόγω της ταινίας   Minamata  και του πρωταγωνιστή της Johnny Depp, Eugene Smith, ήταν σίγουρα ένας ιδιοφυής φωτογράφος και ένας ακέραιος χαρακτήρας με υψηλές ηθικές αξίες, αλλά ούτε η καλλιτεχνική του αξία, ούτε η ηθική του μειώθηκε από τραπεζικά εμβάσματα του πρακτορείου Magnum και του περιοδικού LIFE, που συνέχισαν να τον υποστηρίζουν παρόλο που μπορεί να μην ήταν συνεπής με τις ημερομηνίες των παραδόσεων των φωτογραφιών του. Μπορώ να συνεχίσω έτσι με πολλά παραδείγματα αλλά θα κλείσω απλά με το παράδειγμα  του Robert Frank που πιστεύω ότι με το έργο του έχει επηρεάσει όσο λίγοι την πορεία της καλλιτεχνικής φωτογραφίας από τα μέσα του 20ου αιώνα και μετά. Το έργο του THE AMERICANS έγινε με την με χρηματοδότηση μιας καλλιτεχνικής υποτροφίας από το John Simon Guggenheim Memorial Foundation, για να μην πω ότι για να πάρει αυτή την υποτροφία είχε μέσον τον Walker Evans.

Θεωρώ  ότι η φωτογραφία είναι μια. Πολλές φορές το ίδιο το φωτογραφικό καλλιτεχνικό έργο ανεξαρτητοποιείται σε βάθος χρόνου από τις αρχικές προθέσεις  του φωτογράφου που φυσικά και πρέπει να έχει την καλλιτεχνική ελευθερία να επιλέξει τις πηγές με τις οποίες θα χρηματοδοτεί την δημιουργία του έργου του και τον τρόπο που βιοπορίζεται. Για μένα είναι ανεπίτρεπτοι οι όροι ερασιτεχνική και επαγγελματική φωτογραφία, εμπορική και καλλιτεχνική φωτογραφία, όσο αφορά την αξιολόγηση ή βαθμολόγηση ή ταξινόμηση της καλλιτεχνικής αξίας μιας φωτογραφίας.

Διαβάστε και την ανάρτηση μου Ερασιτεχνική Φωτογραφία

αλλά και την ανάρτηση μου για την Εμπορική Φωτογραφία

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397.

Sabine Weiss

Sabine Weiss – Σαμπίνε Βάις, Φωτογράφος

Δυστυχώς για μια ακόμη φορά με προλαβαίνει ένας θάνατος και έτσι η σημερινή μου ανάρτηση γίνεται εξαιτίας του θανάτου της σπουδαίας φωτογράφου Sabine Weiss πριν 3 μέρες την Τρίτη 28 Δεκεμβρίου 2021.  H Sabine Weiss γεννήθηκε το 1924 στην Ελβετία. Το 1942 αποφασίζει να γίνει φωτογράφος επηρεασμένη βαθιά και από την φιλότεχνη μητέρα της αλλά και από τον πατέρα της ερευνητή χημικό αλλά και παθιασμένο ερασιτέχνη φωτογράφο. Από το 1942 μέχρι το 1945 μαθήτευσε στο στούντιο των αδερφών Boissonnas, τι υπέροχο ξεκίνημα! . Δημιούργησε  ένα δικό της στούντιο στην Γενεύη αλλά το 1946 άφησε την γενέθλια πόλη της και πήγε να ζήσει στο Παρίσι όπου για όλη την  υπόλοιπη ζωή της. Στο Παρίσι τα πρώτα χρόνια υπήρξε βοηθός του Γερμανού φωτογράφου Willy Maywald, αλλά γρήγορα ξεκίνησε να δουλεύει μόνη της πειραματιζόμενη με διάφορα είδη φωτογραφίας, φωτορεπορτάζ, διαφήμιση, μόδα, πορτραίτο και ό,τι άλλο της ζητήθηκε. Το 1950 γνώρισε τον σύντροφο της ζωής της τον αμερικάνο ζωγράφο Hugh Weiss. Το 1952 έγινε μέλος του πρακτορείου Rapho, ενώ την ίδια χρονιά ξεκίνησε μια πολύχρονη συνεργασία με το περιοδικό Vogue.

Sabine Weiss αυτοπορτρέτο

Το 1955 συμμετείχε στην θρυλική έκθεση του ΜΟΜΑ, The family of man που την οργάνωσε ο Edward steichen, με τρεις φωτογραφίες της. Εκτός από τις φωτογραφίες που έκανε με ανάθεση από τα μεγαλύτερα περιοδικά του κόσμου και της Γαλλίας, δημιούργησε και ένα προσωπικό φωτογραφικό έργο πάντα με επίκεντρο τον άνθρωπο και για αυτό τον λόγο περιλαμβάνεται στην άτυπη ουσιαστικά ανθρωπιστική φωτογραφική σχολή του Παρισιού που ξεκινάει με τον  André Kertész  και περιλαμβάνει και τους Robert Doisneau, Willy Ronis, Édouard Boubat, and Izis Bidermanas, ακόμη και αυτόν τον Henri Cartier-Bresson. Αυτά τα λίγα για σήμερα, σύντομα θα της αφιερώσω ένα μεγαλύτερο άρθρο και οπωσδήποτε θα την συμπεριλάβω στο βιβλίο μου για τις σπουδαίες γυναίκες φωτογράφους.

Η Sabine Weiss εν ώρα εργασίας

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397.

Πως επιλέγουμε διάφραγμα στην φωτογραφία

Τρεις βασικές επιλογές διαφράγματος στην φωτογραφία

Είναι πολλές φορές που κάνουμε αυτή την κουβέντα με μαθητές μου αλλά και φίλους της φωτογραφίας, για το ποιες είναι οι βασικές επιλογές όσο αφορά την ρύθμιση του διαφράγματος στην φωτογραφική μηχανή. Δεν θα βαρεθώ ποτέ να λέω ότι συνήθως θεωρούμε λανθασμένα  το διάφραγμα σαν έναν από τους παράγοντες της έκθεσης στην φωτογραφία στο περίφημο τρίγωνο της έκθεσης (που ξεχνάει τον παράγοντα Φως). Έτσι χιλιάδες άρθρα, βιβλία και βίντεο στο διαδίκτυο θεωρούν ότι η επιλογή του διαφράγματος κυρίως καθορίζει το πόσο φως θα πέσει επάνω στον αισθητήρα μας.  Δεν βαριούνται να λένε και να γράφουν ότι η επιλογή του διαφράγματος καθορίζει πόσο φως θα περάσει μέσα από τον φακό μας, πόσο φως θα φτάσει μέσα από τον φακό μας στον ψηφιακό αισθητήρα της μηχανής μας. Χαίρω πολύ! Όμως  η ρύθμιση του διαφράγματος θα έπρεπε να μας  ενδιαφέρει κυρίως για άλλες παραμέτρους του φωτογραφικού αποτελέσματος και όχι τόσο για τον καθορισμό της φωτεινότητας μιας φωτογραφίας.

Μια συνηθισμένη κλίμακα διαφραγμάτων

Ας το ξαναγράψω για μια ακόμη φορά αναλυτικά μιας και είχα πρόσφατα σχετικές απορίες που στάλθηκαν από φίλους στο facebook. Ο τρόπος που ένας φωτογράφος επιλέγει το διάφραγμα είναι απλός.

Ή επιλέγουμε ανοιχτά διαφράγματα,  και για να τα αναφέρουμε, δηλαδή διάφραγμα f1 –  f1,4 – f2 – f2,8 – f4 – f5,6 ώστε να έχουμε μικρό βάθος πεδίου και μεγάλο μπόκε.

Ή επιλέγουμε κλειστά διαφράγματα δηλαδή f11 – f16 – f22 – f32 – f45 ώστε να έχουμε μεγάλο βάθος πεδίου και μικρό μπόκε.

Ανοιχτό διάφραγμα – Μικρό βάθος πεδίου – Έντονο μπόκε

Ή επιλέγουμε μεσαία διαφράγματα που ανάλογα με τον φακό κινούνται στην περιοχή ανάμεσα στο f5,6 – f8 – f11 ώστε να πετύχουμε την μέγιστη φωτογραφική ποιότητα αφού σε αυτή την περιοχή διαφραγμάτων συνήθως οι φακοί έχουν το “sweet spot”, το σημείο δηλαδή, την επιλογή διαφράγματος που αποδίδει το ποιοτικότερο φωτογραφικό τους είδωλο.

Δεν έχουμε άλλους τρόπους να διαλέξουμε διάφραγμα. Αν αλλάζουμε διάφραγμα με σκοπό να ρυθμίσουμε την έκθεση και το πόσο φως θα πέσει επάνω στον ψηφιακό μας αισθητήρα τότε κάνουμε λάθος γιατί ρυθμίζοντας έτσι την  φωτεινότητα θα ρυθμίσουμε χωρίς να το θέλουμε και το βάθος πεδίου, αλλά θα καθορίσουμε και την τελική ποιότητα της φωτογραφίας.

Κλειστό διάφραγμα – Μεγάλο βάθος πεδίου – Καθόλου μπόκε

Παλιότερα την εποχή του φιλμ ήταν πιο λογικό το διάφραγμα να συμμετέχει περισσότερο στην ρύθμιση της έκθεσης γιατί το φιλμ που είχαμε στην μηχανή ήταν σταθερής ευαισθησίας και δεν μπορούσε να αλλάζει από φωτογραφία σε φωτογραφία.  Έτσι οι συμβιβασμοί που κάναμε ήταν περισσότεροι. Σήμερα με την δυνατότητα που έχουν οι ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές όσο αφορά την ρύθμιση της ευαισθησίας του ψηφιακού αισθητήρα ο φωτογράφος είναι πιο ελεύθερος να επιλέξει ακριβώς το διάφραγμα που θέλει κυρίως για να διαμορφώσει το προσωπικό του φωτογραφικό ύφος, παρά για τον έλεγχο της έκθεσης.

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397.

Τα καλύτερα κινητά τηλέφωνα για τη φωτογραφία

Ποιο κινητό τηλέφωνο να αγοράσετε για καλές φωτογραφίες

Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά όσο αφορά τη φωτογραφία στο κινητό τηλέφωνο. Σήμερα δημοσιεύω την πρώτη λίστα με τα καλύτερα κινητά όσο αφορά τις επιδόσεις τους στην φωτογραφία. Αυτή είναι μια γενική λίστα με γενικές προδιαγραφές. Όποτε μου δίνεται η ευκαιρία θα εξειδικεύω αντίστοιχες λίστες για τα ιδιαίτερα φωτογραφικά χαρακτηριστικά των κινητών τηλεφώνων. Αν οι εταιρείες κινητών τηλεφώνων μου στέλνουν τα τηλέφωνα τους, ευχαρίστως να τα δοκιμάζω και να σας γράφω την γνώμη μου και για κάθε τηλέφωνο ξεχωριστά.

Ας ξεκινήσουνε όμως την πρώτη λίστα μας για να γνωρίσουμε τα κινητά τηλέφωνα όχι για τις πλούσιες λειτουργίες τους και τα χαρακτηριστικά τους, αλλά αντιμετωπίζοντας τα σαν φωτογραφικές μηχανές. Όσο αφορά τα φωτογραφικά τους χαρακτηριστικά τα παρακάτω κινητά τηλέφωνα είναι τα κορυφαία στο πέρασμα από το 2021 στο 2022.

Huawei P50 Pro

Xiaomi Mi 11 Ultra

Huawei Mate 40 Pro+

Apple iPhone 13 Pro Max

Apple iPhone 13 Pro

Huawei Mate 40 Pro

Google Pixel 6 Pro

Vivo X70 Pro+

Xiaomi Mi 10 Ultra

Huawei P40 Pro

Oppo Find X3 Pro

Vivo X50 Pro+

Apple iPhone 13

Apple iPhone 13 mini

Apple iPhone 12 Pro Max

Apple iPhone 12 Pro

Vivo X60 Pro+

Xiaomi Mi 10 Pro

Oppo Find X2 Pro

Σημειώνω ότι τα τηλέφωνα της  Huawei δεν διαθέτουν google services γιατί η εταιρεία έχει υποστεί ban στις Ηνωμένες Πολιτείες

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397.

Φωτογραφία με κινητό τηλέφωνο

Φωτογραφία στο κινητό τηλέφωνο

Εισαγωγή στην φωτογραφία με κινητό τηλέφωνο

Αυτό είναι το πρώτο από μια σειρά άρθρων που σκοπεύω να γράψω και θα αφορούν την φωτογραφία στα κινητά τηλέφωνα. Ίσως στην τελική μορφή τους να καταφέρω να συνθέσω και ένα βιβλίο που να αφορά την φωτογραφία με το κινητό τηλέφωνο σε όλες τις εκφάνσεις της. Η ιστορία της φωτογραφίας με το κινητό τηλέφωνο δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλη. Γύρω στα 20 χρόνια μπορούμε να τραβάμε φωτογραφίες με τα κινητά μας τηλέφωνα και να τις μοιραζόμαστε με τον υπόλοιπο κόσμο. Στην αρχή αυτό το μοίρασμα γινόταν μόνο με τα μηνύματα πολυμέσων (MMS), ενώ στην πορεία με την ανάπτυξη των social media και των εφαρμογών ανταλλαγής μηνυμάτων, η ανταλλαγή και η αποστολή φωτογραφιών με τα κινητά τηλέφωνα έγινε ακόμη πιο εύκολη.

Ένα από τα κορυφαία κινητά τηλέφωνα για φωτογραφία το Iphone 13 pro max 

Φωτογράφοι με κινητό τηλέφωνο και φωτογράφοι με άλλες φωτογραφικές μηχανές

Παρόλο που η ανάπτυξη της δυνατότητας των κινητών τηλεφώνων να τραβάνε φωτογραφίες έφερε ένα τεράστιο νέο κοινό στην φωτογραφία, αυτό σε μερικούς ερασιτέχνες αλλά και κάποιους επαγγελματίες φωτογράφους δεν αρέσει. Θεωρούν ότι αυτή η τεράστια ευκολία με την οποία μπορεί κάποιος να τραβήξει φωτογραφίες με ένα κινητό τηλέφωνο δεν ταιριάζει ούτε με την ερασιτεχνική ενασχόληση με την φωτογραφία, που προϋπέθετε κάποιου είδους μαθητεία στην τεχνική της φωτογραφίας, αλλά ούτε και με την επαγγελματική ενασχόληση με την φωτογραφία. Ειδικά με τους επαγγελματίες φωτογράφους η αντίσταση τους και η υποτιμητική στάση που κρατάνε σε σχέση με την φωτογραφία με το κινητό τηλέφωνο, μου φαίνεται κάπως αστεία. Για πολλούς λόγους, αλλά κυρίως γιατί πολλοί επαγγελματίες σε διάφορους κλάδους χρησιμοποιούν όχι μόνο την φωτογραφία, αλλά και το βίντεο με το κινητό τηλέφωνο σαν ένα από τα δυνατά τους εργαλεία κυρίως της προβολής μέσω του ίντερνετ.

Βέβαια αστεία είναι και η στάση των ερασιτεχνών φωτογράφων σε σχέση με το κινητό τηλέφωνο. Μιας και η έναρξη της ερασιτεχνικής φωτογραφίας και η εξάπλωση της σηματοδοτήθηκε κυρίως από την κυκλοφορία της πρώτης KODAK το 1888 και στην συνέχεια τη κυκλοφορία των BROWNIE, που το κυριότερο χαρακτηριστικό τους ήταν η ευκολία χρήσης τους. Άλλωστε το σημείωναν και οι πρώτες τους διαφημίσεις. “Εσείς πατάτε το κουμπί και εμείς κάνουμε τα υπόλοιπα”. Έκρηξη λοιπόν στην ερασιτεχνική φωτογραφία στις αρχές του 20ου αιώνα με τους καινούργιους φωτογράφους να μετριούνται σε εκατομμύρια. Με εκατομμύρια καινούργιους ερασιτέχνες φωτογράφους να προστίθενται τις δεκαετίες του 60’ και του 70’ χάρη στις φωτογραφικές μηχανές instamatic και pocket instamatic και τη μεγάλη ευκολία στην χρήση τους από το φόρτωμα και το ξεφόρτωμα του φιλμ μέχρι το κουβάλημα τους. Τώρα στις αρχές του 21ου αιώνα τι έχουνε; Δισεκατομμύρια νέους φωτογράφους, όχι πια εκατομμύρια, να προστίθενται στο κοινό της φωτογραφίας, χάρη στα κινητά τηλέφωνα. Αυτό το γεγονός πρέπει να μας κάνει να στεναχωριόμαστε ή να χαιρόμαστε; Μα να χαιρόμαστε φυσικά και να καλωσορίζουμε τους καινούργιους φίλους της φωτογραφίας.

Η Kodak instamatic 100 που πρόσφερε μερικά εκατομμύρια νέους φίλους στην φωτογραφία τον 20ο αιώνα

Φωτογραφική ποιότητα και κινητό τηλέφωνο

Είναι γεγονός ότι η φωτογραφική ποιότητα στο κινητό τηλέφωνο, ακόμη και στο καλύτερο υστερεί σε σχέση με τις επαγγελματικές φωτογραφικές μηχανές ( και από κάποιες ερασιτεχνικές ). Αυτό οφείλεται κυρίως στο μικρό μέγεθος του αισθητήρα που είναι ένα πρόβλημα που δεν μπορεί μα ξεπεραστεί, παρόλο που οι εταιρείες των κινητών προσπαθούν να προσθέτουν στα τηλέφωνα τους και μεγαλύτερους και καλύτερους αισθητήρες (έχουμε δει αισθητήρες και μιας ίντσας σε κινητά) . Όμως σε όλα τα υπόλοιπα, δηλαδή στην ανάπτυξη λογισμικού και ιδεών και στην προσαρμογή νέων σχεδιάσεων φακών, τα κινητά τηλέφωνα και οι εφαρμογές τους για την φωτογραφία τα πάνε πάρα πολύ καλά. Σε κάποιες περιπτώσεις καλύτερα και από τις παραδοσιακές εταιρείες φωτογραφικών, που κάποιες από αυτές κλείνουν ή πουλάνε τα τμήματα φωτογραφίας μην μπορώντας να αντέξουν τον ανταγωνισμό.

Μπορεί να καταλάβει ο μέσος χρήστης του κινητού τηλεφώνου ότι οι φωτογραφίες του δεν έχουν αντίστοιχη φωτογραφική ποιότητα με αυτή που τραβάνε οι DSLR και οι Mirrorless; Συνήθως όχι. Ειδικά αν η χρήση των φωτογραφιών του είναι αποκλειστικά ιντερνετική και τις βλέπει μόνο στην οθόνη του κινητού του τηλεφώνου δεν πρόκειται να καταλάβει ποτέ την διαφορά. Αν χρειαστεί να μεγεθύνει ή να τυπώσει τις φωτογραφίες του ή ακόμη και να τις κροπάρει (κόψει), τότε το πιθανότερο είναι να αρχίσει να καταλαβαίνει ότι κάτι γίνεται εδώ που δεν επιτρέπει στις φωτογραφίες από το κινητό τηλέφωνο να έχουν ή να διατηρήσουν την ποιότητα τους.

Φωτογραφική παιδεία και κινητό τηλέφωνο

Τι λείπει στους φωτογράφους με το κινητό τηλέφωνο; Ότι λείπει συνήθως και στους φωτογράφους με μεγαλύτερη φωτογραφική μηχανή. Φωτογραφική παιδεία. Η φωτογραφική παιδεία που κατά την άποψη μου έπρεπε να την προσφέρει η βασική μας εκπαίδευση στα πρώτα μας βήματα στον κόσμο, είναι απαραίτητη στον σύγχρονο άνθρωπο που ζει μέσα σε έναν κυρίως οπτικό πολιτισμό.

Νομίζω ότι το σημερινό μου άρθρο ξεκαθαρίζει λίγο τα πράγματα σε σχέση με την φωτογραφία στο κινητό τηλέφωνο. Είναι πλέον σαφές σε όλους ότι είναι ο κυρίαρχος τρόπος να τραβάμε φωτογραφίες. Από το κοινό που πρωτοτραβάει φωτογραφίες με το κινητό τους τηλέφωνο θα αντλήσει η ερασιτεχνική αλλά και η επαγγελματική φωτογραφία τα καινούργια της μέλη. Αυτό που πρέπει να φροντίσουμε ο καθένας με τις μικρές ή μεγαλύτερες δυνάμεις τους είναι να προσφέρουμε στους φωτογράφους του κινητού τηλεφώνου φωτογραφική παιδεία και φωτογραφικές γνώσεις. Εγώ αυτό κάνω με τα άρθρα μου και τα μαθήματα μου εδώ και 25 χρόνια και αυτό θα συνεχίσω να κάνω. Ακόμη και με άρθρα και μαθήματα αποκλειστικά για την φωτογραφία στο κινητό τηλέφωνο.

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397.

Υπέρυθρη Ασπρόμαυρη Φωτογραφία

Επιλογή στο Photoshop που μετατρέπει τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες σε υπέρυθρες

Υπάρχει μια επιλογή στο photoshop που κάνει τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες να μοιάζουν πάρα πολύ σαν να έχουν τραβηχτεί με το παλιό ασπρόμαυρο υπέρυθρο φιλμ της KODAK που δεν κυκλοφορεί πλέον.

Η διαδικασία της παλιάς εποχής ήταν απλή. Φόρτωνες ένα φιλμ σαν το Kodak HIE 135-36 Hi-Speed Infrared  που η μέγιστη ευαισθησία του ήταν από τα 750 nm μέχρι τα 840 nm. Έκοβες όλο το ορατό φως μέχρι τα 720 nm με κάποιο φίλτρο σαν το IR Black red 830 (υπήρχαν και φίλτρα για το υπέρυθρο που άφηναν λίγο κόκκινο να περάσει). Τώρα αυτό το φιλμ δεν είναι πλέον διαθέσιμο αλλά ψάχνοντας βρήκα ένα φιλμ της Rollei αντίστοιχο που έχει ευαισθησία στην περιοχή 715 – 750 nm. Μην ξεγελαστείτε με το SFX της ILFORD που ποτέ δεν ήταν υπέρυθρο φιλμ απλά έχει μια μεγαλύτερη ευαισθησία στο κόκκινο.

Φυσικά το εφέ του υπέρυθρου ασπρόμαυρου φιλμ μπορείς να το προσομοιάσεις σε κάποιο πρόγραμμα επεξεργασίας, αρκεί να το έχεις δουλέψει και να ξέρεις πως περίπου ανταποκρίνονταν το  υπέρυθρο φως στα παλιά φιλμ. Όμως δεν είχα προσέξει ποτέ ότι υπήρχε και έτοιμη αυτόματη προεπιλογή όταν κάνεις μια φωτογραφία από έγχρωμη ασπρόμαυρη στο  στο photoshop.

Η διαδρομή είναι IMAGE- ADJUSTMENTS – BLACK&WHITE – και αντί το DEFAULT επιλέγετε από την λίστα το INFRARED.

Το ενδιαφέρον είναι ότι εξακολουθεί να υπάρχει η επιλογή να πειράξετε τα χρωματικά κανάλια για να διαμορφώσετε περαιτέρω τις τονικότητες. Από όταν το ανακάλυψα έχω ξεκινήσει να παίζω και φυσικά βρήκα κάποιες φωτογραφίες με δέντρα να δοκιμάσω. Αντίστοιχες φωτογραφήσεις έκανα και πριν από πολλά χρόνια όταν χρησιμοποιούσα κανονικά υπέρυθρα φιλμ. Δοκιμάστε το θα ενθουσιαστείτε!

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397.

 

Διαφήμιση για φωτογραφική μηχανή πριν από 40 χρόνια

Διαφήμιση του Καλαβρέντζου πριν από 40 χρόνια (1981)

Πολλές φορές χαζεύω παλιά φωτογραφικά περιοδικά. Έχω στο αρχείο μου φωτογραφικά περιοδικά από την πρώτη στιγμή που ξεκίνησα να αγοράζω στο τέλος του 1977.  Η διαφήμιση που σας παρουσιάζω σήμερα  είναι από ένα περιοδικό του 1981 από το φωτογραφικό κατάστημα Καλαβρέντζος.  Πάμε να δούμε μερικά χαρακτηριστικά.

Πρώτα από όλα η τιμή να δούμε την τιμή. 17500 δραχμές. Δηλαδή  περίπου 47 ευρώ! Μην ξεχνάμε ότι εκείνη την εποχή τα σώματα των φωτογραφικών μηχανών είχαν επιβάρυνση φόρου πολυτελείας 36% μαζί με τις γούνες, τα σκάφη αναψυχής και το ουίσκι. Ένα πάγιο αίτημα του φωτογραφικού κλάδου και των ερασιτεχνών κυρίως φωτογράφων ήταν η κατάργηση του για να μπορούμε και στην Ελλάδα να αγοράζουμε φωτογραφικές μηχανές στις τιμές που βλέπαμε στα ξένα περιοδικά. Και δύο παρατηρήσεις για την φωτογραφική γλώσσα. Το παρασολέιγ και το ντεκλανσέρ απόλυτα ενταγμένα στα ελληνικά το 1981.

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397.

Alexey Brodovitch, ο άνθρωπος που νίκησε τον Picasso

O  Alexey Brodovitch νικητής σε διαγωνισμό αφίσας

O  Alexey Brodovitch (1898-1971) είναι ένας από τους πιο επιδραστικούς φωτογράφους και γραφίστες, ειδικά στον χώρο της μόδας και για τον ρόλο που έπαιξε σαν δάσκαλος σπουδαίων σχεδιαστών και φωτογράφων. Ένα σχετικά άγνωστο επεισόδιο μέσα στην πολυτάραχη ζωή του είναι ότι όταν ήταν στο Παρίσι αφορμή για την εκτόξευση της καριέρας του και μετέπειτα την μετανάστευση του στην Αμερική, ήταν η πρώτη θέση που κέρδισε σε ένα διαγωνισμό αφίσας για ένα πάρτι.

Alexey Brodovitch

Η αφίσα κολλημένη στους τοίχους και ο νικητής ποζάρει μαζί της

Το εκπληκτικό είναι ότι στον ίδιο διαγωνισμό είχε πάρει μέρος και ο Pablo  Picasso (1881–1973) που πολύ σπάνια έπαιρνε μέρος σε καλλιτεχνικούς διαγωνισμούς και σπάνια σχεδίαζε αφίσες και πήρε την δεύτερη θέση. Το γεγονός είναι ότι αυτοί οι δύο καλλιτέχνες  που εκείνη την περίοδο ήταν δραστήρια μέλη της καλλιτεχνικής ζωής στο Παρίσι, πήραν μέρος στον διαγωνισμό αφίσας για το φιλανθρωπικό πάρτι Βal Banal και ο Alexey Brodovitch νίκησε τον Pablo  Picasso.  Η αφίσα εκτέθηκε σε τοίχους σε όλο το Μονπαρνάς κάνοντας γνωστό τον Brodovitch. Ο Μπρόντοβιτς ήταν περήφανος για αυτήν την αφίσα καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας του και είχε πάντα ένα αντίγραφο κρεμασμένο στο στούντιο του. Είναι το παλαιότερο έργο του που έχει διασωθεί.

Η αφίσα του Πικάσο που πήρε την δεύτερη θέση

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397.

H εμφάνιση του ασπρόμαυρου φιλμ (Α/Μ ή B&W)

Η διαδικασία της εμφάνισης του ασπρόμαυρου αρνητικού φιλμ

Η εμφάνιση του ασπρόμαυρου φιλμ είναι αμέσως μετά από την φωτογραφική λήψη το επόμενο στάδιο στην διαδικασία της ασπρόμαυρής φωτογραφίας με φιλμ. Κατά την εμφάνιση του ασπρόμαυρου φωτογραφικού φιλμ μετατρέπουμε την λανθάνουσα εικόνα που έχει σχηματιστεί κατά την λήψη μέσα στα φωτοευαίσθητα αλογονίδια του αργύρου που περιέχει το φιλμ,  σε μαύρο μεταλλικό άργυρο ο οποίος και σχηματίζει την τελική αρνητική εικόνα.

Με την ευκαιρία μιας παρουσίασης μαθήματος που έκανα στους μαθητές του πρώτου εξαμήνου στο τμήμα φωτογραφίας στο ΙΕΚ  ΟΜΗΡΟΣ του Πειραιά, που είχε ακριβώς αυτό το θέμα την εμφάνιση του ασπρόμαυρου φιλμ αποφάσισα να γράψω ένα καινούργιο άρθρο στο blog μου (γιατί υπάρχουν παλιά άρθρα για την επεξεργασία του φιλμ στις ιστοσελίδες του fotoart.gr, αλλά και ένα παλιότερο εδώ στο photographyinfo.gr). Ο σκοπός του σημερινού άρθρου είναι να  βοηθήσω τους νέους ανθρώπους που ενδιαφέρονται για την φωτογραφία του φιλμ, ώστε να τολμήσουν να ασχοληθούν με την εμφάνιση του ασπρόμαυρου φιλμ και να το κάνουν  με τον σωστό τρόπο.

Δοχείο εμφάνισης του ασπρόμαυρου φιλμ (tank)  με 2 καρούλια (reels)

Αυτό το λέω γιατί δυστυχώς τα αποτελέσματα που βλέπω πολλές φορές στο ίντερνετ, ειδικά στα social media από διάφορες φωτογραφικές ομάδες και σεμινάρια ασπρόμαυρης φωτογραφίας με φιλμ,  είναι απογοητευτικά. Συνεχώς βλέπω  εμφανώς κακά εμφανισμένα,  κακά στερεωμένα και κακά πλυμένα φιλμ. Έχουμε ένα ενεργό ενδιαφέρον για την φωτογραφία του φιλμ (αναλογική την λένε τώρα παρόλο που δεν συμφωνώ με τον όρο που είναι δανεισμένος από τις βιντεοκάμερες). Επίσης  έχουμε σίγουρο δεδομένο ότι στο μέλλον θα υπάρξουν κύματα με αυξανόμενο ενδιαφέρον για τις τεχνικές της φωτογραφίας του φιλμ (όπως είχε γίνει και με τις φωτογραφικές τεχνικές του 19ου αιώνα παλιότερα στον 20ο αιώνα).  Για αυτό τον λόγο θεωρώ ότι άρθρα σαν το σημερινό θα είναι πολύ χρήσιμα τώρα και στο μέλλον. Σαν φωτογράφος που χρησιμοποίησα τα ασπρόμαυρα φιλμ σαν ερασιτέχνης και επαγγελματίας για πάνω από 25 χρόνια, σαν ιδιοκτήτης εργαστηρίου ασπρόμαυρης φωτογραφίας (ΣΚΟΤΕΙΝΟΣ ΘΑΛΑΜΟΣ) και εμφάνισης ασπρόμαυρων φιλμ στο χέρι για πάνω από 15 χρόνια και σαν δάσκαλος που δίδαξα ασπρόμαυρη φωτογραφία, σκοτεινό θάλαμο, δομή των παραδοσιακών φωτογραφικών υλικών και χημεία της φωτογραφίας για πάνω από 10 χρόνια,  θέλω να μοιραστώ τις γνώσεις και την εμπειρία μου, σαν μια παρακαταθήκη για τις νέες γενιές φωτογράφων.

Ιδιαίτερα μαθήματα σκοτεινού θαλάμου

Οι πρώτες κινήσεις στην εμφάνιση του ασπρόμαυρου φιλμ (B& W ή Α/Μ)

Για να ξεκινήσουμε να εμφανίσουμε  ένα ασπρόμαυρο φιλμ το πρώτο που μας ενδιαφέρει είναι το μέγεθος του.  Για το φιλμ μεγέθους 120 και 220 και για τα φιλμ 135 έχουν καθιερωθεί κάποια δοχεία εμφάνισης (tank) και  κάποια καρούλια που περνάμε τα φιλμ και αφήνουν κενό χώρο ώστε να μπορούν να περάσουν τα διάφορα χημικά διαλύματα της εμφάνισης και το νερό για το στάδιο του πλυσίματος. Ένα τέτοιο δοχείο (tank) θα χρησιμοποιήσουμε στην διαδικασία που θα σας περιγράψω σήμερα.   Για άλλα μεγέθη φιλμ  ή για φιλμ σε πλάκες, υπάρχουν πιο ειδικευμένα δοχεία και λεκάνες που δεν θα ασχοληθούμε σήμερα.

Εξωλκέας της γλώσσας του φιλμ αν θέλουμε να κόψουμε ίσια το φιλμ κανονικά στο φως και όχι στα τυφλά στο σκοτάδι

Η πρώτη κίνηση που πρέπει να κάνουμε είναι να αφαιρέσουμε το φιλμ από την συσκευασία του. Δηλαδή να αφαιρέσουμε το μεταλλικό περίβλημα  από το φιλμ 135 , να το περάσουμε στο καρούλι αφού έχουμε προσαρμόσει το πλάτος του στα 35mm  και να τοποθετήσουμε το καρούλι (reel ) μέσα στο φωτοστεγανό δοχείο όπου θα γίνει η διαδικασία της εμφάνισης. Αυτό το πρώτο στάδιο γίνεται στο απόλυτο σκοτάδι γιατί το φιλμ είναι γυμνό και μπορεί να καεί από το παραμικρό φως. Οπότε ή γίνεται μέσα σε έναν οργανωμένο σκοτεινό θάλαμο ή ένα  σκοτεινό δωμάτιο  ή μέσα σε μια ντουλάπα ή σε κάποιο ειδικό φωτοστεγανό χώρο που είναι φτιαγμένος για αυτόν τον σκοπό. Σε κανονικό φως δωματίου μπορούμε να φορτώσουμε το φιλμ στο καρούλι και στο tank σε κάποιο σάκο αλλαγής που είναι φτιαγμένος για αυτό ακριβώς τον σκοπό.

Ανοιχτήρι για φιλμ 135, μοιάζει σαν αυτά για μπουκάλια μπύρας η αναψυκτικών

Είναι πολύ χρήσιμο αλλά όχι απαραίτητο να έχουμε κόψει την γλώσσα από το 135 φιλμ που αυτό μπορεί να γίνει και στο φως για την κόψουμε ομοιόμορφα. Αν η γλώσσα του φιλμ έχει μπει μέσα στην συσκευασία υπάρχουν ειδικά εξαρτήματα που μας βοηθούν να την ξαναβγάλουμε έξω (Εξωλκέας φιλμ).  Στο φιλμ 120-220 πρέπει να ξεκολλήσουμε και να πετάξουμε το μαύρο χαρτί προστασίας που είναι τυλιγμένο μαζί με το φιλμ (έχω ακούσει ιστορίες για φωτογράφους που στις πρώτες τους προσπάθειες πετούσαν το φιλμ και προσπαθούσαν να εμφανίσουν το χαρτί ), για να μπορέσουμε να περάσουμε το φιλμ στο καρούλι που πρέπει να το έχουμε τοποθετήσει στην πιο πλατιά θέση.

Για την διαδικασία της εμφάνισης του ασπρόμαυρου φιλμ  υπάρχουν διαθέσιμα και κιτ εξοπλισμού. Ανάλογα την εταιρεία μπορεί να περιλαμβάνει όλα τα απαραίτητα ή  και όχι

H ώρα της εμφάνισης του ασπρόμαυρου φιλμ

Έχουμε λοιπόν το φιλμ περασμένο στο καρούλι και τοποθετημένο μέσα στο φωτοστεγανό δοχείο (tank). Μπορούμε τώρα να ανάψουμε το φως και να ξεκινήσουμε να φτιάξουμε τα διαλύματα που θα χρειαστούμε. Με την σειρά Εμφάνιση,  Λουτρό διακοπής  (stop bath) και Στερέωση.  Για την δημιουργία των διαλυμάτων χρειαζόμαστε ογκομετρικά δοχεία διαβαθμισμένα. Ένα για μικρές ποσότητες (μέχρι 25 ή 50ml) και 3 τουλάχιστον για την συνολική ποσότητα που χωράει το δοχείο μας (για παράδειγμα 600ml). Όπως και ένα θερμόμετρο υγρών διαλυμάτων για να τα φτιάξουμε στην σωστή θερμοκρασία.

Το πρώτο χημικό διάλυμα που χρησιμοποιούμε στην διαδικασία της εμφάνισης του φιλμ είναι ο εμφανιστής ή film developer. Ο βασικός του ρόλος είναι μετατρέπει τους φωτισμένους κόκκους του φιλμ σε μαύρο μεταλλικό άργυρο αφήνοντας ανέπαφους τους μη φωτισμένους.  Δηλαδή να  μετατρέψει την λεγόμενη λανθάνουσα εικόνα σε πραγματική αρνητική εικόνα. Αυτό το πετυχαίνει χάρη σε κάποιες ισχυρές αναγωγικές ουσίες που περιέχει και λέγονται εμφανιστικοί παράγοντες. Οι ουσίες αυτές ενισχύουν την λανθάνουσα εικόνα περίπου 1000000 φορές. Πράγμα που σημαίνει ότι την λανθάνουσα εικόνα δεν μπορούμε να την δούμε με κανένα τρόπο πριν εμφανίσουμε το φιλμ.  Ο εμφανιστής είναι το πιο κρίσιμο από τα στάδια της εμφάνισης του φιλμ και χρειάζεται απόλυτο έλεγχο σε όλους τους παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την σωστή εμφάνιση και είναι:

Η αραίωση

Το πόσο αραιωμένο θα είναι το διάλυμα του εμφανιστή μας δίνει και διαφορετικά χαρακτηριστικά και εξαρτάται από την χημική του σύσταση. Σημασία έχει να χρησιμοποιούμε συχνά τον ίδιο εμφανιστή στην ίδια αραίωση ώστε να έχουμε επαναλαμβανόμενα αποτελέσματα και να μπορούμε εύκολα να κάνουμε βελτιώσεις. Η αραίωση είναι ένας παράγοντας που πρέπει να παραμένει σταθερός όχι μόνο στον εμφανιστή αλλά και στα άλλα χημικά της εμφάνισης. Υπάρχουν εμφανιστές και τα υπόλοιπα χημικά για την εμφάνιση του φιλμ που είναι σε σκόνη, αλλά και υγρή μορφή. Η σκόνες έχουν την  έξτρα δυσκολία ότι πρέπει να τα αραιώσουμε και πιθανόν να πρέπει να περιμένουμε αν η αραίωση χρειάζεται μεγαλύτερη θερμοκρασία από την θερμοκρασία της διαδικασίας της εμφάνισης. Τα υγρά χημικά έχουν την θερμοκρασία του περιβάλλοντος και είναι ευκολότερο να φτιάξουμε τα διαλύματα της εμφάνισης όπως τα θέλουμε.

Η οξείδωση

Ο  εμφανιστής και τα υπόλοιπα χημικά οξειδώνονται με την χρήση  οπότε δεν είναι σωστό να χρησιμοποιούμε παλιούς εμφανιστές και στερεώσεις,  γιατί τα χαρακτηριστικά τους έχουν αλλοιωθεί από την χρήση. Υπάρχουν εμφανιστές μιας χρήσης που είναι και αρκετά  οικονομικοί,  αλλά μπορούμε πάντα να φτιάξουμε και μόνοι μας αν η οικονομία είναι το ζητούμενο. Θα φροντίσω σε επόμενες αναρτήσεις/άρθρα μου να σας παρουσιάσω δοκιμασμένες συνταγές για να φτιάξετε τα δικά σας χημικά για όλα τα στάδια της εμφάνισης. Αν θέλουμε να επαναχρησιμοποιούμε τους εμφανιστές πρέπει να αλλάζουμε τον χρόνο εμφάνισης και να κρατάμε σημειώσεις για την ποσότητα των φιλμ που έχουμε εμφανίσει στο κάθε διάλυμα.  Για την στερέωση τα πράγματα είναι κάπως  καλύτερα καθώς αντέχει περισσότερο σε πολλαπλή χρήση, αλλά πάλι με αύξηση του χρόνου στερέωσης.

Η ανάδευση

Απαραίτητη στην διαδικασία της εμφάνισης σε όλα τα χημικά αλλά και στο πλύσιμο όπως θα δείτε και παρακάτω είναι η ανάδευση του δοχείου (tank) για να πηγαίνει φρέσκο χημικό στην επιφάνεια του φιλμ. Υπάρχουν πολλών ειδών πλάνα ανάδευσης που όμως δεν έχουν και ιδιαίτερες διαφορές στο αποτέλεσμα που επιφέρουν. Μεγάλη σημασία έχει η ανάδευση να είναι σταθερή και πάντα η ίδια,  παρά το τι είδους ανάδευση θα κάνουμε. Η ανάδευση που προτείνω είναι το πρώτο λεπτό συνέχεια και κάθε 30 δευτερόλεπτα  δύο (2) αναδεύσεις για όλα τα χημικά της εμφάνισης. Η ανάδευση μπορεί να είναι μια πλήρης περιστροφή του δοχείου της εμφάνισης η απλά η κίνηση του 90 μοίρες δεξιά και 90 μοίρες αριστερά.  Αν κάποιος επιλέξει πιο έντονο πλάνο ανάδευσης το πιθανότερο είναι να χρειαστεί να μειώσει τους χρόνους σε όλα τα διαλύματα, αλλά κυρίως στον εμφανιστή. Σημαντικό όταν τελειώνετε με την κάθε  ανάδευση, είναι να αφήνετε το δοχείο στον πάγκο ή το τραπέζι με ένα μικρό χτύπημα ώστε να φύγουν τυχόν φυσαλίδες που δημιουργήθηκαν μέσα στο δοχείο, από την επιφάνεια του φιλμ.

Η θερμοκρασία

Κρίσιμος παράγοντας στην εμφάνιση των φιλμ είναι η θερμοκρασία των διαλυμάτων των χημικών στα διάφορα στάδια , χρειάζεται πάντα σωστό έλεγχο και ένα καλό θερμόμετρο υγρών διαλυμάτων. Συνήθως οι 20 βαθμοί κελσίου είναι ότι πρέπει εκτός και οι οδηγίες των κατασκευαστών των χημικών είναι διαφορετικές. Μπορείτε να διαφοροποιήσετε τις θερμοκρασίες σε σχέση με τους χρόνους. Υπάρχουν σχετικοί πίνακες ειδικά για μέρη που κάνει πολύ ζέστη. Για να γίνεται η διαδικασία του εμφανιστή όσο το δυνατόν σε σταθερότερη θερμοκρασία μερικές φορές είναι χρήσιμο να κάνουμε ένα πρώτο μπάνιο το φιλμ με σκέτο νερό στην θερμοκρασία του εμφανιστή. Αλλά να ξέρετε ότι αυτό αλλάζει τους δημοσιευμένους χρόνους εμφάνισης. Σε κάθε περίπτωση να είστε αυστηροί με την θερμοκρασία του εμφανιστή γιατί δεν υπάρχουν περιθώρια ανοχής. Ενώ  τα υπόλοιπα στάδια έχουν μεγαλύτερο περιθώριο σφάλματος.

Το λουτρό διακοπές ή λουτρό σταματήματος ή stop bath στην εμφάνιση του ασπρόμαυρου φιλμ

Απαραίτητο στάδιο αν και αρκετοί φωτογράφοι το παρέλειπαν  πολλές φορές είναι ένα ενδιάμεσο μπάνιο πριν την στερέωση που το ονομάζουμε ακριβώς μεσαίο λουτρό ή μπάνιο σταματήματος. Αυτό είναι συνήθως αραιό διάλυμα οξικού οξέος που με το όξινο περιβάλλον του σταματάει άμεσα την εμφάνιση που λειτουργεί σε αλκαλικό περιβάλλον. Μιας και ο χρόνος που τοποθετούμε  αυτό το διάλυμα στο δοχείο της εμφάνισης είναι  από 30 δευτερόλεπτα  μέχρι ένα λεπτό, αυτό σημαίνει για το πλάνο ανάδευσης που σας έχω προτείνει, συνεχόμενη ανάδευση για το μπάνιο σταματήματος. Το μπάνιο σταματήματος το ξαναχρησιμοποιούμε, αρκεί να έχει κάποιο δείκτη PH ώστε να καταλαβαίνουμε ότι εξαντλείται. Συνήθως το χρώμα του από κιτρινοπορτοκαλί γίνεται μωβ. Ο πιο συνηθισμένος δείκτης είναι το  πορφυρούν της βρωμοκρεσόλης στην ελληνική βιβλιογραφία (στα αγγλικά Bromocresol purple), το αναφέρω βασικά γιατί μου αρέσει πολύ  το όνομα.

Ένα χαρακτηριστικό  υγρό σταματήματος με δείκτη PH

Η στερέωση του ασπρόμαυρου φιλμ

Μετά το μπάνιο σταματήματος  ακολουθεί το διάλυμα της στερέωσης ή fixer,  που είναι το στάδιο που απομακρύνουμε το φωτοευαίσθητο υλικό που εξακολουθεί και υπάρχει στο φιλμ μας, έτσι ώστε το φιλμ μετά από αυτό το στάδιο να παραμείνει σταθερό και να μην μαυρίσει πιο πολύ.  Διαλύει δηλαδή τους φωτοευαίσθητους κρυστάλλους των αλογονιδίων του αργύρου ώστε να μην μετατραπούν στην συνέχεια σε μαύρο μεταλλικό άργυρο μόλις το φιλμ ξαναβγεί στο φως. Το μπάνιο της στερέωσης πολλές φορές το συναντάμε και με την ονομασία HYPO.

Στερέωση για ασπρόμαυρα φιλμ και χαρτιά σε σκόνη

Το πλύσιμο του ασπρόμαυρου φιλμ

Μετά από όλα αυτά τα χημικά που επέδρασσαν στο ασπρόμαυρο φιλμ είναι η ώρα να το ξεπλύνουμε να τα απομακρύνουμε για να αποκτήσει το φιλμ μεγαλύτερη σταθερότητα και διάρκεια. Για το πλύσιμο υπάρχουν διάφορα πλάνα αλλά που είναι εντελώς  ενάντια στην οικολογική μου συνείδηση. Για παράδειγμα πλύσιμο σε τρεχούμενο νερό για τουλάχιστον μισή ώρα με τρία τέταρτα.  Μπορούμε βάζοντας ένα ακόμη χημικό απομάκρυνσης της στερέωσης (hypo clearing) να συντομεύσουμε τον χρόνο στα 5-10 λεπτά. Όμως ανεβάζουμε το κόστος και περνάμε ακόμη ένα χημικό παράγοντα από το φιλμ που καλά είναι να τον αποφύγουμε. Για το πλύσιμο έχω ένα πλάνο με 3 αλλαγές νερού και 5 , 10 και 20 αναδεύσεις που τα αποτελέσματα του σε υπολείμματα χημικών στο φιλμ  είναι αντίστοιχα με τα 30 λεπτά σε τρεχούμενο νερό και έχουμε τεράστια οικονομία σε νερό και δεν χρειάζεται να περιμένουμε και την μισή ώρα.

Σύστημα πλυσίματος του φιλμ για τρεχούμενο νερό που το αποφεύγουμε με τις διαδοχικές αλλαγές νερού και την ανάδευση κατά το στάδιο του πλυσίματος 

Το στέγνωμα του ασπρόμαυρου φιλμ

Μετά από το πλύσιμο ακολουθεί το στέγνωμα. Το φιλμ βγαίνει από το καρούλι και το απλώνουμε είτε με τα ειδικά μανταλάκια που έχουν και ένα βάρος για να είναι το φιλμ κάπως τεντωμένο, είτε με κανονικά οικιακά μανταλάκια. Πριν το απλώσουμε το φιλμ το περνάμε από ένα υγρό διαβροχής που μειώνει την επιφανειακή τάση για τρέξουν τα νερά και να στεγνώσει ομοιόμορφα χωρίς κηλίδες. Σημαντική παρατήρηση για το υγρό διαβροχής. Μόλις απλώσουμε το φιλμ πρέπει να τραβήξουμε τα πολλά νερά είτε με μια ειδική λαβίδα, είτε με τα δάχτυλα μας. Μετά απλά περιμένουμε το φιλμ να στεγνώσει εκτός και έχουμε κάποιο θάλαμο στεγνώματος. Πάντως θάλαμοι στεγνώματος με ανεμιστήρες καλό είναι να μην χρησιμοποιούνται γιατί μπορεί να γεμίσουν το φιλμ σκόνες.

Η φύλαξη  και αποθήκευση του εμφανισμένου ασπρόμαυρου φιλμ

Μόλις το ασπρόμαυρο φιλμ στεγνώσει ο καλύτερος τρόπος αποθήκευσης είναι να το κόψουμε σε εξάδες καρέ και να το τοποθετήσουμε σε σελίδες φύλαξης αρνητικών από ρυζόχαρτο. Με τη σειρά τους αυτές τις σελίδες τις  βάζουμε σε ένα ειδικό άλμπουμ. Ξεχάστε τις πλαστικές σελίδες που είναι πιο ανθεκτικές αλλά δημιουργούν άλλα προβλήματα και βέβαια ξεχάστε να αφήσετε το φιλμ χωρίς να το κόψετε και να το αποθηκεύσετε μέσα στο πλαστικό κουτάκι τους της αρχικής συσκευασίας του ως ρολό. Γιατί το μόνο σίγουρο είναι ότι το φιλμ θα γεμίσει σκόνες και θα γρατζουνιστεί.

Σελίδες φύλαξης φιλμ από ρυζόχαρτο (σε εξάδες)

Γενικές συμβουλές – tips για την εμφάνιση του ασπρόμαυρου φιλμ.

Την εμφάνιση του ασπρόμαυρου φιλμ μπορείτε πανεύκολα να την κάνετε στο μπάνιο (ή στην κουζίνα)  του σπιτιού σας. Εκεί έχετε όλα τα απαραίτητα όπως κρύο και ζεστό νερό.  Μάλιστα το μπάνιο που πάντα σχεδόν έχει μεγαλύτερη σχετική υγρασία και λιγότερη σκόνη είναι το ιδανικό μέρος για να στεγνώνει το φιλμ.  Έχω δει ότι πολλές εταιρείες πουλάνε ξεχωριστούς αναδευτήρες, που είναι χρήσιμοι, αλλά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ως αναδευτήρα το θερμόμετρο. Όσο αφορά το μεσαίο λουτρό ή μπάνιο σταματήματος που πολύ το παραβλέπουν κακώς βέβαια, είναι προτιμότερο να κάνεις ένα διάλυμα με σπιτικό ξύδι από το να μην κάνεις τίποτε ή ένα απλό πλύσιμο.  Για να φορτώσετε το φιλμ στο τανκ πρέπει να σκοτεινιάσετε κάποιο δωμάτιο και αν δεν σκοτεινιάζει εντελώς να χρησιμοποιήσετε κάποια ντουλάπα ή ακόμη κάποιο σκούρο χοντρό μπουφάν που μπορεί να παίξει τον ρόλο ενός αυτοσχέδιου σάκου αλλαγής. Μετά από όλα αυτά είναι σίγουρο ότι θα έχετε ασπρόμαυρα φιλμ που θα είναι σωστά εμφανισμένα και θα τα διατηρήσετε για μεγάλα χρονικά διαστήματα όπως πρέπει.

Συνοψίζοντας  για την εμφάνιση του ασπρόμαυρου φιλμ

Στο φως

Κόβουμε την γλώσσα του φιλμ 135 για να περάσει ευκολότερα στο καρούλι

Στο σκοτάδι

Ξετυλίγουμε και ξεκολλάμε το φιλμ 120 & 220 από το μαύρο προστατευτικό χαρτί του

Περνάμε τα φιλμ στα καρούλια

Τοποθετούμε τα  καρούλια με τα περασμένα φιλμ μέσα στο δοχείο της εμφάνισης

Στο φως

Φτιάχνουμε τα χημικά μας εμφανιστή, μεσαίο λουτρό και στερέωση στην θερμοκρασία που θέλουμε

Περνάμε ή όχι ένα πρώτο πλύσιμο με νερό στην θερμοκρασία του εμφανιστή

Βάζουμε το διάλυμα του εμφανιστή μέσα στο δοχείο και ξεκινάμε τις αναδεύσεις. Το πρώτο λεπτό συνέχεια και κάθε μισό λεπτό δύο αναδεύσεις. Όταν ολοκληρωθεί ο χρόνος αδειάζουμε τον εμφανιστή.

Βάζουμε το μεσαίο λουτρό (stop bath) και αναδεύουμε συνέχεια τουλάχιστον  από 30 δευτερόλεπτα μέχρι ένα λεπτό. Αδειάζουμε το μεσαίο λουτρό.

Βάζουμε το διάλυμα της στερέωσης και αναδεύουμε συνέχεια για το πρώτο λεπτό και δύο αναδεύσεις κάθε μισό λεπτό (30 δευτερόλεπτα). Αδειάζουμε την στερέωση.

Πλένουμε το φιλμ σε τρεχούμενο νερό για τουλάχιστον 30 λεπτά (ΟΧΙ) 

ή

Βάζουμε hypoclearing για ένα λεπτό και πλένουμε σε τρεχούμενο νερό για 5 λεπτά (ΟΧΙ)

ή

κάνουμε το πλύσιμο με 3 αλλαγές νερού με 5, 10 και 20 αναδεύσεις (ΝΑΙ)

Βάζουμε φρέσκο νερό με λίγο υγρό διαβροχής για μισό με ένα λεπτό

Απλώνουμε το φιλμ να στεγνώσει αφού αφαιρέσουμε τα νερά από την επιφάνεια του είτε με μια λαβίδα αφαίρεσης των νερών ή περνώντας το φιλμ ανάμεσα στα δάκτυλα μας (δείκτης και μέσος).

Μόλις στεγνώσει το φιλμ το κόβουμε σε εξάδες το 135, τριάδες το 120/220  και το τοποθετούμε σε σελίδες φύλαξης αρνητικών (ρυζόχαρτο)

Βάζουμε τις σελίδες στο άλμπουμ αρχειοθέτησης

Καλή σας εμφάνιση!

Για την επόμενη διαδικασία αυτή της εκτύπωσης ασπρόμαυρων φωτογραφιών στον σκοτεινό θάλαμο διαβάστε το άρθρο μου Η εκτύπωση της ασπρόμαυρης φωτογραφίας

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397.

 

Φίλτρα για την φωτογραφία

Φωτογραφικά φίλτρα στον αιώνα της ψηφιακής φωτογραφίας

Για τους παλιότερους φωτογράφους ήταν γνωστό τι ήταν τα φωτογραφικά φίλτρα ή έστω τα φίλτρα για την φωτογραφία ή τις φωτογραφίες. Ήταν αυτά τα μεταλλικά δαχτυλιδάκια που είχαν σπείρωμα ώστε να βιδώνουν μπροστά από τους φωτογραφικούς φακούς (καμιά φορά και πίσω) και στήριζαν φακουδάκια-κρυσταλλάκια με  διάφορες ιδιότητες  που έδιναν αυτές τους τις ιδιότητες σε αποτελέσματα στην ίδια την φωτογραφία. Επηρέαζαν δηλαδή την φωτογραφία με ένα τρόπο που δεν θα μπορούσαμε να το πετύχουμε αλλιώς. Ήταν δηλαδή απαραίτητα αν θέλαμε να έχουμε το συγκεκριμένο φωτογραφικό αποτέλεσμα. Να σημειώσω εδώ ότι αυτά τα μεταλλικά δαχτυλίδια φίλτρα ήταν τα πιο συνηθισμένα και διαδεδομένα, γιατί υπάρχουν και τα διάφορα συστήματα στήριξης φίλτρων για φίλτρα τετράγωνα σε διάφορες διαστάσεις και υλικά.

Ένα προστατευτικό φίλτρο UV καινούργιας φιλοσοφίας και σχεδίασης από μια παλιά γνωστή εταιρεία

Με την έλευση της ψηφιακής φωτογραφίας και κυρίως της ψηφιακής επεξεργασίας άρχισαν αρχικά στα προγράμματα επεξεργασίας να παρουσιάζονται εντολές με το όνομα filter, που επιδρούσαν στις φωτογραφίες με διάφορους τρόπους, αλλά αυτό δεν αφορούσε το κοινό, αλλά μόνο τους φωτογράφους και γενικά τους ανθρώπους που χρησιμοποιούσαν αυτά τα προγράμματα.  Όταν όμως γίναμε όλοι φωτογράφοι, με τα κινητά τηλέφωνα άρχισαν να κυκλοφορούν κάποιες εφαρμογές που επηρέαζαν την φωτογραφία μετά την λήψη της, ενώ όσο εξελίσσονταν τα πράγματα, τέτοιου είδους φίλτρα – filters προστέθηκαν σχεδόν σε όλα τα κινητά και όλες τις εφαρμογές που έχουν να κάνουν με εικόνα.

Επιλογές φίλτρων σε εφαρμογή στο κινητό τηλέφωνο

Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα ο περισσότερος κόσμος όταν ακούει φίλτρα να νομίζει ότι μιλάμε για αυτά τα φίλτρα (τα φίλτρα των κινητών τηλεφώνων και των διάφορων εφαρμογών)  και είναι λογικό να έχει ξεχαστεί κάπως, ειδικά για τους νέους ανθρώπους ότι τα πρώτα φίλτρα ήταν κάτι κρυσταλλάκια που βιδώναμε μπροστά από τους φωτογραφικούς φακούς , σχεδόν με τον ίδιο σκοπό. Να βελτιώσουμε ή να διορθώσουμε το φωτογραφικό αποτέλεσμα. Βέβαια τα φίλτρα είναι και κάπως δυσφημισμένα τα καημένα στην εποχή μας μάλλον επειδή γίνεται περιττή, άσκοπη, χρήση τους από πολλούς χρήστες τους που λογικό είναι να μην έχουν φωτογραφική παιδεία και έτσι είναι πολύ συνηθισμένος ο χαρακτηρισμός ή το tag #nofilter,  για φωτογραφίες που θέλει να αποδείξει ο φωτογράφος ότι την τράβηξε έτσι ωραία κατευθείαν χωρίς να χρησιμοποιήσει επεξεργασία ή να εφαρμόσει κάποιο φίλτρο.

Δημοφιλές tag στην εποχή των φίλτρων

Σε αυτή την ανάρτηση ήθελα να κάνω φυσικά την σύνδεση των φίλτρων της παλιάς εποχής με τα αυτό που θα καταλάβει κάποιος νέος άνθρωπος αν ακούσει την λέξη φίλτρα στην εποχή μας. Για αυτούς ειδικά τους νέους ανθρώπους έχω μαζέψει εδώ όλα τα άρθρα μου που αφορούν τα φωτογραφικά φίλτρα που χρησιμοποιούσαμε και ακόμη χρησιμοποιούμε στην φωτογραφία. Αυτά τα μεταλλικά δαχτυλιδάκια που εξακολουθούμε να βιδώνουμε μπροστά από τους φακούς μας.

Σαν γενικό άρθρο για τα φωτογραφικά φίλτρα που μάλιστα από ότι είδα βγαίνει και στις σχετικές αναζητήσεις είναι ένα πολύ παλιότερο άρθρο (τουλάχιστον 15 χρόνια παλιότερο) που όμως διατηρεί την αξία του που βρίσκεται εδώ στο photographyinfo αλλά σε σελίδα σχεδιασμένη (έχει και ιστορική αξία) με την πρώτη-πρώτη μορφή του site

https://www.photographyinfo.gr/photography/articles/photographyfilters/index.html

Τα υπόλοιπα πιο εξειδικευμένα άρθρα είναι στο photographyinfo πάλι,  αλλά σε μορφή αναρτήσεων στο blog

Φωτογραφικά φίλτρα προστασίας UV

https://photographyinfo.gr/blog/prostateftikofiltrouvgiatonfakomas/

Πολωτικά φίλτρα – Polarizing  PL

https://photographyinfo.gr/blog/polotikofiltro/

Φίλτρα ουδέτερης πυκνότητας  – Φίλτρα ND

https://photographyinfo.gr/blog/filtraoudeterispiknotitas/

Φωτογραφικά φίλτρα Close up για μακροφωτογραφία

https://photographyinfo.gr/blog/fotografikafiltracloseup/

Δαχτυλίδια step up και step down για τα φωτογραφικά φίλτρα

https://photographyinfo.gr/blog/daxtilidiastepupstepdown/

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397.