Category Archives: Η ιστορία μιας Φωτογραφίας

Μιλάμε για την μικρή ή μεγαλύτερη ιστορία μιας φωτογραφίας. Φωτογραφίες από αγαπημένους δασκάλους φωτογράφους. Φωτογραφίες διάσημες, αλλά και φωτογραφίες λιγότερο γνωστές. Ειδικά αυτές οι τελευταίες οι λιγότερο γνωστές που θα προσπαθήσω να κάνω γνωστές τις ιστορίες τους, θα έχουν μια μικρή προτεραιότητα.

“Έρχονται” 1981 – Helmut Newton

Sie Kommen 1981 φωτογραφίες του Helmut Newton

Αυτές οι δύο φωτογραφίες που απεικονίζουν στην μια φωτογραφία τα ίδια μοντέλα ντυμένα και στην άλλη φωτογραφία τα μοντέλα γυμνά και τραβήχτηκαν το 1981. Την ίδια χρονιά δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Vogue στην γαλλική έκδοση. Ο  Helmut Newton (1920-2004) με το τεράστιο ταλέντο του αλλά και με την μόνιμη προβοκατόρικη διάθεση έδωσε τον τίτλο “Έρχονται” σε αυτές τις δύο φωτογραφίες θέλοντας να επισημάνει με αυτό τον τρόπο τον ερχομό της νέας απελευθερωμένης από τα ταμπού του παρελθόντος γυναίκας. Τον ερχομό της σύγχρονης γυναίκας στον κόσμο της μόδας και όχι μόνο.

Αυτές οι δύο φωτογραφίες η Sie Kommen ντυμένες και Sie Kommen γυμνές ήταν μια καμπή και για το καλλιτεχνικό έργο του του Helmut Newton, ο οποίος έγινε διάσημος για την εισαγωγή ερωτικών θεμάτων στη φωτογραφία μόδας,  αλλά και για την  ίδια την φωτογραφία μόδας που έγινε πιο τολμηρή από αυτή την δημοσίευση και μετά. Σε αυτές τις φωτογραφίες ο Newton αποφάσισε να αφήσει τους σκηνοθετημένους εσωτερικούς χώρους και τα εξωτερικά στο αστικό τοπίο  που ήταν αγαπημένα του και φωτογράφισε τα μοντέλα του  στο  στούντιο. Ένα στούντιο γυμνό κι αυτό με ένα απλό άσπρο χάρτινο   φόντο που αγγίζει το πάτωμα χωρίς να υπάρχουν αντικείμενα τα μοντέλα  πρώτα ντυμένα και έπειτα γυμνά γίνονται όλη η ιστορία στις φωτογραφίες.

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397

Φωτογραφία στον Ουρανοξύστη 1932

Ποιoς ήταν ο φωτογράφος της διάσημης φωτογραφίας;

Βλέπω πολύ συχνά σε αναρτήσεις σε blog ιστοχώρους και λογαριασμούς στα social media για την έτσι κι αλλιώς διάσημη φωτογραφία που τραβήχτηκε το 1932 με τους εργαζόμενους στην κατασκευή ενός ουρανοξύστη στην Νέα Υόρκη να κάνουν διάλειμμα για φαγητό καθισμένοι επάνω σε μια σιδηροδοκό που κρέμεται στον αέρα. Άπειρες αναρτήσεις και memes έχω δει να χρησιμοποιούν αυτή την φωτογραφία. Σχεδόν καμία ανάρτηση δεν αναφέρει το όνομα του φωτογράφου ή άλλες αναφέρουν ότι ο φωτογράφος είναι άγνωστος. Πάντως και ο φωτογράφος ήταν εκεί εργαζόμενος στις ίδιες επικίνδυνες συνθήκες και έτσι μπόρεσε να καταγράψει αυτή την σκηνή.

Φωτογραφία στον Ουρανοξύστη 1932

Lunch atop a Skyscrape η διάσημη φωτογραφία του 1932

Ο φωτογράφος αυτής της φωτογραφίας δεν είναι άγνωστος. Είναι γνωστός και ονομάζεται  Charles Ebbets.  Ο Τσαρλς Κλάιντ Έμπετς (1905–1978) ήταν Αμερικανός φωτογράφος και διάσημος για αυτή την φωτογραφία “Lunch atop a Skyscraper”. Ο Έμπετς γεννήθηκε στην Αλαμπάμα. Αγόρασε την πρώτη του φωτογραφική μηχανή σε ηλικία μόλις οκτώ ετών. Είχε και άλλες μεγάλες φωτογραφικές επιτυχίες κατά την διάρκεια της καριέρας του αλλά σαφώς η φωτογραφία στον ουρανοξύστη είναι η μεγαλύτερη.

Φωτογραφία στον Ουρανοξύστη 1932

Ο φωτογράφος της διάσημης φωτογραφίας Charles Ebbets

Ήδη από το 1930, ο Έμπετς ήταν γνωστός φωτογράφος και δημοσίευσε φωτογραφίες του σε μεγάλες εφημερίδες σε όλες τις ΗΠΑ, ανάμεσα τους και στους New York Times. Το 1932, ο Έμπετς προσλήφθηκε ως επικεφαλής φωτογράφος του Κέντρου Ροκφέλερ. Στις 20 Σεπτεμβρίου του 1932, τράβηξε τη φωτογραφία “Μεσημεριανό στην κορυφή ενός ουρανοξύστη”, η οποία απεικονίζει έντεκα άντρες να κάθονται σε μια σιδερένια δοκό να τρώνε μεσημεριανό, με τα πόδια τους να κρέμονται δεκάδες μέτρα πάνω από τους δρόμους της Νέας Υόρκης στον 69ο όροφο. Παρόλο που φαίνεται ότι πολλοί φωτογράφοι συνεργάστηκαν στη λήψη, έχουμε πολλές αποδείξεις για την πατρότητα της φωτογραφίας από την πλευρά του Έμπετς. Απόδειξη πληρωμής με το επιστολόχαρτο του και άλλες αυθεντικές φωτογραφίες που τράβηξε ο Έμπετς κατά τη διάρκεια της εργασίας του στο Rockefeller Center,  καθώς και αντίγραφα του αρχικού άρθρου από το 1932 που αναφέρει το όνομα του ως φωτογράφο. Ακόμη και μια φωτογραφία του ίδιου επάνω σε μια σιδερένια δοκό στον ίδιο ουρανοξύστη (την βλέπετε πιο πάνω). Όλα αυτά τα στοιχεία που υποστηρίζουν την πατρότητα του Ebbets έχουν επαληθευτεί ανεξάρτητα από επαγγελματίες ερευνητές, δικηγόρους πνευματικής ιδιοκτησίας και ιδιωτικούς ερευνητές. Κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας κυκλοφορίας της φωτογραφίας όλα τα τελευταία χρόνια ειδικά στο ίντερνετ κανένας άλλος φωτογράφος ή κληρονόμοι κάποιου φωτογράφου δεν έχουν ποτέ διεκδικήσει την πατρότητα αυτής της  διάσημης εικόνας.

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397

Elliott Erwitt – Έλιοτ Έργουιτ

Elliott Erwitt – Έλιοτ Έργουιτ – Φωτογράφος

Elliott Erwitt - Έλιοτ Έργουιτ

Ο Elliott Erwitt είναι ένας σπουδαίος φωτογράφος που γεννήθηκε το 1928 στο Παρίσι από γονείς Ρώσους μετανάστες και πέθανε στην Νέα Υόρκη στις 29 Νοεμβρίου του 2023. Πλήρης ημερών σε ηλικία 95 χρόνων αφήνοντας πίσω του 6  παιδιά, 10 εγγόνια και 3 δισέγγονα και ένα σπουδαίο φωτογραφικό και κινηματογραφικό έργο.

Elliott Erwitt - Έλιοτ Έργουιτ

Η οικογένεια του είχε μεταναστεύσει στην Αμερική το 1939. Εκεί στο Χόλυγουντ όπου έζησε ως έφηβος ανέπτυξε ενδιαφέρον για την φωτογραφία και τον κινηματογράφο. Εκεί δούλεψε σε εργαστήριο ασπρόμαυρης φωτογραφίας, όπου πήρε τις πρώτες βάσεις στην φωτογραφία, ενώ συνέχισε τους πειραματισμούς του στο Los Angeles City College. Το 1948 μετακόμισε στην Νέα Υόρκη όπου έκανε μαθήματα κινηματογράφου. Για να πληρώνει τα δίδακτρα του δούλευε σαν φύλακας στην σχολή που σπούδαζε τη ιστορική New School for Social Research.

Elliott Erwitt - Έλιοτ Έργουιτ

Ο Erwitt ταξίδεψε στη Γαλλία και την Ιταλία το 1949 με μια Rolleiflex. Το 1951 υπηρέτησε την στρατιωτική του θητεία. Υπηρέτησε στην Ευρώπη σε διάφορες μονάδες του αμερικάνικου στρατού στην Γαλλία και στην Γερμανία  ασκώντας κυρίως φωτογραφικά καθήκοντα.  Στην Νέα Υόρκη είχε γνωριστεί με τον Robert Capa, τον Edward Steichen και τον Roy Stryker ο οποίος είχε υπάρξει επικεφαλής στο φωτογραφικό τμήμα του  Farm Security Administration (Οι τρυπημένες φωτογραφίες του FSA). Ο Stryker προσέλαβε αρχικά τον Erwitt για να εργαστεί για την Standard Oil Company, όπου έφτιαχνε μια φωτογραφική βιβλιοθήκη για την εταιρεία, ενώ  στη συνέχεια του ανέθεσε ένα μεγάλο έργο τεκμηρίωσης της  πόλης του Πίτσμπουργκ.

Elliott Erwitt - Έλιοτ Έργουιτ

Το 1953, ο Elliott Erwitt και εξαιτίας της γνωριμίας του με τον Robert Capa έγινε μέλος στο πρακτορείο Magnum και εργάστηκε ως ανεξάρτητος φωτογράφος για  διάφορα περιοδικά ανάμεσα τους τα Collier’s, Look, LIFE,  Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, ο Erwitt υπηρέτησε ως πρόεδρος του Magnum για τρία χρόνια. Στη συνέχεια στράφηκε στον κινηματογράφο: τη δεκαετία του 1970 παρήγαγε αρκετά αξιόλογα ντοκιμαντέρ και τη δεκαετία του 1980 18 κωμωδίες για το HBO. Ο Elliott Erwitt έγινε γνωστός για τηνλεπτή ειρωνεία την  ανθρωπιστική ματιά και ευαισθησία που βέβαια ήταν παράδοση στο πνεύμα του πρακτορείου Magnum, όμως εγώ θεωρώ ότι έχει επηρεαστεί περισσότερο από τον Ρομπέρ Ντουανό .

Elliott Erwitt - Έλιοτ Έργουιτ

Ήταν σταθερή άποψη του  Elliott Erwitt  ήταν ότι η φωτογραφία πρέπει να μιλά απευθείας στις αισθήσεις και να δημιουργεί άμεσα συναισθήματα και όχι να απευθύνεται στην νόηση. «Όταν δημιουργείται η φωτογραφία, έρχεται εύκολα, ως δώρο που δεν θα  πρέπει να αμφισβητηθεί ή να αναλυθεί». Ο Erwitt προτίμούσε να μην θεωρεί τον εαυτό του έναν διανοούμενο ή καλλιτέχνη, αλλά ότι  απλά έκανε  τη δουλειά του. Συχνά δήλωνε ότι η φωτογραφία του επέτρεπε να ασχολείται με τα ενδιαφέροντά του ενώ ταυτόχρονα έβγαζε τα προς το ζην.

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397

Φωτογραφίες μόδας

Φωτογραφίες μόδας από μεγάλους φωτογράφους

Φωτογραφίες μόδας ονομάζουμε όλες τις φωτογραφίες που χρησιμοποιούνται για την προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών στην “βιομηχανία της μόδας”. Στον χώρο της μόδας έχει  καθιερωθεί εδώ και πολλές δεκαετίες ένα ξεχωριστό είδος φωτογραφίας. Η φωτογραφία μόδας. Σας παρουσιάζω σήμερα φωτογραφίες μόδας από μερικούς από τους σπουδαιότερους φωτογράφους μόδας. Μια εξερεύνηση της ιστορίας της φωτογραφίας που αφορά αυτό το ιδιαίτερο κομμάτι της, την φωτογραφία μόδας με φωτογράφους που γεννήθηκαν μέχρι τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο. θα επανέρθω και με νεότερους φωτογράφους και με άλλα άρθρα που θα αφορούν  την ιστορία της φωτογραφίας μόδας.

Πάρα πολλοί μελετητές θεωρούν τον πρώτο φωτογράφο μόδας τον Baron Adolf De Meyer (1868-1946) έναν από τους πρώτους αν όχι τον πρώτο φωτογράφο μόδας. Επίσημα έγινε φωτογράφος μόδας για το περιοδικό Vogue στην Νέα Υόρκη και αργότερα μετακόμισε στο Παρίσι για λογαριασμό του αντίπαλου περιοδικού του Harper’s Bazaar.

Φωτογραφίες Μόδας Φωτογραφίες Μόδας Φωτογραφίες Μόδας Φωτογραφίες Μόδας

Μια από τις πρώτες σημαντικές μορφές στην φωτογραφία μόδας ήταν ένας από τους σημαντικότερους φωτογράφους όλων των εποχών ο Edward Steichen (1879-1973) που ανάμεσα στα άλλα ασχολήθηκε και με φωτογραφίες μόδας και μάλιστα τα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα ήταν ανάμεσα στους πιο ακριβοπληρωμένους φωτογράφους.

Φωτογραφίες μόδας Φωτογραφίες μόδας Φωτογραφίες μόδας Φωτογραφίες μόδας

Αν διάλεγα κάποιον φωτογράφο να τον ονομάσω πατέρα της φωτογραφίας μόδας αυτός θα ήταν χωρίς δεύτερη κουβέντα ο Martin Munkacsi (1896-1963). Το πρώτο περιοδικό μόδας για το οποίο δούλεψε ήταν το γερμανικό Die Dame ενώ την καριέρα του την συνέχισε στο Harper’s Bazaar με ένα από τα πιο ακριβοπληρωμένα συμβόλαια για φωτογράφο. Ο Martin Munkacsi ήταν αυτός που τράβηξε φωτογραφίες μόδας σε εξωτερικούς χώρους με τα μοντέλα σε κίνηση.

Φωτογραφίες μόδας Φωτογραφίες μόδας Φωτογραφίες μόδας Φωτογραφίες μόδας

Ο Sir Cecil Walter Hardy Beaton (1904 – 1980) είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση της φωτογραφίας μόδας αλλά και της φωτογραφίας γενικότερα. Δεν θα ξεχαστούν ποτέ οι φωτογραφίες μόδας στα ερείπια του βομβαρδισμένου Λονδίνου ώστε να ανυψωθεί το ηθικό των λονδρέζων.

Φωτογραφίες μόδας Φωτογραφίες μόδας Φωτογραφίες μόδας Φωτογραφίες μόδας

Ο επόμενος σημαντικός φωτογράφος ο Helmut Newton (1920-2004) ακολούθησε έναν εντελώς δικό του δρόμο ακόμη και στο πότε έγινε διεθνώς γνωστός καθώς η καριέρα του απογειώθηκε μετά από το 1975 που ήταν 55 χρονών. Όμως ο δρόμος που χάραξε στην μόδα ήταν πρωτοποριακός.

Φωτογραφίες μόδας Φωτογραφίες μόδας Φωτογραφίες μόδας Φωτογραφίες μόδας

Ξεκίνησε ως γραφίστας στη Vogue και πολύ γρήγορα εξελίχθηκε σε ένα από τους σπουδαιότερους φωτογράφους μόδας. Δεν είναι άλλος από τον Irving Penn (1917 – 2009). Εύκολα τις φωτογραφίες μόδας του μπορεί να τις κατατάξει κανείς στην υψηλή τέχνη.

Φωτογραφίες μόδας Φωτογραφίες μόδας Φωτογραφίες μόδας Φωτογραφίες μόδας

O Richard Avedon (1923 – 2004) είναι ο επόμενος σπουδαίος φωτογράφος μόδας με μεταγραφή και στα δύο σπουδαία περιοδικά. Από το Harper’s Bazaar ξεκίνησε ως μαθητευόμενος στις φωτογραφίες μόδας και με εικοσαετή καριέρα, μεταγραφή και  αρχηγός των φωτογράφων στη Vogue για αρκετές δεκαετίες.

Φωτογραφίες μόδας Φωτογραφίες μόδας Φωτογραφίες μόδας Φωτογραφίες μόδας

Πιστεύω ότι μπορώ να κλείσω αυτόν τον κύκλο των μεγάλων φωτογράφων με τον Peter Lindbergh (1944 – 2019) που γεννήθηκε μέσα στο πόλεμο. Το εξώφυλλο του για την αγγλική έκδοση της Vogue τον Ιανουάριο του 1990 με τις Linda Evangelista, Naomi Campbell, Tatjana Patitz, Cindy Crawford and Christy Turlington θεωρείται ότι εγκαινίασε την εποχή των super models.

Φωτογραφίες μόδας Φωτογραφίες μόδας Φωτογραφίες μόδας Φωτογραφίες μόδας

Αυτή είναι μια πρώτη παρουσίαση των μεγάλων φωτογράφων που τράβηξαν φωτογραφίες μόδας και ανέδειξαν την φωτογραφία μόδας σε σπουδαία τέχνη. Θα ακολουθήσουν παρουσιάσεις και άρθρα για νεότερους φωτογράφους που γεννήθηκαν αμέσως μετά τον πόλεμο, φωτογράφους της δικής μου γενιάς αλλά και ακόμη νεότερους.

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397

The Open Door – William Henry Fox Talbot

Μια ανοιχτή πόρτα στην σχέση ζωγραφικής και φωτογραφίας

Μια από τις φωτογραφίες του πρωτοπόρου της φωτογραφίας και εφευρέτη της Καλοτυπίας William Henry Fox Talbot (1800-1877), που θαυμάστηκαν περισσότερο στην εποχή του και παρουσιάστηκε στο πρώτο βιβλίο με φωτογραφίες στο περίφημο The Pencil of Nature ως η πλάκα νούμερο 6, είναι η φωτογραφία με τίτλο The Open Door. Σε αυτή την φωτογραφία ο Talbot κάνει μια συνειδητή προσπάθεια να θυμίσει την  ολλανδική ζωγραφική του 17ου αιώνα που έτσι κι αλλιώς έχαιρε ιδιαίτερης εκτίμησης στην Αγγλία της εποχής του.

Η εικόνα νούμερο 6 στο The pencil of nature

Μια από τις πρώτες προσπάθειες με την σκούπα

Άλλη σκούπα αλλιώς

Εμείς πλέον με την άνεση του διαδικτύου μπορούμε να αναζητήσουμε τις αντίστοιχες επιρροές, αλλά και να βρούμε προηγούμενες “αποτυχημένες” προσπάθειες του Talbot, πριν από αυτή που παρουσιάστηκε στο βιβλίο. Όπως γράφει ο Talbot στο βιβλίο του  για την πλάκα νούμερο 6 (που φυσικά δεν κρύβει την επιρροή του από την ολλανδική ζωγραφική). ” Ο κύριος σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να καταγράψει το ξεκίνημα μιας νέας τέχνης πριν από την περίοδο της ωριμότητας  που σίγουρα θα έρθει με την βοήθεια του βρετανικού ταλέντου. Αυτή εδώ είναι μια ασήμαντη προσπάθεια της νηπιακής της ηλικίας που μερικοί καλοί φίλοι είχαν την ευγένεια να επαινέσουν. Έχουμε αρκετή γνώση γύρω από την ολλανδική σχολή της τέχνης, που αναπαριστά σκηνές με καθημερινές και οικείες.  Το μάτι ενός ζωγράφου συχνά στέκεται εκεί που οι απλοί άνθρωποι δεν βλέπουν κάτι το αξιοσημείωτο.   Μια περιστασιακή αναλαμπή του ήλιου ή μια σκιά μπροστά στο μονοπάτι, μια βελανιδιά ξεραμένη από τον χρόνο ή μια πέτρα καλυμμένη με βρύα, μπορεί να ξυπνήσει μια σειρά από σκέψεις και συναισθήματα και να γεμίσει με εικόνες την φαντασία”.

Πίνακες του Pieter de Hooch με σκούπες

Το κορίτσι με την σκούπα του Rembrandt 

Σκεπτόμενος όλα αυτά ο  Talbot,  δεν φωτογράφησε αυτό που θα ήταν αναμενόμενο. Τα ιστορικά κτίρια του Αβαείου του Lacock  που ήταν το σπίτι του για παράδειγμα, αλλά την απλή ξύλινη πόρτα του στάβλου και την ταπεινή σκούπα, ένα δερμάτινο λουρί και ένα φανάρι. Αυτά τα ταπεινά  αντικείμενα είναι τα μέσα του για ένα πρώιμο , τόσο συγκινητικό φωτογραφικό δοκίμιο. Αφορμή για αυτή μου την ανάρτηση που έδωσε η άμεση  αναφορά του κου Κώστα Ιωαννίδη στην ομιλία του “Φωτογραφία και Ζωγραφική τον 19ο αιώνα”, που παρακολούθησα πριν από μέρες στο εθνικό μουσείο σύγχρονης τέχνης. Η αναφορά ήταν  για έναν συγκεκριμένο πίνακα του  Ολλανδού ζωγράφου Pieter de Hooch (1629-1684,) ως πηγή έμπνευσης για την φωτογραφία του Talbot. Με λίγο επίμονο ψάξιμο βρήκα και περισσότερες σχετικές φωτογραφίες του Talbot, όπως και περισσότερους σχετικούς πίνακες του  Pieter de Hooch και έναν του Rembrandt.

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397

John Jabez Edwin Paisley Mayall (1813–1901) – Φωτογράφος

Ένας παπατζής της Καλλιτεχνικής Φωτογραφίας

O John Jabez Edwin Paisley Mayall (1813–1901) δεν είναι ο μεγαλύτερος παπατζής  στην ιστορία της φωτογραφίας, συγκεκριμένα στην ιστορία της καλλιτεχνικής φωτογραφίας, αλλά σίγουρα ένας από τους μεγαλύτερους. Αφού κατόρθωσε να φαλιρίσει μια ακμάζουσα επιχείρηση σχετική με την βαφή των υφασμάτων που του είχε κληροδοτήσει ο πατέρας του και αφού σχεδόν έριξε έξω το πανδοχείο που του κληροδότησε ο πεθερός του, μετανάστευσε στην Αμερική. Εκεί έγινε φωτογράφος, αλλά κατάφερε να πλασάρει τόσο καλά τον εαυτό του που έδινε συνεντεύξεις στα σχετικά περιοδικά, έγραφε άρθρα για την φωτογραφία και άλλα τέτοια φαιδρά που έχουν επαναληφθεί πολλές φορές ανά χώρα και εποχή μέχρι τις μέρες μας, αλλά ίσως ο John να ήταν ο πρώτος διδάξας.

Αυτοπορτρέτο του John Jabez Edwin Paisley Mayall

Σπουδαία φωτογραφική προσωπικότητα, μόνο που ο ίδιος χαρακτηρίζει τον εαυτό του σαν τέτοια. Έχω γνωρίσει αρκετές τέτοιες προσωπικότητες όλα τα χρόνια που παρακολουθώ και την Ελληνική φωτογραφία, που θεωρούσαν τους εαυτού τους μεγάλους φωτογράφους χωρίς να έχουν τραβήξει ούτε μια φωτογραφία της προκοπής. Μάλιστα έγραφαν και άρθρα και εξέδιδαν και βιβλία για την φωτογραφία.  Του John του χρωστάμε βέβαια κάτι. Ότι όπου βρεθεί και όπου σταθεί σε όλη την ζωή του, υποστηρίζει ότι η φωτογραφία είναι υψηλή τέχνη (ειδικά οι φωτογραφίες που τραβάει αυτός). Βέβαια για τον εαυτό του  ισχυρίζεται ότι είναι ο  σπουδαιότερος εκπρόσωπος της επί της γης. Τραβάει είναι η αλήθεια αρκετά καλές νταγκεροτυπίες, όπως και δεκάδες άλλοι φωτογράφοι του καιρού του, όμως εγώ πουθενά στα πορτραίτα του δεν βλέπω τον μεγάλο καλλιτέχνη που αυτός υποστηρίζει με περηφάνια ότι είναι, από την πρώτη στιγμή που παρουσιάζεται σαν φωτογράφος. Μα τι φωτογράφος λέω; σαν μεγάλος καλλιτέχνης συστήνεται παντού και στις διάφορες απογραφές. Ποτέ σαν φωτογράφος.

Η βασίλισσα Βικτωρία σε φωτογραφία του John Jabez Edwin Paisley Mayall

Όταν επιστρέφει στην Αγγλία μάλιστα καταφέρνει να περάσει σαν σπουδαίος καλλιτέχνης σε τόσο μεγάλο βαθμό που γίνεται σχεδόν αποκλειστικός φωτογράφος για μια περίοδο της βασιλικής οικογένειας και μάλιστα κυκλοφορεί και ένα λεύκωμα με φωτογραφίες της Βασίλισσας Βικτωρίας και των συγγενών της που πούλησε πάνω από 60000 αντίτυπα. Ο τύπος αυτός (ελπίζω να μην ανακαλυφθούν τίποτε θεϊκές φωτογραφίες του και αναγκαστώ να καταπιώ την γλώσσα μου) αν πιστέψουμε βέβαια τα δικά του λόγια και κάποιων λίγων κλακαδόρων βελτίωσε κατά πολύ την φωτογραφική τεχνική.  Πριν από την επιστροφή του στην Αγγλία είχε τη φήμη  ότι δημιουργεί εξαιρετικές  αλληγορικές εικόνες όπως αυτές που δημιούργησε για να εικονογραφήσει  ένα από τα σύμβολα του χριστιανισμού, την “Κυριακή προσευχή” ή απλούστερα το γνωστό σε όλους “Πάτερ Ημών”.

Φωτογραφία του Καρλ Μαρξ από τον John Jabez Edwin Paisley Mayall

 Τον Απρίλιο του 1847 (μόλις 8 χρόνια μετά από την ανακοίνωση της ντεγκεροτυπίας στη γαλλική ακαδημία επιστημών) έγραψε δύο βαρυσήμαντα  άρθρα στο περιοδικό ‘The Athenaeum’, ένα σημαντικό αγγλικό περιοδικό του καιρού του για την λογοτεχνία, την επιστήμη και τις τέχνες, όπου εξέφραζε τις απόψεις του για τον επιχρωματισμό  αλλά και το  ‘chiaroscuro’ στις εκτυπώσεις νταγκεροτυπίας. Μετά από αυτό επικεντρώθηκε στην δημιουργία εικόνων ποιητικών και γεμάτων συναίσθημα (όπως λέει ο ίδιος). Μάλιστα με αρκετές από αυτές πήρε μέρος στην μεγάλη έκθεση του Λονδίνου το 1851 (που είναι όλες αυτές οι σπουδαίες φωτογραφίες;). Μάλιστα αυτή την σπουδαία έκθεση την φωτογράφησε κιόλας και σώζονται αρκετές φωτογραφίες του. Σταματάω δεν λέω άλλα. Μας άφησε όμως μερικές ωραίες  φωτογραφίες του Καρλ Μαρξ! Οπότε μόνο και μόνο για αυτό και για το λόγο ότι είναι από τους πρώτους που υποστήριξε με τέτοιο σθένος ότι η φωτογραφία είναι υψηλή τέχνη, του αξίζει μια ανάρτηση στο blog μου και μια θέση στο βιβλίο που γράφω για την ιστορία της καλλιτεχνικής φωτογραφίας.

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397

 

Πλανόδιοι φωτογράφοι

Πλανόδιοι φωτογράφοι στην Ελλάδα

Διαβάζω συχνά άρθρα και αναρτήσεις σε διάφορα blogs που αναφέρονται στους πλανόδιους φωτογράφους στον ελληνικό χώρο, αλλά συνήθως υπάρχει μια σύγχυση καθώς με αυτόν τον όρο οι περισσότεροι εννοούν τους υπαίθριους φωτογράφους. Όμως την ειδικότητα του υπαίθριου φωτογράφου που όντως άκμασε για αρκετές δεκαετίες στην Ελλάδα δεν μπορείς να την χαρακτηρίσεις πλανόδια. Οι περισσότεροι από τους υπαίθριους φωτογράφους είχαν σταθερότατα πόστα ή σε κεντρικές πλατείες των πόλεων ή σε αξιοθέατα που είχαν μεγάλη επισκεψιμότητα , δεν ήταν πλάνητες.

Φωτογραφία του Leonard Gianadda, υπαίθριος φωτογράφος στην Ακρόπολη 1954

Οι πλανόδιοι φωτογράφοι από την άλλη δρώντας ως τέτοιοι, δηλαδή  ως μετακινούμενοι επαγγελματίες,  συμπεριλαμβάνουν στις τάξεις τους αρκετές κατηγορίες και ειδικότητες  φωτογράφων. Η πρώτη καθαρή ειδικότητα πλανόδιου φωτογράφου είναι οι λεγόμενοι στρασάδες φωτογράφοι που είχαν πεδίο δράσης τους όλη την Ελλάδα. Οι φωτογράφοι αυτοί ήταν περιπλανώμενοι και πήγαιναν αυτοί να βρουν τους πιθανούς πελάτες ώστε να τους φωτογραφίσουν  σε πολυσύχναστα μέρη. Αυτά τα μέρη μπορεί να ήταν μέρη που οι άνθρωποι έκαναν την βόλτα τους ή διασκέδαζαν. Μπορεί ακόμη να τους συναντούσες σε πολυσύχναστες παραλίες, σε μεγάλες εθνικές γιορτές και παρελάσεις  ή πανηγύρια. Η πρακτική των πλανόδιων φωτογράφων ήταν απλή τραβούσαν φωτογραφίες έπαιρναν μια προκαταβολή και μετά ή έπρεπε να περάσουν οι πελάτες από την έδρα τους, η επέστρεφαν οι ίδιοι μετά από ένα διάστημα με τις φωτογραφίες και τις παρέδιδαν σε κάποιο κεντρικό καφενείο ή μπακάλικο.

Φωτογραφία σε χωριό της Ηπείρου από πλανόδιο φωτογράφο τον Ιανουάριο του 1964

Σαν πλανόδιοι φωτογράφοι μπορούσαν να συμπεριφέρονται και φωτογράφοι που είχαν κανονικά φωτογραφεία σε μεγάλες ή μικρότερες πόλεις, αλλά η αναδουλειά τους έσπρωχνε να βρουν κι άλλους τρόπους να συμπληρώσουν το εισόδημα από την φωτογραφική τους απασχόληση. Έτσι συνήθως φωτογράφοι από μεγαλύτερες πόλεις πήγαιναν σε μικρότερες πόλεις ή χωριά ώστε να καλύψουν ακόμη και έκτακτα γεγονότα, κηδείες, γάμους, εμποροπανηγύρεις ή εορτασμούς και παρελάσεις.  Η σχέση μερικές φορές για κάποιους φωτογράφους με την περιπλάνηση  ήταν αμφίδρομη. Η έλλειψη πελατείας έκανε κάποιες φορές τους κανονικά εγκατεστημένους φωτογράφους με καταστήματα, να  γίνονται πλανόδιοι κάποιες φορές για να αναζητήσουν πελάτες, ενώ πολλοί στρασάδες φωτογράφοι με τα χρήματα που κέρδισαν από την πλανόδια φωτογραφία, αποφάσισαν να εγκαινιάσουν κα κάποιο κανονικό φωτογραφικό κατάστημα και να εγκατασταθούν μόνιμα σε κάποιο τόπο.

Φωτογραφία σε πανηγύρι από πλανόδιο φωτογράφο την δεκαετία του 50′

Ένας άλλος τύπου πλανόδιου φωτογράφου που μάλιστα έχω ακούσει να διαλαλεί το πέρασμα του από γειτονιές και χωριά με δυνατή φωνή τελάλη. Ο φωτογράφος! (Ακριβώς όπως έκαναν κι άλλα πλανόδια επαγγέλματα, ο μανάβης, ο γανωτής ή  ο καρεκλάς). Ήταν ο πλανόδιος φωτογράφος που πρόσφερε μια πολύ συγκεκριμένη φωτογραφική εργασία. Είτε την μεγέθυνση παλιών φωτογραφιών, μαζί με ρετούς ή ενθέσεις προσώπων, ακόμη και φωτογραφίες σε πλακάκι και πορσελάνη για τους τάφους, με τις κορνίζες σε κάθε περίπτωση να περιλαμβάνονται στην προσφερόμενη φωτογραφική υπηρεσία.  Αυτός ο τύπος πλανόδιου φωτογράφου γυρνούσε στις γειτονιές και στα χωριά που συνήθως δεν διέθεταν φωτογραφείο, έπαιρνε τις παραγγελίες, μαζί με τις πρωτότυπες φωτογραφία και μια προκαταβολή ή και πλήρη εξόφληση της εργασίας και μετά από αρκετούς μήνες αρκετές φορές,  επέστρεφε για να παραδώσει τις φωτογραφίες.

Αντιγραφή, μεγέθυνση και ένωση προσώπων με το απαραίτητο ρετούς  από πλανόδιο φωτογράφο  την δεκαετία του 60′

Τέλος υπήρχαν οι  πλανόδιοι φωτογράφοι  της αρπαχτής. Κατά καιρούς έχουν συμβεί αλλαγές  στα επίσημα δημόσια έγγραφα, κυρίως στα διπλώματα ή στα  βιβλιάρια ασφαλιστικών φορέων (για παράδειγμα στα βιβλιάρια του ΟΓΑ) που έχουν οδηγήσει μεγάλα τμήματα του πληθυσμού να αναζητήσουν φωτογραφικές υπηρεσίες. Σε αυτή την περίπτωση υπήρχαν πλανόδιοι φωτογράφοι που με ένα απλό φόντο και μια φωτογραφική μηχανή  με φωτογραφίες άμεσης εμφάνισης (polaroid), πήγαιναν εκείνοι στους πελάτες ειδικά σε απομακρυσμένες περιοχές που δεν διέθεταν κάποιο κοντινό φωτογραφείο. Με αποτέλεσμα να βγάλουν πολλά χρήματα σε σύντομο χρονικό διάστημα και χωρίς παραστατικά και εφορίες. Για αυτό άλλωστε  τους χαρακτήρισα  πλανόδιους φωτογράφους της αρπαχτής.

Σχετικά άρθρα με τους πλανόδιους φωτογράφους στο blog μου

Υπαίθριοι Φωτογράφοι – Υπαίθριος Φωτογράφος

Στρασάς Φωτογράφος – Στρασάδες Φωτογράφοι

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397

Ο καλπασμός του Αλόγου – Eadweard Muybridge 1878

Η κίνηση του αλόγου σε διαδοχικές φωτογραφίες

Μια ακόμη  ιστορική φωτογραφία (ή μάλλον φωτογραφίες) αφορά η  σημερινή ανάρτηση. Έναςν μεγάλο σταθμό στην φωτογραφική εξερεύνηση της κίνησης. Ο φωτογράφος που την  τράβηξε είναι ο Eadweard Muybridge που οι μελέτες του για την κίνηση των ζώων και των ανθρώπων οδήγησαν στην κινούμενη εικόνα και σε μια συσκευή που αναπαρήγαγε αυτή την κίνηση το ζωοτρόπιο, ένα ακόμη βήμα πριν την εφεύρεση του κινηματογράφου.

The Horse in Motion 1878

Ας έρθουμε όμως στην σημερινή φωτογραφία. Το 1878 ο πάμπλουτος  πρώην κυβερνήτης της Καλιφόρνιας Leland Stanford που λάτρευε τα άλογα, πίστευε ότι υπάρχει κάποια στιγμή που όταν το άλογο τρέχει ή καλπάζει, όπου και τα 4 πόδια του βρίσκονται στον αέρα. Ζήτησε από τον Eadweard Muybridge να αποδείξει φωτογραφικά αυτή του την γνώμη και του παρείχε τα χρήματα και τα μέσα που χρειάστηκε.

Η επίδειξη έγινε με την παρουσία δημοσιογράφων στο κτήμα του Leland Stanford  με τον Eadweard Muybridge να στήνει 12 φωτογραφικές μηχανές και μια κατασκευή με σκοινιά  που απελευθέρωνε διαδοχικά τους 12  φωτοφράχτες. Οι φωτογραφίες τυπώθηκαν επιτόπου και ο Leland Stanford   είχε την απόδειξη του. Όντως το άλογο σε κάποια στιγμή του καλπασμού του βρίσκεται εντελώς στον αέρα. Αυτό που δύσκολα διακρίνει κανείς με γυμνό μάτι αποκαλύφθηκε χάρη στην φωτογραφία

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis

O Θικ Κουάνγκ Ντουκ φλέγεται στην στάση του Λωτού 1963

Η ιστορική φωτογραφία του Malcolm Browne από το Βιετνάμ

Το 1963 ο  Νγκο Ντιν Ντιέμ,  ο τότε  λαομίσητος πρόεδρος του νότιου Βιετνάμ  είχε επιδοθεί σε ένα ανελέητο κυνήγι εναντίον του Βουδισμού και υπέρ της καθολικής εκκλησίας. Στα πλαίσια των συχνών διαμαρτυριών και των κινητοποιήσεων των βουδιστών το πρωί της 11 Ιουνίου του 1963, σε ένα κεντρικό σημείο της πρωτεύουσας  Σαϊγκόν ο Θικ Κουάνγκ Ντουκ (Thích Quảng Đức)  κατέβηκε με 2 ακόμη βουδιστές μοναχούς από ένα αυτοκίνητο. Ο ένας μοναχός τοποθέτησε ένα μαξιλάρι στο οποίο κάθισε ο Θικ Κουάνγκ Ντουκ   και άρχισε να διαλογίζεται.  Ο άλλος μοναχός εβγαλε ένα μεγάλο μπιτόνι με βενζίνη  από το αυτοκίνητο και άρχισε να περιλούζει τον Θικ Κουάνγκ Ντουκ  με την βενζίνη στάθηκε λίγο  πιο μακριά, άναψε ένα σπίρτο, και το πέταξε στην βενζίνη.  Αμέσως ο Θικ Κουάνγκ Ντουκ   άρχισε να καίγεται αλλά παρέμεινε σε αυτή την στάση του Λωτού  ατάραχος μέχρι που το σώμα του έγειρε καμένο έπειτα από μερικά λεπτά. Είναι μια από τις συγκλονιστικότερες στιγμές που έχω δει να καταγράφει η φωτογραφία.

Την πιο διάσημη φωτογραφία από την πράξη του Θικ Κουάνγκ Ντουκ   την τράβηξε  ο Malcolm Browne φωτογράφος του Associated Press (AP) που βρίσκονταν στο Βιετνάμ για να καλύψει τις διαμαρτυρίες των Βουδιστών. Αυτή η φωτογραφία του πρόσφερε το βραβείο World Press Photo εκείνη την χρονιά, το βραβείο Πούλιτζερ την επόμενη το 1964, αλλά μια σειρά από βραβεύσεις και προτάσεις για δουλειά. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι Αμερικάνοι είχαν ήδη εμπλακεί στο Βιετνάμ σε ένα πόλεμο που η κορύφωση του θα έρχονταν δύο χρόνια μετά και θα οδηγούσε στην ήττα τους το 1973. Αυτοί είχαν στηρίξει τον ανδρείκελο πρόεδρο Νγκο Ντιν Ντιέμ.  Αυτό επεισόδιο μπορεί να μην είχε σχέση με τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα των Βιετναμέζων, αλλά επέδρασε στην διεθνή κοινή γνώμη με απίστευτο τρόπο στρέφοντας την προσοχή στις αθλιότητες που έκαναν στο Βιετνάμ οι Γάλλοι για πολλά χρόνια και στην συνέχεια οι Αμερικάνοι. Ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος Τζον Κέννεντι , που κατά την διάρκεια της θητείας του έγιναν τα γεγονότα, θεωρούσε πως  καμιά φωτογραφία στην ιστορία δεν προκάλεσε τόσο έντονα συναισθήματα στο παγκόσμιο κοινό όσο η συγκεκριμένη.  Βέβαια αυτή του η διαπίστωση δεν τον  έκανε να σταματήσει τον πόλεμο του Βιετνάμ, αν και δολοφονήθηκε τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς.

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis

Η Φωτογραφία μιας Φωτογραφίας, 1989

Richard Prince – Untitled (cowboy)

Για την σημερινή ιστορία μιας φωτογραφίας πρέπει να σας αναφέρω πρώτα από όλα το πλαίσιο της εποχής που ήταν λίγο διαφορετικό από το σημερινό. Οι διαφημίσεις της συγκεκριμένης μάρκας τσιγάρων υπήρχαν παντού, μιας και επιτρέπονταν οι διαφημίσεις των τσιγάρων. Κι όταν λέμε παντού αυτό είναι κυριολεκτικό. Τηλεόραση, εφημερίδες, περιοδικά, γιγαντοαφίσες και στις διαφημίσεις πριν από τις ταινίες στον κινηματογράφο (όπου τις περισσότερες φορές ο άντρας  ήρωας της διαφήμισης κατάφερνε κάτι σημαντικό και βέβαια έπεφτε το σχετικό χειροκρότημα).  Ο Richard Prince απλώς φωτογράφισε ένα τμήμα μιας διαφήμισης από ένα περιοδικό και το παρουσίασε (μαζί με άλλες αντίστοιχες αντιγραφές), σαν αυτόνομο καλλιτεχνικό έργο.

Το έργο τουRichard Prince,  Untitled (cowboy) του 1989

Η πρακτική της “οικειοποίησης”  στην τέχνη, όπως και αυτή της “επαναχρησιμοποίησης” δεν ήταν  κάτι καινούργιο στην τέχνη. Το 1989 είχαν περάσει άλλωστε 62 χρόνια από την “Κρήνη” του Marcel Duchamp. Η διαφορά μάλλον ήταν η μεγάλη δημοσιότητα της συγκεκριμένης σειράς του Richard Prince.  Εννοείται ότι έπαιξε ρόλο ότι ο Richard Prince ήταν συνεργάτης του περιοδικού TIME,  οι μηνύσεις  που δέχτηκε σε σχέση με τα πνευματικά δικαιώματα και την πρακτική του που τις περισσότερες τις κέρδισε (πράγμα που συνέχισε να συμβαίνει και με αντίστοιχες δουλειές που έκανε τα επόμενα χρόνια), αλλά έπαιξε βέβαια σημαντικό ρόλο ότι αυτό το έργο πουλήθηκε σε μια δημοπρασία  το 2005 για 1,2 εκατομμύρια δολάρια. Μέχρι τότε ήταν η ακριβότερη φωτογραφία που είχε πουληθεί ποτέ. Καθόλου άσχημα για μια αντιγραφή από μια σελίδα περιοδικού.

Η πρωτότυπη διαφήμιση

Αυτές οι μικρές και μεγάλες νίκες του  Richard Prince, εκτός των άλλων, στήριξαν και με νομικό-θεωρητικό λόγο αυτή την καλλιτεχνική πρακτική  της φωτογράφισης μιας φωτογραφίας. Επίσης άνοιξαν τον διάλογο  και πρόσθεσαν  προβληματισμούς που τους  βρίσκουμε πολύ χρήσιμους σχετικά με την αυθεντικότητα, την ιδιοκτησία  και την αξία ενός  καλλιτεχνικού έργου, ειδικά στην εποχή μας, την εποχή  της ψηφιακής κοινής χρήσης των φωτογραφιών, αλλά και γενικά των έργων τέχνης.

 

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis