Category Archives: Η ιστορία μιας Φωτογραφίας

Μιλάμε για την μικρή ή μεγαλύτερη ιστορία μιας φωτογραφίας. Φωτογραφίες από αγαπημένους δασκάλους φωτογράφους. Φωτογραφίες διάσημες, αλλά και φωτογραφίες λιγότερο γνωστές. Ειδικά αυτές οι τελευταίες οι λιγότερο γνωστές που θα προσπαθήσω να κάνω γνωστές τις ιστορίες τους, θα έχουν μια μικρή προτεραιότητα.

Φωτογραφίες μόδας

January 24, 2023Η ιστορία μιας Φωτογραφίας, Μαθήματα ΦωτογραφίαςΦωτογραφία μόδας, Φωτογραφίες μόδας, Φωτογραφίες μόδας φωτογράφοιdimitrios

Φωτογραφίες μόδας από μεγάλους φωτογράφους

Φωτογραφίες μόδας ονομάζουμε όλες τις φωτογραφίες που χρησιμοποιούνται για την προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών στην “βιομηχανία της μόδας”. Στον χώρο της μόδας έχει καθιερωθεί εδώ και πολλές δεκαετίες ένα ξεχωριστό είδος φωτογραφίας. Η φωτογραφία μόδας. Σας παρουσιάζω σήμερα φωτογραφίες μόδας από μερικούς από τους σπουδαιότερους φωτογράφους μόδας. Μια εξερεύνηση της ιστορίας της φωτογραφίας που αφορά αυτό το ιδιαίτερο κομμάτι της, την φωτογραφία μόδας με φωτογράφους που γεννήθηκαν μέχρι τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο. θα επανέρθω και με νεότερους φωτογράφους και με άλλα άρθρα που θα αφορούν την ιστορία της φωτογραφίας μόδας.

Πάρα πολλοί μελετητές θεωρούν τον πρώτο φωτογράφο μόδας τον Baron Adolf De Meyer (1868-1946) έναν από τους πρώτους αν όχι τον πρώτο φωτογράφο μόδας. Επίσημα έγινε φωτογράφος μόδας για το περιοδικό Vogue στην Νέα Υόρκη και αργότερα μετακόμισε στο Παρίσι για λογαριασμό του αντίπαλου περιοδικού του Harper’s Bazaar.

Φωτογραφίες Μόδας

Μια από τις πρώτες σημαντικές μορφές στην φωτογραφία μόδας ήταν ένας από τους σημαντικότερους φωτογράφους όλων των εποχών ο Edward Steichen (1879-1973) που ανάμεσα στα άλλα ασχολήθηκε και με φωτογραφίες μόδας και μάλιστα τα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα ήταν ανάμεσα στους πιο ακριβοπληρωμένους φωτογράφους.

Φωτογραφίες μόδας

Αν διάλεγα κάποιον φωτογράφο να τον ονομάσω πατέρα της φωτογραφίας μόδας αυτός θα ήταν χωρίς δεύτερη κουβέντα ο Martin Munkacsi (1896-1963). Το πρώτο περιοδικό μόδας για το οποίο δούλεψε ήταν το γερμανικό Die Dame ενώ την καριέρα του την συνέχισε στο Harper’s Bazaar με ένα από τα πιο ακριβοπληρωμένα συμβόλαια για φωτογράφο. Ο Martin Munkacsi ήταν αυτός που τράβηξε φωτογραφίες μόδας σε εξωτερικούς χώρους με τα μοντέλα σε κίνηση.

Φωτογραφίες μόδας

Ο Sir Cecil Walter Hardy Beaton (1904 – 1980) είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση της φωτογραφίας μόδας αλλά και της φωτογραφίας γενικότερα. Δεν θα ξεχαστούν ποτέ οι φωτογραφίες μόδας στα ερείπια του βομβαρδισμένου Λονδίνου ώστε να ανυψωθεί το ηθικό των λονδρέζων.

Φωτογραφίες μόδας

Ο επόμενος σημαντικός φωτογράφος ο Helmut Newton (1920-2004) ακολούθησε έναν εντελώς δικό του δρόμο ακόμη και στο πότε έγινε διεθνώς γνωστός καθώς η καριέρα του απογειώθηκε μετά από το 1975 που ήταν 55 χρονών. Όμως ο δρόμος που χάραξε στην μόδα ήταν πρωτοποριακός.

Φωτογραφίες μόδας

Ξεκίνησε ως γραφίστας στη Vogue και πολύ γρήγορα εξελίχθηκε σε ένα από τους σπουδαιότερους φωτογράφους μόδας. Δεν είναι άλλος από τον Irving Penn (1917 – 2009). Εύκολα τις φωτογραφίες μόδας του μπορεί να τις κατατάξει κανείς στην υψηλή τέχνη.

Φωτογραφίες μόδας

O Richard Avedon (1923 – 2004) είναι ο επόμενος σπουδαίος φωτογράφος μόδας με μεταγραφή και στα δύο σπουδαία περιοδικά. Από το Harper’s Bazaar ξεκίνησε ως μαθητευόμενος στις φωτογραφίες μόδας και με εικοσαετή καριέρα, μεταγραφή και αρχηγός των φωτογράφων στη Vogue για αρκετές δεκαετίες.

Φωτογραφίες μόδας

Πιστεύω ότι μπορώ να κλείσω αυτόν τον κύκλο των μεγάλων φωτογράφων με τον Peter Lindbergh (1944 – 2019) που γεννήθηκε μέσα στο πόλεμο. Το εξώφυλλο του για την αγγλική έκδοση της Vogue τον Ιανουάριο του 1990 με τις Linda Evangelista, Naomi Campbell, Tatjana Patitz, Cindy Crawford and Christy Turlington θεωρείται ότι εγκαινίασε την εποχή των super models.

Φωτογραφίες μόδας

Αυτή είναι μια πρώτη παρουσίαση των μεγάλων φωτογράφων που τράβηξαν φωτογραφίες μόδας και ανέδειξαν την φωτογραφία μόδας σε σπουδαία τέχνη. Θα ακολουθήσουν παρουσιάσεις και άρθρα για νεότερους φωτογράφους που γεννήθηκαν αμέσως μετά τον πόλεμο, φωτογράφους της δικής μου γενιάς αλλά και ακόμη νεότερους.

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε και στο τηλέφωνο 6944303397

The Open Door – William Henry Fox Talbot

February 21, 2022Η ιστορία μιας Φωτογραφίας, Ιστορία της ΦωτογραφίαςPieter de Hooch, The Open Door - William Henry Fox Talbot, Το κορίτσι με την σκούπα του Rembrandtdimitrios

Μια ανοιχτή πόρτα στην σχέση ζωγραφικής και φωτογραφίας

Μια από τις φωτογραφίες του πρωτοπόρου της φωτογραφίας και εφευρέτη της Καλοτυπίας William Henry Fox Talbot (1800-1877), που θαυμάστηκαν περισσότερο στην εποχή του και παρουσιάστηκε στο πρώτο βιβλίο με φωτογραφίες στο περίφημο The Pencil of Nature ως η πλάκα νούμερο 6, είναι η φωτογραφία με τίτλο The Open Door. Σε αυτή την φωτογραφία ο Talbot κάνει μια συνειδητή προσπάθεια να θυμίσει την ολλανδική ζωγραφική του 17ου αιώνα που έτσι κι αλλιώς έχαιρε ιδιαίτερης εκτίμησης στην Αγγλία της εποχής του.

Η εικόνα νούμερο 6 στο The pencil of nature

Μια από τις πρώτες προσπάθειες με την σκούπα

Άλλη σκούπα αλλιώς

Εμείς πλέον με την άνεση του διαδικτύου μπορούμε να αναζητήσουμε τις αντίστοιχες επιρροές, αλλά και να βρούμε προηγούμενες “αποτυχημένες” προσπάθειες του Talbot, πριν από αυτή που παρουσιάστηκε στο βιβλίο. Όπως γράφει ο Talbot στο βιβλίο του για την πλάκα νούμερο 6 (που φυσικά δεν κρύβει την επιρροή του από την ολλανδική ζωγραφική). ” Ο κύριος σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να καταγράψει το ξεκίνημα μιας νέας τέχνης πριν από την περίοδο της ωριμότητας που σίγουρα θα έρθει με την βοήθεια του βρετανικού ταλέντου. Αυτή εδώ είναι μια ασήμαντη προσπάθεια της νηπιακής της ηλικίας που μερικοί καλοί φίλοι είχαν την ευγένεια να επαινέσουν. Έχουμε αρκετή γνώση γύρω από την ολλανδική σχολή της τέχνης, που αναπαριστά σκηνές με καθημερινές και οικείες. Το μάτι ενός ζωγράφου συχνά στέκεται εκεί που οι απλοί άνθρωποι δεν βλέπουν κάτι το αξιοσημείωτο. Μια περιστασιακή αναλαμπή του ήλιου ή μια σκιά μπροστά στο μονοπάτι, μια βελανιδιά ξεραμένη από τον χρόνο ή μια πέτρα καλυμμένη με βρύα, μπορεί να ξυπνήσει μια σειρά από σκέψεις και συναισθήματα και να γεμίσει με εικόνες την φαντασία”.

Πίνακες του Pieter de Hooch με σκούπες

Το κορίτσι με την σκούπα του Rembrandt

Σκεπτόμενος όλα αυτά ο Talbot, δεν φωτογράφησε αυτό που θα ήταν αναμενόμενο. Τα ιστορικά κτίρια του Αβαείου του Lacock που ήταν το σπίτι του για παράδειγμα, αλλά την απλή ξύλινη πόρτα του στάβλου και την ταπεινή σκούπα, ένα δερμάτινο λουρί και ένα φανάρι. Αυτά τα ταπεινά αντικείμενα είναι τα μέσα του για ένα πρώιμο , τόσο συγκινητικό φωτογραφικό δοκίμιο. Αφορμή για αυτή μου την ανάρτηση που έδωσε η άμεση αναφορά του κου Κώστα Ιωαννίδη στην ομιλία του “Φωτογραφία και Ζωγραφική τον 19ο αιώνα”, που παρακολούθησα πριν από μέρες στο εθνικό μουσείο σύγχρονης τέχνης. Η αναφορά ήταν για έναν συγκεκριμένο πίνακα του Ολλανδού ζωγράφου Pieter de Hooch (1629-1684,) ως πηγή έμπνευσης για την φωτογραφία του Talbot. Με λίγο επίμονο ψάξιμο βρήκα και περισσότερες σχετικές φωτογραφίες του Talbot, όπως και περισσότερους σχετικούς πίνακες του Pieter de Hooch και έναν του Rembrandt.

John Jabez Edwin Paisley Mayall (1813–1901) – Φωτογράφος

February 20, 2022Η ιστορία μιας Φωτογραφίας, Κείμενα και ΦωτογραφίεςJohn Jabez Edwin Paisley Mayall (1813–1901) - Φωτογράφος, Φωτογραφία του Καρλ Μαρξdimitrios

Ένας παπατζής της Καλλιτεχνικής Φωτογραφίας

O John Jabez Edwin Paisley Mayall (1813–1901) δεν είναι ο μεγαλύτερος παπατζής στην ιστορία της φωτογραφίας, συγκεκριμένα στην ιστορία της καλλιτεχνικής φωτογραφίας, αλλά σίγουρα ένας από τους μεγαλύτερους. Αφού κατόρθωσε να φαλιρίσει μια ακμάζουσα επιχείρηση σχετική με την βαφή των υφασμάτων που του είχε κληροδοτήσει ο πατέρας του και αφού σχεδόν έριξε έξω το πανδοχείο που του κληροδότησε ο πεθερός του, μετανάστευσε στην Αμερική. Εκεί έγινε φωτογράφος, αλλά κατάφερε να πλασάρει τόσο καλά τον εαυτό του που έδινε συνεντεύξεις στα σχετικά περιοδικά, έγραφε άρθρα για την φωτογραφία και άλλα τέτοια φαιδρά που έχουν επαναληφθεί πολλές φορές ανά χώρα και εποχή μέχρι τις μέρες μας, αλλά ίσως ο John να ήταν ο πρώτος διδάξας.

Αυτοπορτρέτο του John Jabez Edwin Paisley Mayall

Σπουδαία φωτογραφική προσωπικότητα, μόνο που ο ίδιος χαρακτηρίζει τον εαυτό του σαν τέτοια. Έχω γνωρίσει αρκετές τέτοιες προσωπικότητες όλα τα χρόνια που παρακολουθώ και την Ελληνική φωτογραφία, που θεωρούσαν τους εαυτού τους μεγάλους φωτογράφους χωρίς να έχουν τραβήξει ούτε μια φωτογραφία της προκοπής. Μάλιστα έγραφαν και άρθρα και εξέδιδαν και βιβλία για την φωτογραφία. Του John του χρωστάμε βέβαια κάτι. Ότι όπου βρεθεί και όπου σταθεί σε όλη την ζωή του, υποστηρίζει ότι η φωτογραφία είναι υψηλή τέχνη (ειδικά οι φωτογραφίες που τραβάει αυτός). Βέβαια για τον εαυτό του ισχυρίζεται ότι είναι ο σπουδαιότερος εκπρόσωπος της επί της γης. Τραβάει είναι η αλήθεια αρκετά καλές νταγκεροτυπίες, όπως και δεκάδες άλλοι φωτογράφοι του καιρού του, όμως εγώ πουθενά στα πορτραίτα του δεν βλέπω τον μεγάλο καλλιτέχνη που αυτός υποστηρίζει με περηφάνια ότι είναι, από την πρώτη στιγμή που παρουσιάζεται σαν φωτογράφος. Μα τι φωτογράφος λέω; σαν μεγάλος καλλιτέχνης συστήνεται παντού και στις διάφορες απογραφές. Ποτέ σαν φωτογράφος.

Η βασίλισσα Βικτωρία σε φωτογραφία του John Jabez Edwin Paisley Mayall

Όταν επιστρέφει στην Αγγλία μάλιστα καταφέρνει να περάσει σαν σπουδαίος καλλιτέχνης σε τόσο μεγάλο βαθμό που γίνεται σχεδόν αποκλειστικός φωτογράφος για μια περίοδο της βασιλικής οικογένειας και μάλιστα κυκλοφορεί και ένα λεύκωμα με φωτογραφίες της Βασίλισσας Βικτωρίας και των συγγενών της που πούλησε πάνω από 60000 αντίτυπα. Ο τύπος αυτός (ελπίζω να μην ανακαλυφθούν τίποτε θεϊκές φωτογραφίες του και αναγκαστώ να καταπιώ την γλώσσα μου) αν πιστέψουμε βέβαια τα δικά του λόγια και κάποιων λίγων κλακαδόρων βελτίωσε κατά πολύ την φωτογραφική τεχνική. Πριν από την επιστροφή του στην Αγγλία είχε τη φήμη ότι δημιουργεί εξαιρετικές αλληγορικές εικόνες όπως αυτές που δημιούργησε για να εικονογραφήσει ένα από τα σύμβολα του χριστιανισμού, την “Κυριακή προσευχή” ή απλούστερα το γνωστό σε όλους “Πάτερ Ημών”.

Φωτογραφία του Καρλ Μαρξ από τον John Jabez Edwin Paisley Mayall

Τον Απρίλιο του 1847 (μόλις 8 χρόνια μετά από την ανακοίνωση της ντεγκεροτυπίας στη γαλλική ακαδημία επιστημών) έγραψε δύο βαρυσήμαντα άρθρα στο περιοδικό ‘The Athenaeum’, ένα σημαντικό αγγλικό περιοδικό του καιρού του για την λογοτεχνία, την επιστήμη και τις τέχνες, όπου εξέφραζε τις απόψεις του για τον επιχρωματισμό αλλά και το ‘chiaroscuro’ στις εκτυπώσεις νταγκεροτυπίας. Μετά από αυτό επικεντρώθηκε στην δημιουργία εικόνων ποιητικών και γεμάτων συναίσθημα (όπως λέει ο ίδιος). Μάλιστα με αρκετές από αυτές πήρε μέρος στην μεγάλη έκθεση του Λονδίνου το 1851 (που είναι όλες αυτές οι σπουδαίες φωτογραφίες;). Μάλιστα αυτή την σπουδαία έκθεση την φωτογράφησε κιόλας και σώζονται αρκετές φωτογραφίες του. Σταματάω δεν λέω άλλα. Μας άφησε όμως μερικές ωραίες φωτογραφίες του Καρλ Μαρξ! Οπότε μόνο και μόνο για αυτό και για το λόγο ότι είναι από τους πρώτους που υποστήριξε με τέτοιο σθένος ότι η φωτογραφία είναι υψηλή τέχνη, του αξίζει μια ανάρτηση στο blog μου και μια θέση στο βιβλίο που γράφω για την ιστορία της καλλιτεχνικής φωτογραφίας.

Πλανόδιοι φωτογράφοι

January 25, 2022Η ιστορία μιας Φωτογραφίαςπλανόδιοι φωτογράφοι, Πλανόδιοι φωτογράφοι στην Ελλάδα, πλανόδιος φωτογράφοςdimitrios

Πλανόδιοι φωτογράφοι στην Ελλάδα

Διαβάζω συχνά άρθρα και αναρτήσεις σε διάφορα blogs που αναφέρονται στους πλανόδιους φωτογράφους στον ελληνικό χώρο, αλλά συνήθως υπάρχει μια σύγχυση καθώς με αυτόν τον όρο οι περισσότεροι εννοούν τους υπαίθριους φωτογράφους. Όμως την ειδικότητα του υπαίθριου φωτογράφου που όντως άκμασε για αρκετές δεκαετίες στην Ελλάδα δεν μπορείς να την χαρακτηρίσεις πλανόδια. Οι περισσότεροι από τους υπαίθριους φωτογράφους είχαν σταθερότατα πόστα ή σε κεντρικές πλατείες των πόλεων ή σε αξιοθέατα που είχαν μεγάλη επισκεψιμότητα , δεν ήταν πλάνητες.

Φωτογραφία του Leonard Gianadda, υπαίθριος φωτογράφος στην Ακρόπολη 1954

Οι πλανόδιοι φωτογράφοι από την άλλη δρώντας ως τέτοιοι, δηλαδή ως μετακινούμενοι επαγγελματίες, συμπεριλαμβάνουν στις τάξεις τους αρκετές κατηγορίες και ειδικότητες φωτογράφων. Η πρώτη καθαρή ειδικότητα πλανόδιου φωτογράφου είναι οι λεγόμενοι στρασάδες φωτογράφοι που είχαν πεδίο δράσης τους όλη την Ελλάδα. Οι φωτογράφοι αυτοί ήταν περιπλανώμενοι και πήγαιναν αυτοί να βρουν τους πιθανούς πελάτες ώστε να τους φωτογραφίσουν σε πολυσύχναστα μέρη. Αυτά τα μέρη μπορεί να ήταν μέρη που οι άνθρωποι έκαναν την βόλτα τους ή διασκέδαζαν. Μπορεί ακόμη να τους συναντούσες σε πολυσύχναστες παραλίες, σε μεγάλες εθνικές γιορτές και παρελάσεις ή πανηγύρια. Η πρακτική των πλανόδιων φωτογράφων ήταν απλή τραβούσαν φωτογραφίες έπαιρναν μια προκαταβολή και μετά ή έπρεπε να περάσουν οι πελάτες από την έδρα τους, η επέστρεφαν οι ίδιοι μετά από ένα διάστημα με τις φωτογραφίες και τις παρέδιδαν σε κάποιο κεντρικό καφενείο ή μπακάλικο.

Φωτογραφία σε χωριό της Ηπείρου από πλανόδιο φωτογράφο τον Ιανουάριο του 1964

Σαν πλανόδιοι φωτογράφοι μπορούσαν να συμπεριφέρονται και φωτογράφοι που είχαν κανονικά φωτογραφεία σε μεγάλες ή μικρότερες πόλεις, αλλά η αναδουλειά τους έσπρωχνε να βρουν κι άλλους τρόπους να συμπληρώσουν το εισόδημα από την φωτογραφική τους απασχόληση. Έτσι συνήθως φωτογράφοι από μεγαλύτερες πόλεις πήγαιναν σε μικρότερες πόλεις ή χωριά ώστε να καλύψουν ακόμη και έκτακτα γεγονότα, κηδείες, γάμους, εμποροπανηγύρεις ή εορτασμούς και παρελάσεις. Η σχέση μερικές φορές για κάποιους φωτογράφους με την περιπλάνηση ήταν αμφίδρομη. Η έλλειψη πελατείας έκανε κάποιες φορές τους κανονικά εγκατεστημένους φωτογράφους με καταστήματα, να γίνονται πλανόδιοι κάποιες φορές για να αναζητήσουν πελάτες, ενώ πολλοί στρασάδες φωτογράφοι με τα χρήματα που κέρδισαν από την πλανόδια φωτογραφία, αποφάσισαν να εγκαινιάσουν κα κάποιο κανονικό φωτογραφικό κατάστημα και να εγκατασταθούν μόνιμα σε κάποιο τόπο.

Φωτογραφία σε πανηγύρι από πλανόδιο φωτογράφο την δεκαετία του 50′

Ένας άλλος τύπου πλανόδιου φωτογράφου που μάλιστα έχω ακούσει να διαλαλεί το πέρασμα του από γειτονιές και χωριά με δυνατή φωνή τελάλη. Ο φωτογράφος! (Ακριβώς όπως έκαναν κι άλλα πλανόδια επαγγέλματα, ο μανάβης, ο γανωτής ή ο καρεκλάς). Ήταν ο πλανόδιος φωτογράφος που πρόσφερε μια πολύ συγκεκριμένη φωτογραφική εργασία. Είτε την μεγέθυνση παλιών φωτογραφιών, μαζί με ρετούς ή ενθέσεις προσώπων, ακόμη και φωτογραφίες σε πλακάκι και πορσελάνη για τους τάφους, με τις κορνίζες σε κάθε περίπτωση να περιλαμβάνονται στην προσφερόμενη φωτογραφική υπηρεσία. Αυτός ο τύπος πλανόδιου φωτογράφου γυρνούσε στις γειτονιές και στα χωριά που συνήθως δεν διέθεταν φωτογραφείο, έπαιρνε τις παραγγελίες, μαζί με τις πρωτότυπες φωτογραφία και μια προκαταβολή ή και πλήρη εξόφληση της εργασίας και μετά από αρκετούς μήνες αρκετές φορές, επέστρεφε για να παραδώσει τις φωτογραφίες.

Αντιγραφή, μεγέθυνση και ένωση προσώπων με το απαραίτητο ρετούς από πλανόδιο φωτογράφο την δεκαετία του 60′

Τέλος υπήρχαν οι πλανόδιοι φωτογράφοι της αρπαχτής. Κατά καιρούς έχουν συμβεί αλλαγές στα επίσημα δημόσια έγγραφα, κυρίως στα διπλώματα ή στα βιβλιάρια ασφαλιστικών φορέων (για παράδειγμα στα βιβλιάρια του ΟΓΑ) που έχουν οδηγήσει μεγάλα τμήματα του πληθυσμού να αναζητήσουν φωτογραφικές υπηρεσίες. Σε αυτή την περίπτωση υπήρχαν πλανόδιοι φωτογράφοι που με ένα απλό φόντο και μια φωτογραφική μηχανή με φωτογραφίες άμεσης εμφάνισης (polaroid), πήγαιναν εκείνοι στους πελάτες ειδικά σε απομακρυσμένες περιοχές που δεν διέθεταν κάποιο κοντινό φωτογραφείο. Με αποτέλεσμα να βγάλουν πολλά χρήματα σε σύντομο χρονικό διάστημα και χωρίς παραστατικά και εφορίες. Για αυτό άλλωστε τους χαρακτήρισα πλανόδιους φωτογράφους της αρπαχτής.

Σχετικά άρθρα με τους πλανόδιους φωτογράφους στο blog μου

Υπαίθριοι Φωτογράφοι – Υπαίθριος Φωτογράφος

Στρασάς Φωτογράφος – Στρασάδες Φωτογράφοι

Ο καλπασμός του Αλόγου – Eadweard Muybridge 1878

April 29, 2021Η ιστορία μιας Φωτογραφίας, Μαθήματα ΦωτογραφίαςEadweard Muybridge 1878, Ο καλπασμός του Αλόγουdimitrios

Η κίνηση του αλόγου σε διαδοχικές φωτογραφίες

Μια ακόμη ιστορική φωτογραφία (ή μάλλον φωτογραφίες) αφορά η σημερινή ανάρτηση. Έναςν μεγάλο σταθμό στην φωτογραφική εξερεύνηση της κίνησης. Ο φωτογράφος που την τράβηξε είναι ο Eadweard Muybridge που οι μελέτες του για την κίνηση των ζώων και των ανθρώπων οδήγησαν στην κινούμενη εικόνα και σε μια συσκευή που αναπαρήγαγε αυτή την κίνηση το ζωοτρόπιο, ένα ακόμη βήμα πριν την εφεύρεση του κινηματογράφου.

The Horse in Motion 1878

Ας έρθουμε όμως στην σημερινή φωτογραφία. Το 1878 ο πάμπλουτος πρώην κυβερνήτης της Καλιφόρνιας Leland Stanford που λάτρευε τα άλογα, πίστευε ότι υπάρχει κάποια στιγμή που όταν το άλογο τρέχει ή καλπάζει, όπου και τα 4 πόδια του βρίσκονται στον αέρα. Ζήτησε από τον Eadweard Muybridge να αποδείξει φωτογραφικά αυτή του την γνώμη και του παρείχε τα χρήματα και τα μέσα που χρειάστηκε.

Η επίδειξη έγινε με την παρουσία δημοσιογράφων στο κτήμα του Leland Stanford με τον Eadweard Muybridge να στήνει 12 φωτογραφικές μηχανές και μια κατασκευή με σκοινιά που απελευθέρωνε διαδοχικά τους 12 φωτοφράχτες. Οι φωτογραφίες τυπώθηκαν επιτόπου και ο Leland Stanford είχε την απόδειξη του. Όντως το άλογο σε κάποια στιγμή του καλπασμού του βρίσκεται εντελώς στον αέρα. Αυτό που δύσκολα διακρίνει κανείς με γυμνό μάτι αποκαλύφθηκε χάρη στην φωτογραφία

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis

O Θικ Κουάνγκ Ντουκ φλέγεται στην στάση του Λωτού 1963

April 17, 2021Η ιστορία μιας Φωτογραφίας, Ιστορία της ΦωτογραφίαςO Θικ Κουάνγκ Ντουκ φλέγεται στην στάση του Λωτού 1963, Η ιστορική φωτογραφία του Malcolm Brownedimitrios

Η ιστορική φωτογραφία του Malcolm Browne από το Βιετνάμ

Το 1963 ο Νγκο Ντιν Ντιέμ, ο τότε λαομίσητος πρόεδρος του νότιου Βιετνάμ είχε επιδοθεί σε ένα ανελέητο κυνήγι εναντίον του Βουδισμού και υπέρ της καθολικής εκκλησίας. Στα πλαίσια των συχνών διαμαρτυριών και των κινητοποιήσεων των βουδιστών το πρωί της 11 Ιουνίου του 1963, σε ένα κεντρικό σημείο της πρωτεύουσας Σαϊγκόν ο Θικ Κουάνγκ Ντουκ (Thích Quảng Đức) κατέβηκε με 2 ακόμη βουδιστές μοναχούς από ένα αυτοκίνητο. Ο ένας μοναχός τοποθέτησε ένα μαξιλάρι στο οποίο κάθισε ο Θικ Κουάνγκ Ντουκ και άρχισε να διαλογίζεται. Ο άλλος μοναχός εβγαλε ένα μεγάλο μπιτόνι με βενζίνη από το αυτοκίνητο και άρχισε να περιλούζει τον Θικ Κουάνγκ Ντουκ με την βενζίνη στάθηκε λίγο πιο μακριά, άναψε ένα σπίρτο, και το πέταξε στην βενζίνη. Αμέσως ο Θικ Κουάνγκ Ντουκ άρχισε να καίγεται αλλά παρέμεινε σε αυτή την στάση του Λωτού ατάραχος μέχρι που το σώμα του έγειρε καμένο έπειτα από μερικά λεπτά. Είναι μια από τις συγκλονιστικότερες στιγμές που έχω δει να καταγράφει η φωτογραφία.

Την πιο διάσημη φωτογραφία από την πράξη του Θικ Κουάνγκ Ντουκ την τράβηξε ο Malcolm Browne φωτογράφος του Associated Press (AP) που βρίσκονταν στο Βιετνάμ για να καλύψει τις διαμαρτυρίες των Βουδιστών. Αυτή η φωτογραφία του πρόσφερε το βραβείο World Press Photo εκείνη την χρονιά, το βραβείο Πούλιτζερ την επόμενη το 1964, αλλά μια σειρά από βραβεύσεις και προτάσεις για δουλειά. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι Αμερικάνοι είχαν ήδη εμπλακεί στο Βιετνάμ σε ένα πόλεμο που η κορύφωση του θα έρχονταν δύο χρόνια μετά και θα οδηγούσε στην ήττα τους το 1973. Αυτοί είχαν στηρίξει τον ανδρείκελο πρόεδρο Νγκο Ντιν Ντιέμ. Αυτό επεισόδιο μπορεί να μην είχε σχέση με τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα των Βιετναμέζων, αλλά επέδρασε στην διεθνή κοινή γνώμη με απίστευτο τρόπο στρέφοντας την προσοχή στις αθλιότητες που έκαναν στο Βιετνάμ οι Γάλλοι για πολλά χρόνια και στην συνέχεια οι Αμερικάνοι. Ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος Τζον Κέννεντι , που κατά την διάρκεια της θητείας του έγιναν τα γεγονότα, θεωρούσε πως καμιά φωτογραφία στην ιστορία δεν προκάλεσε τόσο έντονα συναισθήματα στο παγκόσμιο κοινό όσο η συγκεκριμένη. Βέβαια αυτή του η διαπίστωση δεν τον έκανε να σταματήσει τον πόλεμο του Βιετνάμ, αν και δολοφονήθηκε τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς.

Η Φωτογραφία μιας Φωτογραφίας, 1989

April 10, 2021Η ιστορία μιας Φωτογραφίας, Μαθήματα Φωτογραφίας1989, Η Φωτογραφία μιας Φωτογραφίαςdimitrios

Richard Prince – Untitled (cowboy)

Για την σημερινή ιστορία μιας φωτογραφίας πρέπει να σας αναφέρω πρώτα από όλα το πλαίσιο της εποχής που ήταν λίγο διαφορετικό από το σημερινό. Οι διαφημίσεις της συγκεκριμένης μάρκας τσιγάρων υπήρχαν παντού, μιας και επιτρέπονταν οι διαφημίσεις των τσιγάρων. Κι όταν λέμε παντού αυτό είναι κυριολεκτικό. Τηλεόραση, εφημερίδες, περιοδικά, γιγαντοαφίσες και στις διαφημίσεις πριν από τις ταινίες στον κινηματογράφο (όπου τις περισσότερες φορές ο άντρας ήρωας της διαφήμισης κατάφερνε κάτι σημαντικό και βέβαια έπεφτε το σχετικό χειροκρότημα). Ο Richard Prince απλώς φωτογράφισε ένα τμήμα μιας διαφήμισης από ένα περιοδικό και το παρουσίασε (μαζί με άλλες αντίστοιχες αντιγραφές), σαν αυτόνομο καλλιτεχνικό έργο.

Το έργο τουRichard Prince, Untitled (cowboy) του 1989

Η πρακτική της “οικειοποίησης” στην τέχνη, όπως και αυτή της “επαναχρησιμοποίησης” δεν ήταν κάτι καινούργιο στην τέχνη. Το 1989 είχαν περάσει άλλωστε 62 χρόνια από την “Κρήνη” του Marcel Duchamp. Η διαφορά μάλλον ήταν η μεγάλη δημοσιότητα της συγκεκριμένης σειράς του Richard Prince. Εννοείται ότι έπαιξε ρόλο ότι ο Richard Prince ήταν συνεργάτης του περιοδικού TIME, οι μηνύσεις που δέχτηκε σε σχέση με τα πνευματικά δικαιώματα και την πρακτική του που τις περισσότερες τις κέρδισε (πράγμα που συνέχισε να συμβαίνει και με αντίστοιχες δουλειές που έκανε τα επόμενα χρόνια), αλλά έπαιξε βέβαια σημαντικό ρόλο ότι αυτό το έργο πουλήθηκε σε μια δημοπρασία το 2005 για 1,2 εκατομμύρια δολάρια. Μέχρι τότε ήταν η ακριβότερη φωτογραφία που είχε πουληθεί ποτέ. Καθόλου άσχημα για μια αντιγραφή από μια σελίδα περιοδικού.

Η πρωτότυπη διαφήμιση

Αυτές οι μικρές και μεγάλες νίκες του Richard Prince, εκτός των άλλων, στήριξαν και με νομικό-θεωρητικό λόγο αυτή την καλλιτεχνική πρακτική της φωτογράφισης μιας φωτογραφίας. Επίσης άνοιξαν τον διάλογο και πρόσθεσαν προβληματισμούς που τους βρίσκουμε πολύ χρήσιμους σχετικά με την αυθεντικότητα, την ιδιοκτησία και την αξία ενός καλλιτεχνικού έργου, ειδικά στην εποχή μας, την εποχή της ψηφιακής κοινής χρήσης των φωτογραφιών, αλλά και γενικά των έργων τέχνης.

Richard Avedon, η Dovima με τους ελέφαντες

April 2, 2021Η ιστορία μιας Φωτογραφίας, Μαθήματα ΦωτογραφίαςH Dovima και οι Ελέφαντες 1955, Richard Avedon φωτογράφος, Φωτογραφία μόδαςdimitrios

Φωτογραφία μόδας της νέας εποχής

Το Αύγουστο του 1955 ο Richard Avedon τράβηξε αυτή την φωτογραφία για λογαριασμό του περιοδικού μόδας Harpers Bazaar. Η τοποθεσία ήταν το τσίρκο Cirque d’hiver στο Παρίσι. Το μοντέλο ήταν η Dovima, το πρώτο μοντέλο στη ιστορία της μόδας που την αποκαλούσαν με ψευδώνυμο που αποτελούνταν από μια λέξη που είχε σχηματιστεί από τις πρώτες συλλαβές των ονομάτων της.

H Dovima και οι Ελέφαντες 1955

Μπορούμε να την χαρακτηρίσουμε σαν την φωτογραφία μιας νέας εποχής. Γιατί ενώ και το μοντέλο και ο φωτογράφος είναι ήδη διάσημοι, ο Avedon ακόμη δεν μπορεί να επιβάλλει πλήρως τις επιλογές του και την άποψη του για την φωτογραφία μόδας. Δηλαδή να ακολουθήσει τα βήματα του μεγάλου δασκάλου (όλοι οι φωτογράφοι μόδας είμαστε παιδιά του θα πει ο Avedon σε μια συνέντευξη) Martin Munkacsi. Αυτό θα συμβεί αργότερα το 1962 με την μετακίνηση του στην VOGUE. Η υψηλή μόδα τότε ακριβώς αρχίζει να μετασχηματίζεται σε μαζική ψυχαγωγία. Επίσης είναι σπουδαία συγκυρία ότι το φόρεμα που φοράει η Dovima είναι το πρώτο που σχεδίασε ο νεαρός Yves Saint Laurent (19 χρόνων) για τον οίκο Dior.

Man Ray – Le Violon d’Ingres

March 19, 2021Η ιστορία μιας Φωτογραφίας, Ιστορία της Φωτογραφίας, Μαθήματα ΦωτογραφίαςH Kiki de Montparnasse ως βιολί σε φωτογραφία του Man Ray, Man Ray - Le Violon d'Ingresdimitrios

H Kiki de Montparnasse ως βιολί σε φωτογραφία του Man Ray

Αυτή είναι η πιο γνωστή φωτογραφία του Man Ray στο πλατύ κοινό. Η φωτογραφία με τίτλο με τίτλο Le Violon d’Ingres, δημιουργήθηκε το 1924 και δημοσιεύθηκε στο τελευταίο ιστορικό τεύχος του σουρεαλιστικού περιοδικού Littérature – που είχε διευθυντή τον αρχηγό των σουρεαλιστών André Breton- τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς.

Ο Man Ray με το γνωστό παιγνιώδες και σουρεαλιστικό του ύφος εμπνέεται από πίνακες σαν τον Valpinçon Bather (1908) και τον The Turkish Bath (1862), του νεοκλασικιστή Γάλλου ζωγράφου Jean-Auguste-Dominique Ingres που ήταν γνωστό ότι είχε πάθος με το να παίζει βιολί εκτός από το να θέλει να είναι ο θεματοφύλακας του κλασικισμού στην ζωγραφική. Η φράση του τίτλου στα γαλλικά έφτασε να σημαίνει το χόμπι, την ερασιτεχνική ενασχόληση. Επάνω σε όλα αυτά κάνει πετυχημένα σχόλια ο Man Ran σαν ένας συνεπής σουρεαλιστής καλλιτέχνης που ήρθε να ανατρέψει την κλασική τέχνη.

Valpinçon Bather (1908)

Φωτογραφίζει την ερωμένη του Kiki de Montparnasse και με ζωγραφική επέμβαση κάνει το σώμα της να θυμίζει μουσικό όργανο (σαν το βιολί του Jean-Auguste-Dominique Ingres). Προφανώς για να αντιπαραθέσει το χόμπι του ζωγράφου με το δικό του, την ενασχόληση του με την σώμα της ερωμένης του. Σε αυτή την σουρεαλιστική σύλληψη του Man Ray έχουμε άλλη μια περίπτωση που τα αρχικά έργα που έδωσαν την έμπνευση τα ξέρουν μόνο ειδικοί στην ζωγραφική, ενώ το έργο που ενέπνευσαν έγινε γνωστότερο και πιο δημοφιλές. Για αυτό τον λόγο σας τα παραθέτω και αυτά.

The Turkish Bath (1862)

Karl Blossfeldt – Aquilegia chrysantha

March 5, 2021Η ιστορία μιας Φωτογραφίας, Ιστορία της ΦωτογραφίαςH φωτογραφία ενός λουλουδιού, Karl Blossfeldt Aquilegia chrysanthadimitrios

H φωτογραφία ενός λουλουδιού

Ο Karl Blossfeldt (1865-1932) ήταν ένας γερμανός καθηγητής γλυπτικής που χρησιμοποιούσε φωτογραφίες από φυτά, σπόρους, λουλούδια και καρπούς για να διδάξει στους φοιτητές τους φόρμες που έβρισκε στην φύση. Τις φωτογραφίσεις με φωτογραφικές μηχανές που τις κατασκεύαζε μόνος του. Μηχανές που του επέτρεπαν τεράστιες μεγεθύνσεις και με αυτό τον τρόπο μπορούσε να αναδείξει εξαιρετικές λεπτομέρειες από την φυσική δομή των φυτών. Θα επανέλθω σύντομα με τα βιβλία που δημοσίευσε και με περισσότερες φωτογραφίες, αλλά και περισσότερα στοιχεία που αποδεικνύουν για το πόσο επιδραστικό υπήρξε το έργο του Karl Blossfeldt στην αρχιτεκτονική στην διακόσμηση και στην φωτογραφία .

Plate # 95 Aquilegia chrysantha

Με αυτή την προσωπική μέθοδο ο Karl Blossfeldt δημιούργησε ένα καινοτόμο και μοναδικό φωτογραφικό έργο. Στην σημερινή ανάρτηση διαλέγω την συγκεκριμένη φωτογραφία γιατί το Aquilegia chrysantha φωτογραφημένο από τον Karl Blossfeldt την δεκαετία του 20 και δημοσιευμένο στο πρώτο του βιβλίο, το Urformen der Kunst το 1928 (η αγγλική έκδοση ήταν Art forms in nature), μου θύμισε έναν σουρεαλιστικό ελέφαντα από πίνακα του Σαλβαντόρ Νταλί που ζωγραφίστηκε το 1946 (Οι πειρασμοί του Αγίου Αντωνίου).