Monthly Archives: December 2020

H φιλία του Γιάννη Τσαρούχη με τον Henri Cartier-Bresson

O ζωγράφος, ο φωτογράφος και η φωτοζωγραφική σχέση τους

Αν κάνει κάποιος μια αναζήτηση στο ίντερνετ με αυτά τα δύο ονόματα μαζί στα αποτελέσματα θα βρει αρκετές φωτογραφίες που τράβηξε ο Henri Cartier-Bresson τον Γιάννη Τσαρούχη και βέβαια αρκετές αναφορές στο σπίτι με τις Καρυάτιδες της οδού Ασωμάτων που αποτέλεσε και για τους δύο πηγή έμπνευσης. Όμως δεν υπάρχει κάποιο άρθρο ή κάποια αναφορά ότι αυτοί οι δύο άνθρωποι είχαν μια πιο στενή φιλική σχέση και όχι  μια τυχαία σχέση εξαιτίας των ταξιδιών του Henri Cartier-Bresson στην Ελλάδα, όπου  γνώρισε αρκετούς διανοούμενους και καλλιτέχνες. Επειδή  πιστεύω ότι υπήρξε μεταξύ τους μια στενή φιλία θέλω να προσθέσω  με αυτή μου την ανάρτηση τα επιχειρήματα που με οδήγησαν σε αυτό το συμπέρασμα και όλες τι σχετικές διαθέσιμες φωτογραφίες. Ελπίζω αυτά τα λίγα στοιχεία να αποτελέσουν έναυσμα για κάποιον ερευνητή στο μέλλον, ώστε να ψάξει για περισσότερα στοιχεία και αποδείξεις για την πιθανή φιλική σχέση αυτών των δύο σπουδαίων καλλιτεχνών.

Μια από τις πιο γνωστές φωτογραφίες που τράβηξε ο Bresson στην Ελλάδα το 1953 (εικόνα 1)

Η πρώτη σκέψη ότι μπορεί αυτοί οι σημαντικοί καλλιτέχνες  να είχαν μια πιο στενή σχέση έγινε όταν ψάχνοντας για την ημερομηνία που τραβήχτηκε η γνωστή φωτογραφία του Henri Cartier-Bresson  με τις δύο γιαγιάδες κάτω από το σπίτι με τις Καρυάτιδες (εικόνα 1), διαπίστωσα ότι τραβήχτηκε το 1953 ενώ ο πίνακας του Γιάννη Τσαρούχη είχε ζωγραφιστεί ένα τουλάχιστον χρόνο πριν,  το 1952 (εικόνα 2).

Ο πίνακας του Τσαρούχη με το σπίτι με τις Καρυάτιδες ζωγραφισμένος το 1952 (εικόνα 2)

 Έτσι σκέφτηκα ότι θα μου άρεσε ο πίνακας του Τσαρούχη να ήταν η έμπνευση για τον φωτογράφο που ρώτησε τον ζωγράφο αν το σπίτι ήταν αληθινό και που μπορούσε να το βρει. Μια ακόμη φωτογραφία που τράβηξε ο Bresson τον Τσαρούχη στην είσοδο του νεοκλασικού σπιτιού της θείας του στον Πειραιά πιστεύω ότι συνηγορεί υπέρ της εικασίας μου (εικόνα 3).

Εικόνα 3

Βέβαια όλα αυτά μπορεί να είναι απλά φαντασίες δικές μου. Οι φωτογραφίες που τράβηξε ο Henri Cartier-Bresson   τον Γιάννη Τσαρούχη ήταν αποτέλεσμα καθαρά επαγγελματικής σχέσης και όχι γιατί έκαναν παρέα οι δύο καλλιτέχνες . Δείτε την χαρακτηριστική φωτογραφία που ο Γιάννης Τσαρούχης χορεύει ζεϊμπέκικο (εικόνα 4).

Εικόνα 4

Αυτή φωτογραφία με έκανε να ψάξω το θέμα περισσότερο. Είναι γνωστή και μια άλλη φωτογραφία του Bresson από την Ελλάδα με κάποιον να χορεύει ζεϊμπέκικο σε ένα κουτούκι (εικόνες 5 και 6), έτσι θεώρησα πάλι πολύ πιθανό ξέροντας την αγάπη του Τσαρούχη για το ζεϊμπέκικο και τους λαϊκούς ανθρώπους, ότι αυτός πήγαινε τον φίλο του στα κουτούκια.

Εικόνα 5

Χορευτές στο ίδιο μαγαζί που χορεύει στην εικόνα 4 ο  Γιάννης Τσαρούχης (Εικόνα 6)

Που όμως μπορούν να στηριχτούν όλα αυτά; Πάμε να σας παραθέσω τα γενικότερα επιχειρήματα  μου για το τι μπορούσε να φέρει αυτούς τους δυο σημαντικούς ανθρώπους κοντά. Πρώτα από όλα η κοντινή τους ηλικία. Το 1908 γεννημένος ο Henri Cartier-Bresson  , Το 1910 ο Γιάννης Τσαρούχης. Τα κοινά βιώματα της παιδικής τους ηλικίας. Γόνοι μεγαλοαστικών οικογενειών  και οι δύο,  γάλλος  ο  ένας, γαλλικής παιδείας και αισθητικής ο άλλος.  Η  μεγάλη αγάπη και των δύο για τις τέχνες και την ζωγραφική, ενώ προσθέτω ότι ανακάλυψα πρόσφατα την αγάπη του Γιάννη Τσαρούχη μετά από επίσκεψη στο σπίτι- Μουσείο είδα ότι διέθετε και Rolleiflex και φωτόμετρο χειρός. Οπότε και κοινή η αγάπη για την φωτογραφία.

Όλα αυτά βέβαια στηριγμένα στις λιγοστές φωτογραφίες και στις λιγοστές πληροφορίες και πιο πολύ σε εικασίες δικές μου. Θεωρώντας ότι είναι πιθανό να υπάρχουν αναφορές σε κείμενα δικά τους (ημερολόγια, αλληλογραφία) ή  και σε κείμενα άλλων που να αφορούν την μεταξύ τους φιλική σχέση. Την αναζήτηση αυτή την είχα αφήσει για κάποια στιγμή στο μέλλον. Όμως έχω και άλλα επιχειρήματα που ενίσχυσαν την άποψη μου ότι ήταν φίλοι. Ο κοινός στενός φίλος Στρατής Ελευθεριάδης-Τεριάντ που στην πραγματικότητα υπήρξε εκτός από  φίλος  και μαικήνας και για τους δυο τους. Ο Τσαρούχης μάλιστα φιλοξενήθηκε από τον Τεριάντ για ένα διάστημα. Έμεινε στην Γαλλία για μεγάλα διαστήματα  μετά από αυτή με την περίοδο της φιλοξενίας. Μάλιστα την περίοδο 1967-1981 ο Γιάννης Τσαρούχης ήταν μόνιμος κάτοικος Γαλλίας. Μην ξεχνάμε ότι ο Τεριάντ κυκλοφόρησε τα 2 πρώτα λευκώματα του Bresson και βοήθησε όσο κανένας άλλος στην φήμη του και στο να εδραιωθεί ο Henri Cartier-Bresson  ως καλλιτέχνης φωτογράφος, ενώ   του οφείλουμε και τον όρο «αποφασιστική  στιγμή».

Αυτό που ήρθε όμως να μου επιβεβαιώσει με κάποιο τρόπο αυτές μου τις εικασίες είναι πριν από μέρες που έπεσε στα χέρια μου ένας υπέροχος τόμος για το έργο του Γιάννη Τσαρούχη (ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΣΑΡΟΥΧΗΣ 1910-1989 – ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ – ΙΔΡΥΜΑ ΓΙΑΝΝΗ ΤΣΑΡΟΥΧΗ ΑΘΗΝΑ 1990) στον οποίο ο ίδιος ο ζωγράφος γράφει στην σελίδα 62 : «Προηγουμένως, όμως , εξέθεσα στην αίθουσα PAYNE (1953) κάτι μικρές ακουαρέλες με τοπία και πορτραίτα γνωστών κοινωνικών προσώπων. Η έκθεση αυτή είχε αυτό που λέμε επιτυχία. Ο Καρτιέ Μπρεσσόν που βρισκόταν στην Αθήνα εκείνη την εποχή,  είδε την έκθεση και μου πρότεινε να του δώσω μαθήματα τεχνικής. Του τα έδωσα, πολύ αργότερα όμως» . Αυτή η φράση στην ουσία μου έδωσε αφορμή για την σημερινή μου ανάρτηση και εδώ είμαστε για να δούμε αν θα επιβεβαιωθώ από κάποιον ερευνητή που θα θεωρήσει ενδιαφέρον το συγκεκριμένο ζήτημα ώστε να το ερευνήσει και να μάθουμε πότε και που έγιναν αυτά τα μαθήματα ζωγραφικής.

Παραθέτω μερικές ακόμη φωτογραφίες από αυτές που τράβηξε κατά καιρούς ο Henri Cartier-Bresson   τον Γιάννη Τσαρούχη.

Η τελευταία χρονολογικά φωτογραφία που τράβηξε ο Bresson τον Τσαρούχη το 1970

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis

Το πρώτο τραγούδι αφιερωμένο στη Τέχνη της Φωτογραφίας

«Chasing the light» του Στέλιου Μιχαηλίδη

Έλαβα το παρακάτω δελτίου τύπου από τον ίδιο τον δημιουργό του τραγουδιού Στέλιο Μιχαηλίδη που είναι και γραμματέας στο Φωτογραφικό Σωματείο “Όρασις” στη Λεμεσό και το δημοσιεύω γιατί θέλω να στηρίζω όλες τις προσπάθειες στο χώρο της τέχνης, πόσο μάλλον αν αυτές οι προσπάθειες είναι σχετικές με την φωτογραφία. Θα τον στεναχωρήσω βέβαια τον φίλο μας τον Στέλιο τον Μιχαηλίδη καθώς δεν είναι το τραγούδι του το πρώτο τραγούδι που είναι αφιερωμένο στην τέχνη της φωτογραφίας. Έχουν υπάρξει άλλα  προηγουμένως και με αγγλικό και με ελληνικό στίχο.  Για τον ελληνικό στίχο τα έχουμε πει με την ευκαιρία της ανθολογίας ποιημάτων και τραγουδιών που είναι σχετικά με την φωτογραφία , αλλά για τον Αγγλικό στίχο θα πρέπει να επανέλθω σύντομα με άρθρο! Απολαύστε το “Chasing the Light”!

«Chasing the light» – Το πρώτο τραγούδι αφιερωμένο αποκλειστικά στην Τέχνη της Φωτογραφίας!

Το “Chasing the Light” ή αλλιώς «Κυνηγώντας το Φως», είναι ένα τραγούδι σε στίχους και μουσική του Στέλιου Μιχαηλίδη, ενορχήστρωση του Γιώργου Σύννου (“My Concert Recording Studio”) και ερμηνευμένο από την ταλαντούχα νεαρή τραγουδίστρια Κασσάνδρα Χριστοδούλου. Πρόσφατα έχει κυκλοφορήσει το Official Lyrics video του τραγουδιού, το οποίο μπορείτε να ακούσετε στο YouTube.
Τι είναι όμως αυτό που κάνει το τραγούδι τόσο ξεχωριστό; To “Chasing the Light” είναι το πρώτο τραγούδι παγκύπρια, ίσως και παγκόσμια, που είναι αφιερωμένο στους λάτρεις της Φωτογραφίας. Ένα τραγούδι που εξυμνεί την Τέχνη της φωτογραφίας και τους απανταχού Φωτογράφους, οι οποίοι μετατρέπονται καθημερινά σε «κυνηγούς του φωτός», με απώτερο στόχο να παγώσουν με την μηχανή τους την τέλεια στιγμή η οποία θα μείνει για πάντα κλειδωμένη στο χρόνο.
Η ιδέα της δημιουργίας του τραγουδιού προέρχεται από τον Δημήτρη Φωτίου, πρόεδρο του Φωτογραφικού Σωματείου Όρασις στη Λεμεσό, ο οποίος ως οπαδός των Τεχνών, συμπεριλαμβανομένης και της Φωτογραφίας, οραματίστηκε ένα τραγούδι το οποίο θα αποτελούσε τον ύμνο κάθε φωτογράφου ανά το Παγκόσμιο. Εξού και οι στίχοι είναι γραμμένοι στην Αγγλική γλώσσα. Την ιδέα του ανέλαβε να υλοποιήσει ο Στέλιος Μιχαηλίδης, ο οποίος κατέχει και την θέση του Γραμματέα στο Σωματείο. Έτσι λοιπόν βρέθηκαν στο στούντιο μαζί με την Κασσάνδρα Χριστοδούλου δημιουργώντας αυτό το υπέροχο τραγούδι με την μοναδική ιδιομορφία όπως είπαμε, να είναι το πρώτο τραγούδι γραμμένο για Φωτογράφους.
Λίγες πληροφορίες για την ερμηνεύτρια του τραγουδιού, Κασσάνδρα Χριστοδούλου. Η Κασσάνδρα γεννήθηκε στη Λεμεσό́. Είναι 23 ετών, πτυχιούχος δασκάλα δημοτικής εκπαίδευσης. Με τη μουσική́, και ιδιαιτέρα με το τραγούδι, ασχολήθηκε από́ πολύ μικρή́ ηλικία. Με τα χρόνια η αγάπη της για την μουσική́ μεγάλωνε γι’ αυτό́ και τα τελευταία χρόνια ξεκίνησε να παρακολουθεί μαθήματα φωνητικής σε ωδείο. Παράλληλα, κάνει Live εμφανίσεις σε διάφορες πόλεις στη Κύπρο. Το 2017 έλαβε μέρος στο τηλεοπτικό μουσικό σόου «The Voice of Greece» και ήταν μέλος της ομάδας του Σάκη Ρουβά́. Λίγους μήνες μετά τη συμμετοχή́ της στο «The Voice» κυκλοφόρησε δύο δισκογραφημένα κομμάτια με τίτλο «Μες στην ομίχλη» και «Συγγνώμη». Επόμενη της ερμηνεία το “Chasing the Light” το οποίο είναι ήδη διαθέσιμο σε όλα τα γνωστά διαδικτυακά καταστήματα και πλατφόρμες.
Σίγουρα σε μια τόσο δύσκολη εποχή που διανύουμε, ο καθένας από μας μπορεί να ταυτιστεί με τους στίχους αυτού του τραγουδιού, αφού κατά κάποιο τρόπο όλοι είμαστε κυνηγοί του φωτός, αναζητώντας λύσεις στις δυσκολίες των καιρών.

Official Lyrics Video: https://www.youtube.com/watch?v=0UmDv6joAZQ
https://www.facebook.com/CassandraChristodoulouOfficialPage

 

Φωτογραφία και Street Art

O Brassaï και τα Graffiti  του Παρισιού

Στην γενικότερη ενασχόληση μου για την σχέση φωτογραφίας και Street Art έχω καταλήξει  ότι ο Brassaï που είναι γνωστότερος σαν ο φωτογράφος της Παρισινής νύχτας, είναι ο πρώτος στην ιστορία της τέχνης και της φωτογραφίας που φωτογράφισε συστηματικά graffiti στο δημόσιο χώρο. Μάλιστα όχι μόνο τα φωτογράφισε, αλλά τα δημοσίευσε σε περιοδικά και αργότερα σε βιβλία, ενώ αυτό το κομμάτι της δουλειάς του αποτέλεσε και τμήμα αρκετών φωτογραφικών εκθέσεων από το Παρίσι  και το Βερολίνο μέχρι την Νέα Υόρκη.

Μια από τις σπουδαιότερες εκδόσεις της δουλειάς του Brassaï με τα Graffiti

Ας πάρουμε  όμως τα πράγματα από την αρχή . Την δεκαετία του 30′ ο Brassaï είναι ήδη γνωστός σαν ο φωτογράφος της Παρισινής νύχτας άλλωστε το 1933 είχε δημοσιεύσει το φωτογραφικό λεύκωμα “Το Παρίσι την νύχτα” που τον καθιέρωσε σαν έναν από τους σημαντικότερους φωτογράφους στη Γαλλία και στον κόσμο. Από νωρίτερα όμως στις περιηγήσεις του στο Παρίσι είχε προσέξει και είχε ξεκινήσει να φωτογραφίζει διάφορα πράγματα που συναντούσε γραμμένα ή σχεδιασμένα στους Παρισινούς τοίχους, στους δρόμους στα πάρκα και στις πλατείες. Αυτό που αρχικά ενθουσίασε τον Brassaï ήταν το πόσο θύμισαν αυτά τα σχέδια στους τοίχους παιδικά σχέδια αλλά και την πρωτόγονη τέχνη που τόσο ενθουσίαζε τον κύκλο των σουρεαλιστών καλλιτεχνών φίλων του. Έτσι οι πρώτες φωτογραφίες  του δημοσιεύτηκαν στον Μινώταυρο μια έκδοση των σουρεαλιστών.

Μερικά από τα παρισινά graffiti που τράβηξε ο Brassaï

Η ενασχόληση του Brassaï  με τα παρισινά graffiti συνεχίστηκε για πολλά χρόνια. Τα φωτογράφιζε με συνέπεια. Κρατούσε σημειώσεις αν έβρισκε κάποιο καινούργιο και δεν ευνοούσαν οι συνθήκες εκείνη την στιγμή για να το φωτογραφίσει, ώστε να επανέρθει με τον κατάλληλο εξοπλισμό. Με αυτό τον τρόπο τα χαρτογραφούσε κιόλας και έτσι ακόμη και αν τα έσβηναν ή τα κατέστρεφαν ήξερε που είχε φωτογραφίσει το κάθε τι.  Αυτό το τόσο σημαντικό έργο  αργότερα μετά τον πόλεμο οδήγησε σε εκδόσεις φωτογραφικών λευκωμάτων αλλά και μιας φωτογραφικής έκθεσης. Το πιο σημαντικό όμως για μένα είναι η επίδραση που άσκησαν αυτές οι φωτογραφίες του Brassaï στους καλλιτέχνες της εποχής και γενικότερα στη σύγχρονη τέχνη. Είναι σίγουρο ότι η τέχνη των Joan Miro, Jean Dubuffet και Antoni Tàpies  ακόμη και του Πικάσο για να αναφέρω μερικούς, έχει επηρεαστεί από την Street Art της εποχής στο Παρίσι που συστηματικά φωτογράφισε κατέγραψε και ανάδειξε ο Brassaï.

Ένα από τα χαρακτηριστικότερα graffiti της εποχής 

Λίγα στοιχεία για την ζωή και το έργο του Brassai μπορείτε να βρείτε και σε αυτή μου την ανάρτηση Brassaï – Μπρασάι

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis