Tag Archives: Πλανόδιοι φωτογράφοι στην Ελλάδα

Πλανόδιοι φωτογράφοι

Πλανόδιοι φωτογράφοι στην Ελλάδα

Διαβάζω συχνά άρθρα και αναρτήσεις σε διάφορα blogs που αναφέρονται στους πλανόδιους φωτογράφους στον ελληνικό χώρο, αλλά συνήθως υπάρχει μια σύγχυση καθώς με αυτόν τον όρο οι περισσότεροι εννοούν τους υπαίθριους φωτογράφους. Όμως την ειδικότητα του υπαίθριου φωτογράφου που όντως άκμασε για αρκετές δεκαετίες στην Ελλάδα δεν μπορείς να την χαρακτηρίσεις πλανόδια. Οι περισσότεροι από τους υπαίθριους φωτογράφους είχαν σταθερότατα πόστα ή σε κεντρικές πλατείες των πόλεων ή σε αξιοθέατα που είχαν μεγάλη επισκεψιμότητα , δεν ήταν πλάνητες.

Φωτογραφία του Leonard Gianadda, υπαίθριος φωτογράφος στην Ακρόπολη 1954

Οι πλανόδιοι φωτογράφοι από την άλλη δρώντας ως τέτοιοι, δηλαδή  ως μετακινούμενοι επαγγελματίες,  συμπεριλαμβάνουν στις τάξεις τους αρκετές κατηγορίες και ειδικότητες  φωτογράφων. Η πρώτη καθαρή ειδικότητα πλανόδιου φωτογράφου είναι οι λεγόμενοι στρασάδες φωτογράφοι που είχαν πεδίο δράσης τους όλη την Ελλάδα. Οι φωτογράφοι αυτοί ήταν περιπλανώμενοι και πήγαιναν αυτοί να βρουν τους πιθανούς πελάτες ώστε να τους φωτογραφίσουν  σε πολυσύχναστα μέρη. Αυτά τα μέρη μπορεί να ήταν μέρη που οι άνθρωποι έκαναν την βόλτα τους ή διασκέδαζαν. Μπορεί ακόμη να τους συναντούσες σε πολυσύχναστες παραλίες, σε μεγάλες εθνικές γιορτές και παρελάσεις  ή πανηγύρια. Η πρακτική των πλανόδιων φωτογράφων ήταν απλή τραβούσαν φωτογραφίες έπαιρναν μια προκαταβολή και μετά ή έπρεπε να περάσουν οι πελάτες από την έδρα τους, η επέστρεφαν οι ίδιοι μετά από ένα διάστημα με τις φωτογραφίες και τις παρέδιδαν σε κάποιο κεντρικό καφενείο ή μπακάλικο.

Φωτογραφία σε χωριό της Ηπείρου από πλανόδιο φωτογράφο τον Ιανουάριο του 1964

Σαν πλανόδιοι φωτογράφοι μπορούσαν να συμπεριφέρονται και φωτογράφοι που είχαν κανονικά φωτογραφεία σε μεγάλες ή μικρότερες πόλεις, αλλά η αναδουλειά τους έσπρωχνε να βρουν κι άλλους τρόπους να συμπληρώσουν το εισόδημα από την φωτογραφική τους απασχόληση. Έτσι συνήθως φωτογράφοι από μεγαλύτερες πόλεις πήγαιναν σε μικρότερες πόλεις ή χωριά ώστε να καλύψουν ακόμη και έκτακτα γεγονότα, κηδείες, γάμους, εμποροπανηγύρεις ή εορτασμούς και παρελάσεις.  Η σχέση μερικές φορές για κάποιους φωτογράφους με την περιπλάνηση  ήταν αμφίδρομη. Η έλλειψη πελατείας έκανε κάποιες φορές τους κανονικά εγκατεστημένους φωτογράφους με καταστήματα, να  γίνονται πλανόδιοι κάποιες φορές για να αναζητήσουν πελάτες, ενώ πολλοί στρασάδες φωτογράφοι με τα χρήματα που κέρδισαν από την πλανόδια φωτογραφία, αποφάσισαν να εγκαινιάσουν κα κάποιο κανονικό φωτογραφικό κατάστημα και να εγκατασταθούν μόνιμα σε κάποιο τόπο.

Φωτογραφία σε πανηγύρι από πλανόδιο φωτογράφο την δεκαετία του 50′

Ένας άλλος τύπου πλανόδιου φωτογράφου που μάλιστα έχω ακούσει να διαλαλεί το πέρασμα του από γειτονιές και χωριά με δυνατή φωνή τελάλη. Ο φωτογράφος! (Ακριβώς όπως έκαναν κι άλλα πλανόδια επαγγέλματα, ο μανάβης, ο γανωτής ή  ο καρεκλάς). Ήταν ο πλανόδιος φωτογράφος που πρόσφερε μια πολύ συγκεκριμένη φωτογραφική εργασία. Είτε την μεγέθυνση παλιών φωτογραφιών, μαζί με ρετούς ή ενθέσεις προσώπων, ακόμη και φωτογραφίες σε πλακάκι και πορσελάνη για τους τάφους, με τις κορνίζες σε κάθε περίπτωση να περιλαμβάνονται στην προσφερόμενη φωτογραφική υπηρεσία.  Αυτός ο τύπος πλανόδιου φωτογράφου γυρνούσε στις γειτονιές και στα χωριά που συνήθως δεν διέθεταν φωτογραφείο, έπαιρνε τις παραγγελίες, μαζί με τις πρωτότυπες φωτογραφία και μια προκαταβολή ή και πλήρη εξόφληση της εργασίας και μετά από αρκετούς μήνες αρκετές φορές,  επέστρεφε για να παραδώσει τις φωτογραφίες.

Αντιγραφή, μεγέθυνση και ένωση προσώπων με το απαραίτητο ρετούς  από πλανόδιο φωτογράφο  την δεκαετία του 60′

Τέλος υπήρχαν οι  πλανόδιοι φωτογράφοι  της αρπαχτής. Κατά καιρούς έχουν συμβεί αλλαγές  στα επίσημα δημόσια έγγραφα, κυρίως στα διπλώματα ή στα  βιβλιάρια ασφαλιστικών φορέων (για παράδειγμα στα βιβλιάρια του ΟΓΑ) που έχουν οδηγήσει μεγάλα τμήματα του πληθυσμού να αναζητήσουν φωτογραφικές υπηρεσίες. Σε αυτή την περίπτωση υπήρχαν πλανόδιοι φωτογράφοι που με ένα απλό φόντο και μια φωτογραφική μηχανή  με φωτογραφίες άμεσης εμφάνισης (polaroid), πήγαιναν εκείνοι στους πελάτες ειδικά σε απομακρυσμένες περιοχές που δεν διέθεταν κάποιο κοντινό φωτογραφείο. Με αποτέλεσμα να βγάλουν πολλά χρήματα σε σύντομο χρονικό διάστημα και χωρίς παραστατικά και εφορίες. Για αυτό άλλωστε  τους χαρακτήρισα  πλανόδιους φωτογράφους της αρπαχτής.

Σχετικά άρθρα με τους πλανόδιους φωτογράφους στο blog μου

Υπαίθριοι Φωτογράφοι – Υπαίθριος Φωτογράφος

Στρασάς Φωτογράφος – Στρασάδες Φωτογράφοι

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397