Robert Frank – The Americans

Στην ιστορία της φωτογραφίας υπάρχουν αρκετά βιβλία που έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση και την εξέλιξη της. Βιβλία θεωρητικά, βιβλία τεχνικά και φυσικά φωτογραφικά λευκώματα. Ένα από τα πιο σημαντικά φωτογραφικά λευκώματα που επηρέασε πολύ την εξέλιξη της φωτογραφίας είναι αυτό που κυκλοφόρησε  στις 15 Μαίου του 1958 στο Παρίσι με φωτογραφίες του Robert Frank και με τον τίτλο Les Américains. Μετά την μεγάλη αίσθηση που προκάλεσε την επόμενη χρονιά εκδόθηκε και στις ΗΠΑ με τον τίτλο The Americans.

Το εξώφυλλο της πρώτης γαλλικής έκδοσης

Ο Robert Frank γεννήθηκε στην Ελβετία το 1924, όπου και έγινε αυτοδίδακτος φωτογράφος. Μετανάστευσε στην Αμερική το 1947.  Παράλληλα με την εμπορική του δουλειά σαν φωτογράφος δημιούργησε σιγά-σιγά ένα προσωπικό έργο πράγμα που τον οδήγησε στο να κερδίσει με την βοήθεια του Walker Evans μια υποτροφία από το ίδρυμα John Simon Guggenheim Memorial Foundation το 1955. Έτσι σταμάτησε την εμπορική φωτογραφία και μπόρεσε να ταξιδέψει για ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα σε διάφορες περιοχές των ΗΠΑ φωτογραφίζοντας κυρίως στην Νέα Υόρκη αλλά και στις περιοχές Detroit, Dearborn, Michigan, Savannah, Georgia, Miami Beach, St. Petersburg, Florida, New Orleans, Louisiana, Houston, Texas, Los Angeles, California, Reno, Nevada, Salt Lake City, Utah, Butte,Montana, Chicago και Illinois, τραβώντας συνολικά πάνω από 25000 φωτογραφίες (700 φιλμ), 83 από τις οποίες επέλεξε για την πρώτη έκδοση στο Παρίσι.

Το εξώφυλλο της πρώτης Αμερικάνικης έκδοσης με τον πρόλογο του Jack Kerouac

Στις εικόνες του Frank είναι σαν η Αμερική να είδε τον εαυτό της και να τρόμαξε. Η υποδοχή του βιβλίου δεν ήταν και η καλύτερη. Από το τι θέλει ένας Ελβετός να μας πει για την Αμερική, μέχρι για τα στραβά κάδρα, τα κομμένα πρόσωπα και τον χοντρό κόκκο των φωτογραφιών του άκουσε ο Frank. Παρόλα αυτά μέσα στην γενικότερη αμφισβήτηση  της Αμερικάνικης ευδαιμονίας σε όλες τις τέχνες, ο Robert Frank υψώθηκε με τις φωτογραφίες του στο ίδιο ύψος με τους λογοτέχνες, τους ποιητές, τους ζωγράφους, τους μουσικούς που αποτέλεσαν την πρωτοπορία αυτού του κινήματος. Οι φωτογραφίες του είναι ένας βαθύς φιλοσοφικός στοχασμός πάνω στην ψευδαίσθηση του Αμερικάνικου ονείρου.

Μια χαρακτηριστική φωτογραφία από το βιβλίο

Η φωτογραφία του Robert Frank δεν φέρνει κάτι εντελώς καινούργιο, καθώς αντίστοιχες προσπάθειες είχαν κάνει και άλλοι φωτογράφοι. Απλά το κάνει πρώτη φορά με τέτοια συνέπεια και με ολοκληρωμένο τρόπο,  ώστε στην ουσία επαναπροσδιορίζει την Αμερικάνικη εικονογραφία. Μας δείχνει μια άλλη Αμερική από αυτή που βλέπαμε το ίδιο διάστημα, ακόμη και από καλούς φωτογράφους στα ρεπορτάζ του περιοδικού  Life.  Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι το βιβλίο του δεν βρήκε εκδότη στην Αμερική αλλά στη Γαλλία. Στην Αμερικάνικη έκδοση τον πρόλογο έγραψε ο Jack Kerouac και αυτό βοήθησε πολύ στην δημοτικότητα του. Σήμερα θεωρείται από το πιο σημαντικά βιβλία στην ιστορία της φωτογραφίας και το βέβαιο είναι ότι δεν πρέπει να λείπει από καμία φωτογραφική βιβλιοθήκη.

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis