Φωτογραφικές μηχανές μεσαίου φορμά
Η κυκλοφορία των Rolleiflex και ύπαρξη του συστήματος Hasselblad απέδειξαν ότι όσο κι αν εξελίσσονταν οι μηχανές και οι φακοί του συστήματος των 35mm πάντα το μεγαλύτερο φιλμ (120/220) πρόσφερε υψηλότερη ποιότητα και μεγαλύτερες μεγεθύνσεις. Το πρόβλημα ήταν η μη επεκτασιμότητα του συστήματος της Rolleiflex και η υψηλές τιμές του συστήματος Hasselblad. Έτσι υπήρξε χώρος για τις υπόλοιπες φωτογραφικές εταιρείες να δημιουργήσουν τις δικές τους προτάσεις μεσαίου φορμά καθώς όλο και περισσότεροι επαγγελματίες φωτογράφοι στρέφονταν σε αυτές τις φωτογραφικές μηχανές που κάλυπταν σχεδόν όλες τις ανάγκες τους.
Pentacon Six TL ένα από τα καλύτερα μοντέλα των ανατολικογερμανών
Η προσπάθεια ξεκίνησε στην Ανατολική Γερμανία από τεχνικούς και ιδέες που μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο αποκλείστηκαν μέσα στα σύνορα της. Βασισμένη σε προπολεμικά σχέδια των εταιρειών που είχαν την έδρα τους εκεί δημιουργήθηκαν οι Praktisix, Praktisix II, Praktisix IIA και τέλος ένα πιο εξελιγμένο μοντέλο η Pentacon Six από την εταιρεία που αργότερα δημιούργησε τις αξιόπιστες 35άρες Practika. Όλες οι μεσαίου φορμά είχαν προβλήματα αξιοπιστίας, μερικά από τα οποία ήταν εντελώς γελοία (για παράδειγμα τα καρέ έπεφταν το ένα επάνω στο άλλο ή ποτέ δεν υπήρχε το ίδιο κενό ανάμεσα στα καρέ). Παρόλα αυτά έδειξαν τον ένα σχεδιαστικό δρόμο για το μεσαίο φορμά, στην ουσία μια ολόιδια μηχανή με τα 35mm που απλά μεγάλωσε για να χωράει το 120 φιλμ.
Pentax 67
Pentax 6x7 γιαπωνέζικη υπεροχή, αξιοπιστία και αντοχή
Το πιο πετυχημένο μοντέλο αυτού του σχεδιαστικού δρόμου, δηλαδή της γιγάντιας αδερφής μιας 35άρας SLR ήταν η Pentax 6×7. 6×7 ήταν το καρέ που δημιουργούσε αυτή η εξαιρετική αλλά πολύ βαριά και μεγάλη φωτογραφική μηχανή που την παρήγαγε η Pentax σε διάφορες παραλλαγές και με διάφορα αξεσουάρ και φακούς από το 1969 μέχρι και το 1999 που παρουσίασε την Pentax 67II. Η σχεδίαση της μηχανής ήταν βασισμένη σε ένα προπολεμικό μοντέλο την Ihagee VP Exakta του 1933 και φυσικά στην ανατολικογερμανική Pentacon Six (ήταν μάλλον η τελευταία φορά που οι γιαπωνέζοι αντέγραψαν γερμανούς). Βέβαια τις ξεπέρασε όλες σε αξιοπιστία , ποιότητα κατασκευής και αντοχή. H Pentax δεν σταμάτησε στην Pentax 67, αλλά δημιούργησε και αρκετά μοντέλα Pentax 645 πράγμα που τις έδωσε την απαραίτητη τεχνογνωσία ώστε να συνεχίσει να παράγει και ψηφιακές μεσαίου φορμά φωτογραφικές μηχανές.
Mamiya
Η Mamiya RB67 του 1970, η μηχανή εστίαζε με φυσούνα ενσωματωμένη στο σώμα
Ο σχεδιαστής φωτογραφικών μηχανών Seiichi Mamiya ίδρυσε το 1940 μια φωτογραφική εταιρεία που κατασκεύασε στην διάρκεια της ζωής της κάθε είδους φωτογραφική μηχανή. Από διοπτικές με καθρέπτη, τηλεμετρικές, μονοπτικές με καθρέπτη 35mm και άλλες, αλλά έμελλε να γίνει διάσημη για τις φωτογραφικές μηχανές μεσαίου φορμά. Το πρώτο της μοντέλο το παρουσίασε το 1970 ονομάζονταν Mamiya RB67 και αγαπήθηκε αμέσως από τους φωτογράφους. Αμέσως μετά το 1975 η Mamiya ζωντάνεψε ένα ξεχασμένο φορμά φιλμ από την δεκαετία του 1930, το 6×4,5 παρουσιάζοντας την φωτογραφική μηχανή Mamiya 645 που τραβούσε 15 καρέ στο φιλμ 120. Αυτό το φορμά το ακολούθησαν και άλλοι κατασκευαστές και έτσι έγινε κατηγορία η φωτογραφική μηχανή 645. Το 1982 με την κυκλοφορία της εξελιγμένης Mamiya RZ67, η εταιρεία καθιερώθηκε στην συνείδηση των φωτογράφων σαν ένας από τους σημαντικότερους κατασκευαστές στο μεσαίο φορμά.
Bronica
Η Bronica Zenza 6x6 με τον ειδικά φτιαγμένο νορμάλ Nikkor 75mm F:2,8
Μια άλλη γιαπωνέζικη εταιρεία που κατασκεύασε φωτογραφικές μηχανές μεσαίου φορμά ήταν η Bronica ή Zenza Bronica. Από το 1959 που παρουσίασε την πρώτη Bronica Ζ μέχρι το 2005 που σταμάτησε την παραγωγή των τελευταίων μοντέλων η Bronica κατάφερε να ανταγωνιστεί στα ίσια τους υπόλοιπους κατασκευαστές μεσαίου φορμά, κυρίως την Hasselblad, την Pentax και την Mamiya. Στα πρώτα μοντέλα φακούς κατασκεύαζε η Nikon, αργότερα η Bronica συνεργάστηκε με την Zeiss μέχρι που ξεκίνησε να κατασκευάζει τους δικούς της φακούς. Αξιοσημείωτο είναι ότι η Bronica παρουσίασε πρώτη ηλεκτρονικά ελεγχόμενο φωτοφράχτη εστιακού επιπέδου και προτεραιότητα διαφράγματος σε μεσαίου φορμά φωτογραφική μηχανή.
Fuji
Η πανοραμική Fuji GX617 του 1993
Υπήρξε μια εποχή που η Fuji αποφάσισε να φτιάξει φωτογραφικές μηχανές μεσαίου φορμά και το έκανε με τον δικό της ξεχωριστό τρόπο. Δεν θα σας απασχολήσω με τα υβρίδια, τις κόμπακτ 6×7 που κυκλοφόρησε η Fujifilm αλλά με 2 φωτογραφικές μηχανές πραγματικά ξεχωριστές. Μια διαφορετική πανοραμική μηχανή σε ένα δικό της μέγεθος το 6×17 και ένα ολοκληρωμένο σύστημα μεσαίου φορμά πάλι σε ένα δικό της μέγεθος το 6×8. Πανοραμικές μεσαίου φορμά η Fuji ξεκίνησε να φτιάχνει την δεκαετία του 80′, αλλά το πανοραμικό σύστημα της το ολοκλήρωσε με την πανοραμική Fuji GX617 που κυκλοφόρησε το 1993. Η μηχανή δημιούργησε το φορμά 6×17 που στο φιλμ 120 τραβούσε 4 καρέ και στο 220 8 καρέ. Διέθετε τους εξαιρετικούς εναλλακτικούς φακούς 90mm f/5.6, 105mm f/8, 180mm f/6.7 και τον 300mm f/8, εναλλακτικά σκόπευτρα και διάφορα αξεσουάρ. Θα μου μείνει αξέχαστο το φίλτρο που βελτίωνε το χάσιμο της φωτεινότητας στις άκρες του φιλμ φυσιολογικό για μηχανή τέτοιου φορμά (θα έπρεπε η πλάτη να είναι καμπύλη για να μην υπάρχει αυτή η απώλεια φωτεινότητας).
Η τελευταία και πιο εξελιγμένη Fuji GX 680 III
Από την άλλη πλευρά το ολοκληρωμένο σύστημα μεσαίου φορμά που παρουσίασε η Fujifilm είχε το δικό της μέγεθος καρέ 6×8 και σαν μέγεθος και δυνατότητες στέκονταν ανάμεσα στις φωτογραφικές μηχανές του στούντιο (View Cameras) και τους ανταγωνιστές του μεσαίου φορμά. Η πρώτη Fuji GX 680 παρουσιάστηκε το 1989 και πραγματικά προκάλεσε αίσθηση στον φωτογραφικό χώρο με τις δυνατότητες της. Το μόνο μειονέκτημα της συγκεκριμένης μηχανής ήταν ότι ήταν πολύ βαριά για να την κουβαλήσει κανείς εκτός του στούντιο. Η Fuji την στήριξε με άλλες δύο εκδόσεις με βελτιώσεις, την Fuji GX 680 II (1995–1998) και την Fuji GX 680 III (1998–2007) και φυσικά όπως πάντα κάνει η Fuji με τις φωτογραφικές μηχανές της με ένα πλήρες σύστημα φακών από τον πιο ευρυγώνιο τον 50mm f/5.6 GX μέχρι τον πιο μεγάλο τηλεφακό τον 500mm f/8.0 GX και έναν ζουμ τον 100-200mm f/5.6 GX.
Kiev
Kiev 60 αξιοπιστία και στιβαρότητα σοβιετικού τύπου
Θα κλείσω αυτή την αναφορά στις σπουδαίες φωτογραφικές μηχανές μεσαίου φορμά με δύο μοντέλα που κατασκεύασε το σοβιετικό εργοστάσιο Arsenal στο Κίεβο κάτω από το brand Kiev. Το σπουδαίο είναι ότι η Kiev κατασκεύασε μηχανές και στις δύο σχεδιαστικές γραμμές και βέβαια πάμφθηνες σε σχέση με τους δυτικούς και γιαπωνέζους ανταγωνιστές. Η πρώτη που κατασκεύασε ήταν η Kiev 60 που όχι μόνο ξεπέρασε το πρότυπο που ήταν τα μεσαίου φορμά μοντέλα της ανατολικογερμανικής Practika, αλλά πολλά από τα εξαρτήματα της Kiev 60, αλλά και οι φακοί της, χρησιμοποιήθηκαν από τους χρήστες της Pentacon Six καθώς ήταν ανώτερα ποιοτικά.
Kiev 88 TTL απίστευτη σχέση τιμής/απόδοσης
Το δεύτερο μοντέλο ήταν η Kiev 88 που στηρίστηκε σχεδιαστικά σε προηγούμενα μοντέλα του ίδιου εργοστασίου τις Salyut και Salyut-S. Όλες τους είναι αντίγραφα των πρώτων Hasselblad 1000F και 1600F, αλλά σε τόσο χαμηλή τιμή που η Kiev 88 έφτασε να είναι το πιο πετυχημένο μοντέλο του εργοστασίου. Για να σας δώσω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα η εταιρεία για την Kiev 88 είχε κατασκευάσει έναν fisheye φακό τον Arsat 30mm f/3.5 που κόστιζε γύρω στα 200 δολάρια, ο φθηνότερος αντίστοιχος Σουηδικός, Γερμανικός η Γιαπωνέζικος φακός κόστιζε γύρω στις 6000 δολάρια.
Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε και στο τηλέφωνο 6944303397.
