Η πρώτη Φωτογράφος
Στις αρχές προς τα μέσα του 19ου αιώνα στην μεγάλη παρέα που οφείλουμε την εφεύρεση της φωτογραφίας στην μεγάλη Βρετανία, εκτός από τους τόσους σημαντικούς άντρες, υπήρχε και μια σημαντική γυναίκα, η Άννα Children, που αργότερα που παντρεύτηκε πήρε το επίθετο του άντρα της Atkins. Kόρη του χημικού, μεταλλειολόγου και ζωολόγου John George Children, η Άννα έχασε την μητέρα της πολύ νωρίς και έτσι δέθηκε πολύ με τον πατέρα της που της πρόσφερε μια εξαιρετική και σπάνια για τις γυναίκες της εποχής επιστημονική μόρφωση. Το κύριο ενδιαφέρον της ήταν η βοτανολογία.
Ο John George Children ήταν κολλητός του Sir Humphry Davy που ήταν ένας από τους μεγαλύτερους χημικούς όλων των εποχών, ενώ ο άντρας της Άννας, ο John Pelly Atkins ήταν πολύ φίλος με τον εφευρέτη της φωτογραφίας William Fox Talbot αλλά και φίλος του Sir John Frederick William Herschel του νονού της φωτογραφίας (με την έννοια ότι βάπτισε την καινούργια εφεύρεση photography από τις αρχαίες ελληνικές λέξεις ΦΩΤΟΣ-ΓΡΑΦΗ). Όλη αυτή η μεγάλη παρέα εκτός των άλλων παρακολουθούσε πολύ στενά τα πειράματα του William Fox Talbot με τον νιτρικό άργυρο σε σχέση με την φωτογραφία, αλλά και τις έρευνες του John Herschel σε σχέση με εναλλακτικές φωτοευαίσθητες μεθόδους. Έτσι όταν ο Herschel το 1842 ανακάλυψε την Κυανοτυπία, την έδειξε-δίδαξε στην Άννα και εκείνη αποφάσισε να την χρησιμοποιήσει για την καταγραφή των διάφορων φυτών της συλλογής της.
Το εξώφυλλο του πρώτου βιβλίου με φωτογραφίες της Άννας Άτκινς
Τον Οκτώβριο του 1843 η Άννα Atkins ξεκίνησε να εκδίδει μόνη της την σειρά βιβλίων Photographs of British Algae: Cyanotype Impressions που αφορούσε τα φύκια της Βρετανίας και περιείχε αυθεντικά πρωτότυπα φωτογράμματα τυπωμένα με την μέθοδο της Κυανοτυπίας, ενώ αργότερα δημοσίευσε και ένα με φτέρες. Αρκετά αντίτυπα σώζονται μέχρι σήμερα. Αυτό την κάνει την πρώτη γυναίκα φωτογράφο, αλλά και την πρώτη φωτογράφο που δημοσίευσε τις φωτογραφίες της σε βιβλίο. Καθώς αυτό που θεωρούσαμε μέχρι πρόσφατα το πρώτο βιβλίο με φωτογραφίες, το The Pencil of Nature του William Fox Talbot, από τον εκδοτικό οίκο του Λονδίνου Longman, Brown, Green & Longmans, εκδόθηκε το 1844, οπότε το βιβλίο της Atkins προηγήθηκε.
Μια χαρακτηριστική κυανοτυπία από τις σελίδες του βιβλίου της Άτκινς
Αρκετοί ιστορικοί ισχυρίζονται πρέπει να θεωρήσουμε ως την πρώτη φωτογράφο την γυναίκα William Talbot την Constance Talbot, που είναι αποδεδειγμένο ότι τον βοηθούσε στους πειραματισμούς του με την φωτογραφία. Βέβαια ούτε φωτογραφίες με την υπογραφή της Constance Talbot υπάρχουν, αλλά και ούτε φωτογραφίες της Anna Atkins τραβηγμένες με φωτογραφική μηχανή, παρά μόνο τα φωτογράμματα της με τα φυτά. Έτσι είναι ένα θέμα που θα βοηθάει τους ιστορικούς να ερίζουν και να ερευνούν και εμείς να χαιρόμαστε τα αποτελέσματα των ερευνών της. Εγώ πάντως με τα μέχρι τώρα δεδομένα, θεωρώ την Atkins την πρώτη γυναίκα φωτογράφο και σε αυτή πρέπει να αποδίδουμε τιμές που διέγνωσε από τόσο νωρίς την αξία της φωτογραφίας όσο αφορά τη μετάδοση της επιστημονικής γνώσης.
Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis