Η Φωτογραφία ως υψηλή τέχνη

Η φωτογραφία, από τη γέννησή της τον 19ο αιώνα, υπήρξε ένα μέσο που άλλαξε ριζικά τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την πραγματικότητα. Στην αρχή πολλοί τη θεώρησαν απλώς ως ένα τεχνικό εργαλείο για την αποτύπωση εικόνων και αναμνήσεων, όμως με το πέρασμα των δεκαετιών αποδείχθηκε πως η φωτογραφία είναι κάτι πολύ περισσότερο: μια μορφή καλλιτεχνικής έκφρασης ισάξια με τις  υπόλοιπες υψηλές τέχνες όπως η  ζωγραφική, η γλυπτική ή η μουσική.

Φωτογραφία Steve McCurry

Η καλλιτεχνική διάσταση της φωτογραφίας έγκειται πρωτίστως στην ικανότητά της να αιχμαλωτίζει όχι μόνο αυτό που φαίνεται με γυμνό μάτι, αλλά και την αίσθηση, την ατμόσφαιρα, το συναίσθημα που πηγάζει από μια στιγμή. Ο φωτογράφος δεν περιορίζεται στην απλή μηχανική λειτουργία της μηχανής· καλείται να αποφασίσει για το φως, τη γωνία, τη σύνθεση, την επιλογή του θέματος. Αυτές οι επιλογές συγκροτούν ένα προσωπικό καλλιτεχνικό όραμα, που καθιστά κάθε φωτογραφία μοναδική και ανεπανάληπτη.

Φωτογραφία Man Ray 

Η φωτογραφία ως υψηλή τέχνη ξεπερνά τη χρηστική της διάσταση. Όταν ένας φωτογράφος δημιουργεί, επιδιώκει να πει μια ιστορία ή να εκφράσει μια ιδέα. Η φωτογραφία μπορεί να αποτελέσει σχόλιο πάνω στην κοινωνία, την πολιτική, τη φύση ή την ανθρώπινη ύπαρξη. Δεν είναι τυχαίο ότι οι μεγάλες φωτογραφίες του 20ού αιώνα έχουν μείνει χαραγμένες στη συλλογική μνήμη όχι μόνο για το περιεχόμενό τους, αλλά και για τον τρόπο με τον οποίο το καλλιτεχνικό βλέμμα του δημιουργού κατόρθωσε να δώσει νέο νόημα σε μια σκηνή.

Η δύναμη της φωτογραφίας έγκειται επίσης στη διττή της φύση: από τη μια, αποτυπώνει την πραγματικότητα με ακρίβεια· από την άλλη, την ερμηνεύει, την φιλτράρει μέσα από την υποκειμενικότητα του καλλιτέχνη. Αυτός ο συνδυασμός αντικειμενικού και υποκειμενικού την καθιστά εξαιρετικά ιδιαίτερη μορφή τέχνης. Ένα πορτραίτο, για παράδειγμα, δεν είναι ποτέ μόνο η εικόνα ενός προσώπου· είναι το συναίσθημα που θέλησε να επικοινωνήσει ο φωτογράφος, η σχέση που δημιούργησε με το μοντέλο, το πώς το φως και η σκιά διαμόρφωσαν την ατμόσφαιρα της εικόνας.

Φωτογραφία Δημήτρης Ασιθιανάκης

Σήμερα, στην εποχή της ψηφιακής τεχνολογίας και των κοινωνικών δικτύων, η φωτογραφία έχει αποκτήσει μια πρωτόγνωρη διάσταση. Από τη μια, υπάρχει ο κίνδυνος να υποβαθμιστεί σε μια ασταμάτητη ροή γρήγορων εικόνων χωρίς βάθος. Από την άλλη, ποτέ άλλοτε δεν ήταν τόσο προσιτή η δυνατότητα στους καλλιτέχνες να πειραματιστούν, να εξερευνήσουν νέες τεχνικές και να μοιραστούν το έργο τους με παγκόσμιο κοινό. Αυτή η δημοκρατικοποίηση της εικόνας, αν αξιοποιηθεί με δημιουργικότητα, μπορεί να οδηγήσει σε μια νέα άνθιση της φωτογραφικής τέχνης.

Φωτογραφία Ανρί Καρτιέ-Μπρεσόν

Η φωτογραφία έχει την ικανότητα να παγώνει τον χρόνο. Ένα δευτερόλεπτο που αλλιώς θα χανόταν για πάντα, παραμένει ζωντανό μέσα από το κάδρο. Αυτή η «αθανασία της στιγμής» είναι που συγκινεί και μαγεύει. Οι φωτογραφίες μπορούν να μας συγκλονίσουν, να μας κάνουν να σκεφτούμε, να μας εμπνεύσουν ή ακόμη και να μας αλλάξουν. Και αυτή ακριβώς η δύναμη είναι που τη φέρνει στο ίδιο επίπεδο με τις άλλες υψηλές τέχνες.

Συμπερασματικά, η φωτογραφία δεν είναι απλώς ένα τεχνικό μέσο ή ένα χόμπι· είναι ένας καμβάς φωτός και σκιών, όπου ο καλλιτέχνης εκφράζει την ψυχή του. Όπως κάθε μορφή τέχνης, έτσι κι αυτή απαιτεί φαντασία, πάθος και προσωπική ματιά. Η φωτογραφία ως υψηλή τέχνη μας υπενθυμίζει ότι η πραγματικότητα δεν είναι ποτέ μόνο αυτό που βλέπουμε, αλλά και αυτό που μπορούμε να αισθανθούμε και να μοιραστούμε μέσα από την εικόνα.

Φωτογραφία Francesca Stern Woodman 

Αυτό είναι ένα εισαγωγικό κείμενο που αφορά την Τέχνη της Φωτογραφίας ή την Φωτογραφία ως Τέχνη. Θα ακουλουθήσουν και άλλα αντίστοιχα. Μπορεί να μοιάζει αχρείαστο ένα τέτοιο κείμενο που να υπερασπίζεται την φωτογραφία ως τέχνη, αλλά πιστέψτε με δεν είναι καθώς δεν έχουν σταματήσει να υπάρχουν φωνές που δεν θεωρούν την φωτογραφία ως τέχνη και συνεχώς την υποβιβάζουν.

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397.