Φακοί Fisheye

Οι φωτογραφικοί φακοί fisheye είναι μια ειδική κατηγορία φακών με εξαιρετικά μεγάλη γωνία λήψης. Ο όρος fisheye (μάτι ψαριού)  επινοήθηκε το 1906 από τον Αμερικανό φυσικό Robert W. Wood. Η μεγάλη γωνία λήψης, το τεράστιο βάθος πεδίου, αλλά και η παράξενη προοπτική με τις μεγάλες παραμορφώσεις, ειδικά όταν στρέφεις την φωτογραφική μηχανή, έχουν κάνει τους φακούς fisheye αρκετά δημοφιλείς και έτσι όλες οι φωτογραφικές εταιρείες φροντίζουν να περιλαμβάνουν τουλάχιστον έναν στην σειρά των φακών τους, ενώ fisheye διαθέτουν και ανεξάρτητοι κατασκευαστές. Στις μέρες μας οι φακοί fisheye έχουν φανεί εξαιρετικά χρήσιμοι στην δημιουργία πανοραμικών φωτογραφιών αλλά και εικονικών περιηγήσεων 360 μοιρών.

Πανοραμική φωτογραφία 160Χ360 μοίρες που μπορεί να αποτελέσει την βάση για την δημιουργία εικονικής περιήγησης

Στους φακούς fisheye σημαντικό ρόλο παίζει η γωνία λήψης, ενώ η εστιακή απόσταση εξαρτάται κυρίως από το μέγεθος (φορμά) του φιλμ ή του ψηφιακού αισθητήρα που θα χρησιμοποιηθούν. Κατά καιρούς έχουν κατασκευαστεί φωτογραφικοί φακοί fisheye με τεράστια γωνία λήψης (για παράδειγμα ο Nikon 6mm f2,8 220μοίρες γωνία λήψης), αλλά συνήθως οι fisheye φακοί χωρίζονται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες που η γωνία λήψης είναι κοντά στις 180 μοίρες αλλά με διαφορετικό τρόπο η κάθε μια. Η πρώτη κατηγορία είναι φακοί με τουλάχιστον 180 μοίρες γωνία και οριζόντια και κάθετα που το φωτογραφικό είδωλο που παράγουν  είναι ένας κύκλος στο κέντρο του κάδρου. Η  δεύτερη κατηγορία είναι φακοί με γωνία λήψης  180 μοίρες αλλά διαγώνια με αποτέλεσμα με το φωτογραφικό τους είδωλο να καλύπτουν όλο το κάδρο. Ενώ μια τρίτη κατηγορία fisheye φωτογραφικών φακών είναι οι ζουμ fisheye με ρυθμιζόμενες εστιακές αποστάσεις και γωνίες λήψης.

Κυκλικοί Φωτογραφικοί φακοί Fisheye

H πρώτη κατηγορία φακών fisheye είναι οι κυκλικοί με γωνία λήψη τουλάχιστον 180 μοίρες και κάθετα και οριζόντια με αποτέλεσμα να παράγουν μια εικόνα που δεν καλύπτει όλο το φωτογραφικό κάδρο ούτε στις crop ούτε στις full frame φωτογραφικές μηχανές. Η εικόνα που παράγεται από τους κυκλικούς fisheye είναι μια κυκλική εικόνα στο κέντρο του κάδρου με το υπόλοιπο γύρω-γύρω να είναι μαύρο. Ένας τέτοιος φακός για παράδειγμα είναι ο Sigma 8mm F3.5 EX DG Circular Fisheye. Αυτού του είδους οι φακοί fisheye  έχουν το πλεονέκτημα ότι χρειάζονται λιγότερες λήψεις για να δημιουργηθεί μια εικονική περιήγηση 180Χ360.

Φωτογραφικοί φακοί Fisheye πλήρους κάδρου

Η δεύτερη μεγάλη κατηγορία φακών fisheye και η πιο δημοφιλής είναι οι φακοί που καλύπτουν όλο το κάδρο με εικόνα. Αυτοί οι φακοί συνήθως έχουν 180 μοίρες γωνία λήψης στην διαγώνιο ενώ κάθετα και οριζόντια οι γωνίες λήψης είναι μικρότερες (κάθετα 94 μοίρες και οριζόντια 147 μοίρες για έναν 15mm fisheye). Αυτοί οι φωτογραφικοί φακοί fisheye έχουν μεγαλύτερη χρησιμότητα αφού μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για άλλα θέματα εκτός από την δημιουργία εικονικών περιηγήσεων. Χαρακτηριστικό παραδείγματα τέτοιου φακού είναι ο Nikon AF DX Fisheye-Nikkor 10.5mm f/2.8G ED που μάλιστα έχει σχεδιαστεί για τις σύγχρονες crop ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές.

Φωτογραφικοί φακοί fisheye ζουμ

Ναι το είδαμε και αυτό. Την εποχή της ψηφιακής φωτογραφίας μας προέκυψαν και φακοί fisheye ζουμ που προσπαθούν όπως κάνουν πάντα οι ζουμ φακοί να καλύψουν πολλές φωτογραφικές ανάγκες. Αυτή είναι η τρίτη κατηγορία φακών fisheye. Τρεις εταιρείες* διαθέτουν προς το παρόν κάτι τέτοιο, η Canon , η Pentax και η Tokina με τον Canon EF 8–15mm f/4L Fisheye USM να είναι ο πιο δημοφιλής καθώς έχει το εξαιρετικό χαρακτηριστικό να είναι κυκλικός fisheye για τα full frame μοντέλα της Canon, ενώ καλύπτει όλο το κάδρο με 180 μοίρες γωνία λήψης στην διαγώνιο στις crop φωτογραφικές μηχανές. Βέβαια είμαι σίγουρος ότι σύντομα θα ακολουθήσουν και οι υπόλοιπες εταιρείες.

*Τον Μάιο του 2017 η Nikon ανακοίνωσε και αυτή τον δικό της Nikon AF-S FISHEYE NIKKOR 8-15mm f/3.5-4.5E ED που έχει σχεδόν τα ίδια χαρακτηριστικά με τον φακό της Canon