William Eugene Smith – Γουίλιαμ Γιουτζίν Σμιθ  Φωτογράφος

Ο W. Eugene Smith γεννήθηκε στην πόλη Wichita του Κάνσας στις 30 Δεκεμβρίου 1918 και πέθανε στις 15 Οκτωβρίου του 1978 στην πόλη Τούσον στην Αριζόνα. Η μητέρα του ήταν ερασιτέχνης φωτογράφος και όταν στα 9 του χρόνια ο W. Eugene Smith της ζήτησε χρήματα για να αγοράσει φωτογραφίες αεροπλάνων που ήταν το πάθος του, τότε εκείνη του έδωσε την παλιά της φωτογραφική μηχανή με την συμβουλή να τις τραβάει μόνος του. Μέχρι τα 15 του ήταν ένας ολοκληρωμένος φωτογράφος τόσο που τον πλησίασε ο Frank Noel και τον έπεισε να γίνει φωτορεπόρτερ για τις εφημερίδες The Wichita Eagle και την Τhe Wichita Beacon.

Το 1938 μετακόμισε στην Νέα Υόρκη και δούλεψε για το περιοδικό Newsweek αλλά γρήγορα τον απόλυσαν καθώς δεν ήθελε να δουλέψει με φωτογραφικές μηχανές μεγάλου φορμά και προτιμούσε τις Contax του, αλλά και επειδή δεν έβαζε εύκολα νερό στο κρασί του. Τότε ξεκίνησε την συνεργασία με το LIFE και μια φιλική σχέση με τον δημοσιογράφο και επιμελητή εικόνων Wilson Hicks. Από την στιγμή που μπήκε η Αμερική στον πόλεμο φωτογράφισε στα μέτωπα του Ειρηνικού όπου τράβηξε και την περίφημη φωτογραφία με τον πεζοναύτη με την ελληνική καταγωγή (τον Ευάγγελο Κλωνή) μέχρι και το 1945 που τραυματίστηκε σοβαρά στην μάχη της Okinawa. Γυρίζοντας στην Αμερική ταλαιπωρήθηκε για μερικά χρόνια με αλλεπάλληλες εγχειρήσεις. Το 1946 τράβηξε την πρώτη φωτογραφία μετά από τον τραυματισμό του. Ήταν τα δύο του παιδιά να περπατάνε στον κήπο του. Αυτή η φωτογραφία είχε κεντρικό ρόλο στην έκθεση The family of man που έγινε στο ΜοΜΑ το 1955.

Από το 1948 που επανήρθε στην ενεργό δράση μέχρι το 1954 ο W. Eugene Smith φωτογράφησε για το περιοδικό Life μια σειρά φωτογραφικών δοκιμίων με ανθρωπιστική ματιά που έθεσαν τις βάσεις του σύγχρονου φωτορεπορτάζ και τα οποία, σύμφωνα με τους ειδικούς, χαρακτηρίζονται από έντονη ενσυναίσθηση και κοινωνική συνείδηση. Πράγματα που πάντα ήταν ιδιαίτερα αναπτυγμένα στις εικόνες του W. Eugene Smith. Αυτά τα φωτο-δοκίμια θεωρούνται αριστουργήματα. Το πρώτο που δημοσιεύθηκε αφορούσε τη ζωή ενός επαρχιακού γιατρού στο Κολοράντο του Dr. Ernest Ceriani και τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε στον 24ωρο αγώνα του να σώζει ανθρώπινες ζωές. Ένα άλλο φωτο-δοκίμιο που είχε θέμα τις σκληρές συνθήκες που δούλευε μια αφροαμερικανή μαία η Maude E. Callen, είχε σαν αποτέλεσμα χιλιάδες δολάρια σε προσφορές από τους αναγνώστες του LIFE και την ίδρυση μιας μαιευτικής κλινικής. Όταν δημοσιεύθηκαν οι φωτογραφίες του από το ισπανικό χωριό Deleitosa, ο Ansel Adams του έστειλε μια συγχαρητήρια επιστολή γεμάτη επαίνους που ο W. Eugene Smith την είχε τρία χρόνια συνέχεια επάνω του μέχρι αποφασίσει να απαντήσει.

Το 1954 σταμάτησε την συνεργασία του με το LIFE και το 1955 έγινε μέλος του πρακτορείου Magnum. Η ανάθεση από το πρακτορείο ενός πορτραίτου της πόλης του Πίτσμπουργκ για περίπου 100 φωτογραφίες οδήγησε σε ένα 2χρονο φωτογραφικό έργο 13000 αρνητικών πράγμα που ψύχρανε τις σχέσεις Magnum- W. Eugene Smith. Το τελευταίο σπουδαίο έργο του W. Eugene Smith ήταν η αποκάλυψη για την μόλυνση που προκαλούσε με βαρέα μέταλλα η χημική βιομηχανία Chisso στην Ιαπωνία και συγκεκριμένα τις επιπτώσεις στις ζωές των φτωχών κατοίκων του γειτονικού χωριού Minamata. Ένα ρεπορτάζ που προκάλεσε τρομερή αίσθηση όταν δημοσιεύθηκε το 1975.

Steve McCurry – Στιβ Μακάρι Φωτογράφος

Ο Steve McCurry γεννήθηκε στις 23 Απριλίου του 1950 στην Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ. Στο Πανεπιστήμιο Penn State University πήγε με σκοπό να σπουδάσει σκηνοθεσία και κινηματογράφο, αλλά αποφοίτησε το 1974 με πτυχίο στις θεατρικές σπουδές. Το ενδιαφέρον του για την φωτογραφία ξεκίνησε όταν άρχισε να τραβάει φωτογραφίες για την φοιτητική εφημερίδα του πανεπιστημίου την The Daily Collegian. Η καριέρα του σαν πολεμικός φωτορεπόρτερ ξεκίνησε εντελώς κατά τύχη μιας και βρέθηκε στο Αφγανιστάν λίγο πριν την σοβιετική εισβολή. Οι φωτογραφίες του δημοσιεύθηκαν αμέσως στα μεγαλύτερα περιοδικά και εφημερίδες ανάμεσα τους στους The New York Times το Time και το Paris Match, ενώ κέρδισε το βραβείο Robert Capa Gold Medal.

Αυτό ήταν το ξεκίνημα μιας καριέρας στο πολεμικό φωτορεπορτάζ που κράτησε πολλά χρόνια και κάλυψε τις συγκρούσεις στο Ιράν και το Ιράκ, τον Λίβανο, τις Φιλιππίνες, την Καμπότζη, τον πόλεμο στον κόλπο και το Αφγανιστάν. Συχνά δούλευε για το National Geographic ενώ σαν ένας από του σπουδαιότερους φωτογράφους της εποχής μας το 1986 έγινε μέλος του πρακτορείου Magnum. Η δουλειά του μεταστράφηκε με τα χρόνια από το πολεμικό φωτορεπορτάζ στο κοινωνικό ρεπορτάζ μια και τις περισσότερες φορές στις φωτογραφίες του παρουσίαζε κυρίως τα αποτελέσματα που έχει ο πόλεμος στους ανθρώπους, ενώ αργότερα η δουλειά του έγινε πιο προσωπική και καλλιτεχνική.

Η πιο γνωστή φωτογραφία του Steve McCurry αλλά και μια από τις πιο γνωστές φωτογραφίες στην ιστορία της φωτογραφίας είναι το πορτραίτο μιας 12χρονης Αφγανής της Sharbat Gula που ο φωτογράφος τράβηξε το 1984 σε ένα καταυλισμό προσφύγων το 1984 στο Πακιστάν και έγινε εξώφυλλο στο National Geographic τον Ιούνιο του 1985, ενώ χρησιμοποιήθηκε και για αφίσες, φυλλάδια και ημερολόγια της Διεθνούς Αμνηστείας. Η ταυτότητα του κοριτσιού παρέμεινε άγνωστη μέχρι το 2002 που η ομάδα του National Geographic την βρήκεκαι ο Steve McCurry την ξαναφωτογράφησε. Ο Steve McCurry με συνέπεια τραβούσε έγχρωμες διαφάνειες και πιο συγκεκριμένα ένα φιλμ της Kodak το Kodachrome 64. Το αποτέλεσμα ήταν να συνδεθεί η δουλειά του πολύ στενά με το συγκεκριμένο φιλμ και όταν η Kodak σταμάτησε να το κατασκευάζει του χάρισε το τελευταίο ρολό φιλμ που εμφανίστηκε στο τελευταίο εργαστήριο που το εμφάνιζε το Dwayne’s Photo στο Parsons του Kansas τον Ιούλιο του 2010.

Ο Steve McCurry εκτός από τις εξαιρετικές φωτογραφίες που έχει από τα διάφορα ταξίδια του έχει και ένα εξαιρετικό σύνολο από πορτραίτα. Από το 2005 που ξεκίνησε να τραβάει με ψηφιακό τρόπο έχει αναφερθεί πολλές φορές στα πλεονεκτήματα της ψηφιακής φωτογραφίας και της ψηφιακής φωτογραφικής μηχανής και στο πόσο καλύτερη ποιότητα και μεγαλύτερες δυνατότητες δίνει στον φωτογράφο σε σχέση με την εποχή του φιλμ, ειδικά σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού.

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397

Sebastião Salgado – Σεμπαστιάο Σαλγκάντο Φωτογράφος

O Sebastião Salgado γεννήθηκε στην Βραζιλία στις 8 Φεβρουαρίου του 1944 και πέθανε στις 23 Μαίου του 2025. Σπούδασε οικονομικά στο Σάο Πάολο, αλλά η πολιτική αναταραχή στην Βραζιλία και οι αριστερές του ιδέες τον οδήγησαν μαζί με τη γυναίκα του να μεταναστεύσουν στο Παρίσι για να συνεχίσουν τις σπουδές τους. Εκεί ξεκίνησε να φωτογραφίζει χρησιμοποιώντας την φωτογραφική μηχανή της γυναίκας του. Εργάστηκε σαν οικονομολόγος για διεθνείς οργανισμούς πράγμα που τον οδήγησε σε πολλά ταξίδια στην Αφρική. Τότε αποφάσισε να ασχοληθεί αποκλειστικά με την φωτογραφία και άφησε την καριέρα στα οικονομικά. Τα πρώτα χρόνια τραβούσε από γάμους μέχρι αθλητικές διοργανώσεις, μέχρι να στραφεί ολοκληρωτικά στην φωτογραφία κοινωνικού ντοκουμέντου που τον έκανε διάσημο.

Το πρώτο του σπουδαίο φωτογραφικό έργο ήταν φωτογραφίες από την περιοχή Σαχέλ σε τέσσερις χώρες στην υποσαχάρια Αφρική, την Αιθιοπία, το Σουδάν, το Τσαντ και το Μάλι, σε συνεργασία με τους γιατρούς χωρίς σύνορα. Φωτογραφίες που περιλαμβάνονται στο φωτογραφικό λεύκωμα ” Sahel The End of the Road “. Στο επόμενο φωτογραφικό του έργο φωτογραφίζει την πατρίδα του την Νότια και την Κεντρική Αμερική. Οι φωτογραφίες περιλαμβάνονται στο φωτογραφικό λεύκωμα “Other Americas” του 1986. Ακολούθησε η σπουδαία δουλειά Workers : an archaeology of the industrial age” που εκδόθηκε το 1993 και είναι ένας ύμνος στην χειρονακτική εργασία και στον άνθρωπο.

Στα χρόνια που ακολουθούν ο Σαλγκάντο ασχολείται με το θέμα των προσφύγων, τους εκτοπισμούς, τους εμφύλιους πολέμους και τις μετακινήσεις των πληθυσμών, δουλειά που ολοκληρώνεται με την έκδοση του λευκώματος ” Migrations : humanity in transition” το 2000. Μετά από αυτή τη σπουδαία δουλειά ο Σαλγκάντο απογοητευμένος από αυτά που βλέπει όλα τα χρόνια να κάνει ο άνθρωπος στους συνανθρώπους του, αποφασίζει να ασχοληθεί με άλλη θεματική και φωτογραφίζει ότι πιο αγνό μπορεί να βρει στο πλανήτη γη. Παρθένες περιοχές, σπάνια ήδη που κινδυνεύουν με εξαφάνιση και απομονωμένες φυλές ανθρώπων που ζουν μακριά από τον σύγχρονο πολιτισμό είναι το περιεχόμενο του τελευταίου φωτογραφικού λευκώματος του Sebastião Salgado που ονομάζεται Genesis και εκδόθηκε το 2013.

Ο Sebastião Salgado είναι μια ξεχωριστή περίπτωση μέσα στους σπουδαίους φωτογράφους με μια απίστευτη ματιά όσο αφορά το κάδρο και το φως παρόλο που δεν διστάζει να τραβήξει και σε ανάποδες συνθήκες και πολλές φορές είναι εμφανής η τοπική υπερ/υποέκθεση στις φωτογραφίες του την εποχή του φιλμ, αλλά και η επεξεργασία την εποχή της ψηφιακής. Είναι ένας ανθρωπιστής που πραγματικά αφιέρωσε τη ζωή του για να δημιουργήσει το φωτογραφικό του έργο. Έχει ταξιδέψει σε πάνω από 120 χώρες σε κάθε γωνιά του πλανήτη.

Ακούραστος βοηθός του, μάνατζερ και επιμελητής των εκδόσεων και του συνολικού έργου του, η γυναίκα του Lelia. Δείτε οπωσδήποτε το ντοκιμαντέρ για το έργο του και τη ζωή του που κυκλοφόρησε το 2014. “Το Αλάτι της Γης” σε συνσκηνοθεσία του Βιμ Βέντερς και του γιού του Juliano Salgado. Ο Sebastião Salgado συνεργάστηκε με τα πρακτορεία Sigma και Gamma, υπήρξε μέλος του πρακτορείου Magnum αλλά από το 1994 ίδρυσε μαζί με την γυναίκα του το φωτογραφικό πρακτορείο Amazonas. Έχει βραβευτεί με τα σπουδαιότερα φωτογραφικά βραβεία, ενώ από το 2001 είναι πρεσβευτής καλής θέλησης της UNISEF.

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis

Robert Frank – Ρόμπερτ Φρανκ Φωτογράφος

Ο Robert Frank γεννήθηκε στις 9 Νοεμβρίου του 1924 στην Ζυρίχη της Ελβετίας και πέθανε στις 9 Σεπτεμβρίου του 2019 στο Inverness στη Nova Scotia του Καναδά. Το 1946 δημιούργησε το πρώτο του χειροποίητο φωτογραφικό λεύκωμα με τίτλο “40 Fotos”. Ο Robert Frank είναι αυτοδίδακτος φωτογράφος, παρόλο που συνεργάστηκε με άλλους φωτογράφους πριν μεταναστεύσει στην Αμερική το 1947 όπου έπιασε δουλειά σαν φωτογράφος μόδας στο Harper’s Bazaar. Ο καλλιτέχνης που τον επηρέασε τουλάχιστον στα πρώτα του βήματα ήταν ο φωτογράφος σκηνοθέτης και ζωγράφος Jakob Tuggener. Το 1949 το σπουδαίο περιοδικό Camera magazine με διευθυντή τον Walter Laubli, παρουσίασε την δουλειά τους σε ένα αφιέρωμα χαρακτηρίζοντας την σαν την “νέα φωτογραφία της Ελβετίας”. Το φωτογραφικό λεύκωμα Fabrik του Jakob Tuggener θα αποτελέσει επίσης έμπνευση για την μετέπειτα δουλειά του Robert Frank.

Μετά από ένα ταξίδι στην νότια Αμερική θα ξαναγυρίσει στην Αμερική όπου εκτός από συνεργασίες του με περιοδικά θα συμμετάσχει σε εκθέσεις του MoMA, ανάμεσα σε αυτές και με επτά φωτογραφίες του (τις περισσότερες από οποιοδήποτε άλλο φωτογράφο) στην περίφημη έκθεση με επιμέλεια Edward Steichen, The Family of Man. Εκείνη την περίοδο τέλη 40′ και αρχές 50′, ο Robert Frank διαμόρφωσε άτυπα μαζί με τον Saul Leiter και την Diane Arbus αυτό που αργότερα η Jane Livingston θα ονομάσει φωτογραφική σχολή της Νέας Υόρκης.

Το 1955 χάρη σε μια υποτροφία Guggenheim ταξίδεψε για δύο χρόνια σε πολλές αμερικάνικες πόλεις και τράβηξε συνολικά γύρω στις 26,000 φωτογραφίες. 83 από αυτές τις φωτογραφίες εκδόθηκαν στο διάσημο φωτογραφικό λεύκωμα “The Americans”, το οποίο αρχικά δεν βρήκε εκδότη στην Αμερική και εκδόθηκε στην Γαλλία σαν “Les Américains” από τον Robert Delpire. Οι φωτογραφίες του “The Americans” είχαν πολύ διαφορετικό ύφος σε σχέση με τις μέχρι τότε επικρατούσες τεχνικές στη φωτογραφία και στην εστίαση και στα κάδρα αλλά και στη χρήση χαμηλού τεχνητού φωτισμού. Το σημαντικότερο όμως δεν είναι το ύφος αλλά το περιεχόμενο που δείχνει μια Αμερική διαφορετική από την επικρατούσα φωτογραφική αισιοδοξία της δεκαετίας του 50′ των φωτογράφων του LIFE. Δείχνει κάτω από την επιφάνεια, μια Αμερική ταξική και ρατσιστική.

Ο Robert Frank υψώθηκε με τις φωτογραφίες του στην πρωτοπορία του κινήματος της Αμφισβήτησης. Οι φωτογραφίες του είναι ένας βαθύς φιλοσοφικός στοχασμός πάνω στην ψευδαίσθηση του Αμερικάνικου ονείρου. Για αυτό τον λόγο όταν γνώρισε τον Jack Kerouac του έγραψε την περίφημη εισαγωγή στην αμερικάνικη έκδοση του λευκώματος, ενώ η γνωριμία του με τον Allen Ginsberg οδήγησε σε μια μακρόχρονη στενή φιλία.

Για τα επόμενα χρόνια ο Robert Frank ασχολήθηκε με την σκηνοθεσία, αλλά συχνά επανέρχονταν στην φωτογραφία με εκθέσεις και λευκώματα. Όμως τίποτε δεν έφτασε στην δυναμική του “The Americans”. To 1972 εκδόθηκε το δεύτερο φωτογραφικό του λεύκωμα, το “The Lines of My Hand”. Εκείνη την περίοδο μετακόμισε στην περιοχή Nova Scotia του Καναδά και από εκεί και πέρα οι δουλειές αλλά και οι εκθέσεις και οι συνεντεύξεις του είναι πολύ επιλεκτικές και σπάνιες.

Richard Avedon – Ρίτσαρντ Άβεντον Φωτογράφος

O Richard Avedon γεννήθηκε στις 15 Μαίου του 1923 στην Νεα Υόρκη και πέθανε την πρώτη Οκτωβρίου του 2004 στο Σαν Αντώνιο του Τέξας όπου βρίσκονταν για φωτογράφιση. O Richard Avedon ξεκίνησε την ενασχόληση του με την φωτογραφία με την οικογενειακή Kodak Box Brownie ενώ δραστηριοποιήθηκε στον ερασιτεχνικό φωτογραφικό σύλλογο YMHA Camera Club. Ξεκίνησε πανεπιστημιακές σπουδές στην ποίηση και την λογοτεχνία στο Columbia University αλλά τις εγκατέλειψε στο πρώτο έτος. Τελικά σπούδασε φωτογραφία στο εργαστήριο του Alexey Brodovitch στη σχολή The New School for Social Research.

Το 1944 ξεκίνησε να δουλεύει σαν φωτογράφος στούντιο για ένα πολυκατάστημα, αλλά γρήγορα τον προσέλαβε ο Alexey Brodovitch που ήταν art director στο περιοδικό μόδας Harper’s Bazaar. Η Lillian Bassman που της άρεσαν οι φωτογραφίες του Avedon προώθησε την καριέρα του στο περιοδικό. Το 1945 οι φωτογραφίες του άρχισαν να δημοσιεύονται στο Junior Bazaar και σε ένα χρόνο και στο Harper’s Bazaar. Το 1946 ο Richard Avedon δημιούργησε το δικό του στούντιο και άρχισε να αναλαμβάνει δουλειές και για άλλα περιοδικά. Πάντα μόδα και πορτραίτα.

Όταν η Diana Vreeland έφυγε από το Harper’s Bazaar για τη Vogue το 1962, ο Avedon την ακολούθησε στην αρχή σας απλός φωτογράφος και στην συνέχεια σαν επικεφαλής φωτογράφος του περιοδικού. Τα περισσότερα εξώφυλλα στην Vogue από το 1973 μέχρι το 1988 ήταν δικά του. Στην ουσία ο Avedon διαμόρφωσε αυτό που έχουμε στο μυαλό μας σαν φωτογραφία μόδας στο στούντιο παρόλο που την πρώτη έμπνευση την έδωσε σε όλους ο Martin Munkácsi με τις φωτογραφίες στο φυσικό φως, ο Richard Avedon από το τέλος του 50’ και μετά έδειξε την προτίμηση του στο τεχνητό φως στο στούντιο.

Το 1979 ο Richard Avedon δέχτηκε μια ανάθεση από τον Mitchell A. Wilder διευθυντή του Amon Carter Museum του Τέξας, να φωτογραφίσει την Αμερικάνικη δύση. Ο Richard Avedon έχει εξομολογηθεί ότι την έμπνευση να στρέψει την προσοχή του σε πορτραίτα απλών ανθρώπων την είχε χάρη στα σοβαρά προβλήματα υγείας που είχε από τα μέσα της δεκαετίας του 70’ και χάρη στο φόβο του θανάτου και των γηρατειών. Στο πεντάχρονο αυτό φωτογραφικό έργο, ο Avedon φωτογράφισε 762 απλούς ανθρώπους χρησιμοποιώντας μεγάλη μηχανή στούντιο και τραβώντας συνολικά 17000 πλάκες TRI-X. Το αποτέλεσμα ήταν μια έκθεση φωτογραφίας με τεράστια τυπώματα και η έκδοση του φωτογραφικού λευκώματος “In the American West”. Έκθεση και Φωτογραφικό λεύκωμα είναι από τα πιο δημοφιλή στην ιστορία της φωτογραφίας και τοποθέτησαν τον Avedon μαζί φυσικά με την 50χρονη δουλειά του στο χώρο της φωτογραφίας μόδας, στο πάνθεον τον πολύ μεγάλων φωτογράφων.