Dorothea Lange, Paul Schuster Taylor και η Ελλάδα
Η Dorothea Lange είναι σταθερά ανάμεσα στους φωτογράφους που παρουσιάζω στους μαθητές μου. Κάθε χρόνο αναζητώ καινούργια βιβλία και περισσότερες πληροφορίες για τους φωτογράφους που παρουσιάζω και το έργο τους. Αυτή την φορά μερικές φωτογραφίες της Dorothea Lange με τον δεύτερο σύζυγό της τον Paul Taylor, με οδήγησαν να αναζητήσω περισσότερες πληροφορίες για τον ίδιο πέρα από τα γνωστά, ότι ήταν οικονομολόγος, ότι κάποια στιγμή ένωσαν τις ζωές τους και το ενδιαφέρον τους για τους κατατρεγμένους και τους μετανάστες. Στα βιογραφικά του στοιχεία βρήκα μερικές ενδιαφέρουσες συγκυρίες που πιστεύω ότι ενώνουν τον ίδιο και τις ιδέες του με πολύ ισχυρό δεσμό με την Ελλάδα και την ιστορία της και νομίζω ότι αυτές οι συγκυρίες θα ήταν ένα ενδιαφέρον πεδίο έρευνας για κάποιον ιστορικό.
Dorothea και Paul στην αρχή της γνωριμίας τους το 1935
Ποιες είναι αυτές οι συγκυρίες; Ο Paul Taylor ήταν καθηγητής οικονομικών στο πανεπιστήμιο Berkeley ήδη από το 1922 και η ακαδημαϊκή του πορεία δεν ήταν χωρίς προβλήματα καθώς το πανεπιστήμιο πολλές φορές διαφωνούσε με τις έρευνες του για τους φτωχούς αγρότες, αλλά και τους μετανάστες από το Μεξικό και πολλές φορές του στέρησε αυξήσεις και εξέλιξη. Κάποια στιγμή βέβαια αναγνωρίστηκε το έργο του και έγινε και κοσμήτορας του τμήματος οικονομικών από το 1952 μέχρι το 1956, κοσμήτορας του ινστιτούτου διεθνών σχέσεων αμέσως μετά από το 1956 μέχρι το 1962 που συνταξιοδοτήθηκε, ενώ είναι ο πρώτος που εισήγαγε το μάθημα της αγροτικής κοινωνιολογίας στο γεωπονικό κολλέγιο του Berkeley. Όλα καλά μέχρι εδώ. Ποιος όμως τον διαδέχτηκε ως κοσμήτορας του τμήματος οικονομικών από το 1956 μέχρι το 1959 που ήρθε στην Ελλάδα με υποτροφία του ιδρύματος Guggenheim για οικονομικές έρευνες στην Ελλάδα; Ο Ανδρέας Παπανδρέου. Πόσο επηρέασαν την πολιτική σκέψη του Ανδρέα Παπανδρέου οι ρηξικέλευθες απόψεις του μέντορα και συνάδερφου Paul Taylor. Πόσα από την αγροτική πολιτική του ΠΑΣΟΚ και από τα ευρωπαϊκά ΜΟΠ έχουν τις ρίζες τους πίσω σε εκείνες τις μέρες στο Berkeley; Μην ξεχνάμε ότι ο Paul Taylor συνέχισε να δημοσιεύει άρθρα και βιβλία για μεγάλο διάστημα και μετά από την συνταξιοδότηση του, σχεδόν μέχρι τον θάνατο του το 1984.
Dorothea και Paul μαζί σε όλα
Μερικές ακόμη συγκυρίες είναι σημαντικές. Ο Ανδρέας Παπανδρέου έγινε επίκουρος καθηγητής στο Berkeley στο τέλος της δεκαετίας του 40′ και τακτικός το 1955 δηλαδή χρονιά που ο Paul Taylor ήταν κοσμήτορας της οικονομικής σχολής. Όλα αυτά μου ήρθαν στο μυαλό τώρα γιατί διάβασα πρόσφατα ένα ακόμη βιβλίο που αναφέρεται και σε εκείνη την περίοδο του Ανδρέα Παπανδρέου. Με δεδομένο ότι ο Ανδρέας Παπανδρέου συμμετείχε στην κοινωνική ζωή του Πανεπιστημίου στα γεύματα στις γιορτές και στα κοκτέιλ πάρτι, θεωρώ σίγουρο ότι είχε γνωρίσει την Dorothea Lange που ήδη από το 1945 ήταν πανεπιστημιακός (καθηγήτρια στο San Francisco Art Institute), ενώ το 1952 είχε ιδρύσει το πολύ σπουδαίο περιοδικό Aperture.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου διδάσκει σε αίθουσα του Berkeley
Μπορώ να κάνω την εικασία ότι η επαφή του Παπανδρέου με ένα τέτοιο μύθο της φωτογραφίας ή ενέπνευσε το δεδομένο του ενδιαφέρον για την φωτογραφία ή το ενίσχυσε. Αυτά προς το παρόν, όπως καταλαβαίνετε η έρευνα συνεχίζεται. Μια επίσης ενδιαφέρουσα φωτογραφική συγκυρία αυτή τη φορά, είναι ότι την ίδια χρονιά που πήρε υποτροφία ο Ανδρέας Παπανδρέου από το ίδρυμα Guggenheim, είχαν πάρει και δύο σπουδαίοι φωτογράφοι. Ο Ansel Adams και ο Walker Evans.
Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε και στο τηλέφωνο 6944303397
