Όχι άλλο Μπαλάφα, Μελεντζή και Τλούπα…
Το σημερινό μου κείμενο σκεφτόμουν 5 μέρες να το δημοσιεύσω ή να μην το δημοσιεύσω. Αφορμή στάθηκε ένα δελτίο τύπου, αλλά αιτία είναι η κακοδαιμονία της Ελληνικής Φωτογραφίας.
Το δελτίο τύπου σας το παραθέτω για να δείτε τι με τσίγκλησε. Είπα ότι ευκαιρία είναι να μοιραστώ μαζί σας μερικές σκέψεις μου, ενώ για τον τίτλο έπαιξα λίγο παραφράζοντας το γνωστό τραγούδι του Τζίμη Πανούση, “Όχι αλλό Νταλάρα, Πάριο και Αλεξίου…”
Καλησπέρα,,
θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε οτι η φωτογραφική λέσχη Πάτρας ΗΔΥΦΩΣ και η Δημοτική Βιβλιοθήκη – Πολιτιστικός Οργανισμός Δήμου Πατρέων, σε συνεργασία με τα φωτογραφικά αρχεία του Μουσείου Μπενάκη, εγκαινιάζουν την Παρασκευή 5 Μαίου και ώρα 20:00, στην Δημοτική Βιβλιοθήκη Πατρών την φωτογραφική έκθεση με τίτλο “Κώστας Μπαλάφας – Φωτογραφικές μνήμες απο τη σύγχρονη Ελλάδα”.
Ακολουθεί σύντομο βιογραφικό του φωτογράφου και φωτογραφίες,
με εκτίμηση
το ΔΣ του ΗΔΥΦΩΣ
Το δελτίο τύπου συνόδευε και ένα βιογραφικό του Κώστα Μπαλάφα
Ο Κώστας Μπαλάφας γεννήθηκε το 1917 στο ορεινό χωριό Χώσεψη (Κυψέλη σήμερα) της Ηπείρου, από γονείς αγρότες. Μυήθηκε στη φωτογραφική τέχνη, την οποία αγάπησε και υπηρέτησε για εξήντα και πλέον χρόνια, στα Γιάννενα, λίγο πριν το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ελλάδα. Από το 1941 έως το 1944 φωτογράφησε τον ένοπλο αντάρτικο αγώνα του ηπειρώτικου λαού κατά των κατακτητών. Μετά το τέλος του πολέμου εργάστηκε στη Δ.Ε.Η. στο Τμήμα Αναπαραγωγής Σχεδίων, από όπου και συνταξιοδοτήθηκε. Για πολλά χρόνια διατέλεσε ενεργό μέλος της Ελληνικής Φωτογραφικής Εταιρείας. Από το 1952 ταξίδεψε σε όλη την Ελλάδα, φωτογραφίζοντας και κινηματογραφώντας τη ζωή και τα έθιμα των ανθρώπων της επαρχίας. Τα τελευταία τριάντα χρόνια, οι φωτογραφίες του έχουν παρουσιαστεί σε πολυάριθμες ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό και έχουν δημοσιευτεί σε καταλόγους εκθέσεων καθώς και σε προσωπικές εκδόσεις.
Ο Κώστας Μπαλάφας ανήκει στους ανθρωπιστές φωτογράφους της μεταπολεμικής περιόδου που καθόρισαν την πορεία της ελληνικής φωτογραφίας. Στο έργο του, μαρτυρία μοναδικής σηµασίας για την ιστορία και την κοινωνία της χώρας, πρωταγωνιστεί ο άνθρωπος στον καθημερινό του αγώνα για επιβίωση. Ιδιαίτερη θέση κατέχουν οι κάτοικοι των απομακρυσμένων χωριών της γενέτειράς του Ηπείρου, καθώς και οι αγέρωχες ηπειρώτισσες μάνες, ταγμένες να διατηρήσουν κάτω από αντίξοες συνθήκες τη συνέχεια της ζωής. Μέσα από τα έργα της έκθεσης που καλύπτουν τη μεταπολεμική περίοδο, ο φωτογράφος περιδιαβαίνει και καταγράφει, µε το θαυµασµό ενός παιδιού και το αισθητήριο ενός καλλιτέχνη, το σφυγµό του ελληνικού χώρου, από τις αλυκές του Ιονίου ως τα λιγνιτωρυχεία του Αλιβερίου και από τα χειµαδιά της Ηπείρου ως τα σιδηρουργεία της Αθήνας.
Οι φωτογραφίες παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στη Σκόπελο το καλοκαίρι του 1995, στο πλαίσιο της έκθεσης «Παρουσίες / Αναδρομική έκθεση / Μελετζής / Μπαλάφας / Τλούπας» που διοργανώθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού και το Δήμο Σκοπέλου. Την επιλογή τους πραγματοποίησε ο ίδιος ο δημιουργός σε συνεργασία με τον φωτογράφο και καθηγητή φωτογραφίας Νίκο Παναγιωτόπουλο. Ο τίτλος «Φωτογραφικές μνήμες από τη σύγχρονη Ελλάδα» δόθηκε το 2003, με αφορμή την παρουσίαση της παρούσας έκθεσης στο Μουσείο Μπενάκη και την έκδοση ομότιτλου λευκώματος με προλογικό σημείωμα του Διευθυντή του Ιδρύματος Άγγελου Δεληβορριά και κείμενο του επιμελητή του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης Ηρακλή Παπαϊωάννου.
Πρώτα από όλα τα ξεκαθαρίσω ότι στηρίζω οτιδήποτε κάνουν οι φωτογραφικές λέσχες, σύλλογοι και λοιπές οργανώσεις ανά την Ελλάδα και το ίδιο κάνω με τις την φωτογραφική λέσχη της Πάτρας μιας και αναδημοσιεύω όλα τα δελτία τύπου τους και στο blog μου αλλά και στην σελίδα μου στο facebook. Επίσης δηλώνω ότι τιμώ και θαυμάζω απεριόριστα τους τρείς αυτούς τεράστιους Έλληνες φωτογράφους. Τον Κώστα Μπαλάφα, τον Μενέλαο Μελεντζή και τον Τάκη Τλούπα. Αλλά φτάνει…αρκετά βρε παιδί μου με τα άσχετα λιβανιστήρια. Για να πιάσουμε λίγο τι γράφει στο βιογραφικό: “Ο Κώστας Μπαλάφας ανήκει στους ανθρωπιστές φωτογράφους της μεταπολεμικής περιόδου που καθόρισαν την πορεία της ελληνικής φωτογραφίας”.
Πως είπατε; το σημαντικότερο τμήμα του φωτογραφικού έργου του Κώστα Μπαλάφα είναι οι φωτογραφίες του κατά την διάρκεια της Εθνικής Αντίστασης. Ένα φωτογραφικό έργο που ήταν θαμμένο (κυριολεκτικά) για πάνω από 30 χρόνια και δεν επηρέασε καθόλου, ούτε καθόρισε τίποτε στην πορεία της Ελληνικής φωτογραφίας. Ο Κώστας Μπαλάφας επηρέασε την σύγχρονη Ελληνική φωτογραφία όσο την επηρέασε και ο Κώστας Γκουσγκούνης που ήταν κι αυτός φωτογράφος την ίδια πάνω κάτω περίοδο ή αν εννοούν την περίοδο ενασχόλησης με την Ελληνική Φωτογραφική Εταιρεία, καλύτερα να μην την αναφέρουν καθόλου.
Αφήστε ότι πρέπει να διαβάσω και όλες τις κοινοτυπίες και τα σάλια παρακάτω “Μέσα από τα έργα της έκθεσης που καλύπτουν τη μεταπολεμική περίοδο, ο φωτογράφος περιδιαβαίνει και καταγράφει, µε το θαυµασµό ενός παιδιού και το αισθητήριο ενός καλλιτέχνη, το σφυγµό του ελληνικού χώρου.
Δηλαδή θα μπορούσε ο Μπαλάφας να μην έχει τον θαυμασμό ενός παιδιού και το αισθητήριο ενός καλλιτέχνη;
Τέλος πάντων αλλού θέλω να σταθώ. Η φωτογραφική λέσχη της Πάτρας ΗΔΥΦΩΣ καλά κάνει. Αυτοί που δεν κάνουν καλά είναι ο Πολιτιστικός Οργανισμός Δήμου Πατρέων και φυσικά το Μουσείο Μπενάκη. Γιατί ο ρόλος ενός σύγχρονου μουσείου δεν είναι αυτός. Δηλαδή να περιφέρει κάποια έτοιμα τυπώματα (φωτογραφίες)από το 1995 από γιορτή σε γιορτή (έχουμε 2017), αλλά…
Πρώτον να ψηφιοποιήσει όλο το αρχείο του Κώστα Μπαλάφα σε μεγάλη ανάλυση και να το διαθέσει ελεύθερα στο διαδίκτυο ώστε να μπορούν να το μελετήσουν οι ενδιαφερόμενοι (και όχι αυτό το χάλι μόνο 283 φωτογραφίες σε μέγεθος λιγότερο από 600 pixels η μεγαλύτερη πλευρά).
Δεύτερο, να ψηφιοποιήσει όλα τα φωτογραφικά αρχεία που διαθέτει με τον ίδιο τρόπο. Ολόκληρα και πλήρως διαθέσιμα γιατί όλες οι φωτογραφίες έχουνε τα ίδια χάλια (μιλάμε για μερικά από τα σημαντικότερα ονόματα της ελληνικής φωτογραφίας).
Τρίτο, οι διευθυντές και οι διάφοροι σπουδαίοι επιμελητές που σίγουρα διαθέτει το μουσείο Μπενάκη, αφού αρέσκονται να συνεργάζονται με τοπικούς οργανισμούς και λέσχες και περιφερειακούς πολιτιστικούς οργανισμούς, γιατί δεν σκύβουν με τη σοφία και τις γνώσεις τους στην τοπική φωτογραφική δημιουργία της Πάτρας και της κάθε Πάτρας, να αναδείξουν ότι ενδιαφέρον παρουσιάζει η σύγχρονη φωτογραφική παραγωγή, να στηρίξουν σύγχρονους φωτογράφους στο δημιουργικό τους έργο, επιλέγοντας τους, δίνοντας τους συμβουλές, οργανώνοντας τους εκθέσεις, εκδόσεις, γενικά με οποιοδήποτε τρόπο μπορούν (ακόμη και μια ομαδική έκθεση σύγχρονων Πατρινών φωτογράφων με την επιμέλεια των σοφών του Μουσείου Μπενάκη θα ήταν κάτι).