Η φωτογραφική τέχνη στην Ελλάδα
“…είμαι το νούμερο 8, με ξέρουν όλοι με αυτό και εγώ κρατάω μυστικό ποιο είναι το όνομά μου …”. Αυτά έλεγε στην αριστουργηματική Φάμπρικα ο Γιώργος Σκούρτης που την έντυσε με μουσική ο Γιάννης Μαρκόπουλος και τραγούδησε υποδειγματικά ο Λάκης Χαλκιάς. Βέβαια δεν αναφέρομαι σε αυτό το νούμερο οκτώ αλλά στην Φωτογραφία που υποτίθεται ότι έχει αναγνωριστεί σαν η όγδοη τέχνη (τα κόμικς είναι η 9η), αλλά βέβαια κανείς ποτέ δεν την αναφέρει σαν τέτοια. Δηλαδή την όγδοη τέχνη.
Το ζήτημα αν η Φωτογραφία είναι τέχνη και του τι είδους τέχνη, είναι μια μεγάλη συζήτηση που κρατάει χρόνια και θα μας απασχολήσει αναγκαστικά σε πάρα πολλές αναρτήσεις, αλλά κυρίως σε συζητήσεις ανάμεσα ανθρώπους που είναι παθιασμένοι με την φωτογραφία, όπως έχει συμβεί και συνεχίζει να συμβαίνει πολλά χρόνια τώρα, ειδικά στην Ελλάδα που οι φωτογράφοι αντιμετωπίζονται σαν τα αποπαίδια της (παρά)Τέχνης.
Ας δούμε όμως τι συμβαίνει στην πραγματική ζωή με μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα που πιστεύω ότι τεκμηριώνουν το παράπονο μου σε σχέση το τι συμβαίνει στην Ελλάδα όσο αφορά την Τέχνη της Φωτογραφίας (Ναι αυτή την όγδοη τέχνη που ανέφερα και πιο πάνω). Θα το επαναλαμβάνω συχνά γιατί η επανάληψη είναι η μήτηρ πάσης μαθήσεως σύμφωνα με τον σοφό Πλάτωνα. Η Τέχνη της Φωτογραφίας. Φωτογραφία=Τέχνη.
Ελλάδος “Φωτογραφική” περιήγησης ή από που πάνε για την Φωτογραφία
Αφού η φωτογραφία είναι τέχνη θέλω και εγώ να την σπουδάσω. Που θα απευθυνθώ; Σε μια σχολή τέχνης, λογικό δεν είναι; Απόλυτα λογικό. Και για αυτό στην Αμερική ας πούμε θα σπουδάσεις φωτογραφία (σύμφωνα με κάποια κατάταξη που βρήκα στο ίντερνετ) στο Yale University, στο τμήμα school of fine arts. Στο New York School of Visual Arts, στο California Institute of the Arts, στο Maryland Institute College of Art και σε άλλα πολλά τμήματα τέχνης πανεπιστημίων (που ναι δεν πάνε καλά δίνουν και μάστερ και διδακτορικά στους φωτογράφους), που η λέξη art/arts δεν λείπει ποτέ από την περιγραφή τους. Βλέπετε οι άνθρωποι ζουν στον σύγχρονο κόσμο.
Μα για να δούμε στην Ευρώπη αν κάποιος αποφασίσει να σπουδάσει φωτογραφία που θα πάει. Καλά στην μεγάλη βρετανία όλα τα τμήματα φωτογραφίας είναι art, art and media, fine arts, Creative & Performing Arts. Αλλά μπορεί κάποιος να σπουδάσει στην Πράγα FAMU Film and TV School of the Academy of Performing Arts, στην Ιταλία Nuova Accademia di Belle Arti, στο Μιλάνο. Ακόμη και στην Ισπανία που μας μοιάζει λίγο, μπορείς αξιοπρεπώς να σπουδάσεις στο πολυτεχνείο στην Βαλένθια.
Για πάμε και στην Ελλάδα. Α πολύ σπουδαία. Στα ΤΕΙ (τεχνολογικά εκπαιδευτικά ιδρύματα πάει και έρχεται έχουνε το τεχνο… μέσα). Το τμήμα φωτογραφίας στα ΤΕΙ στο Αιγάλεω είναι αυτό που γράφτηκε στο ρεκόρ Γκίνες γιατί ιδρύθηκε το 1983-84 και έδωσε το πρώτο πτυχίο το 1996-97. (Πρόσφατη εξέλιξη 2019 τα ΤΕΙ-ΑΤΕΙ γίνανε Πανεπιστήμιο Δυτικής Αθήνας ). Α υπάρχουν και τα ΙΕΚ ( Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης, καμία σχέση με τέχνη) ιδιωτικά και δημόσια. Στις Σχολές Καλών Τεχνών όχι? ΟΧΙ. Υπάρχουν βρε αδερφέ κάτι εργαστήρια φωτογραφίας. Αλλά μη θέλετε και πτυχίο/δίπλωμα καλλιτέχνη φωτογράφου. Αυτά είναι μοντέρνα πράγματα μην τα ζητάτε στην Ελλάδα του 1816 συγνώμη του 2016. Το πολυτεχνείο; Ποιό αυτό που ευτύχισε να έχει ως καθηγητή τον πρώτο Έλληνα Φωτογράφο τον Φίλιππο Μαργαρίτη τον 19ο αιώνα. Μπα δεν θέλει να έχει σχέση με αυτά τα ταπεινά πράγματα και έτσι έχει αφήσει τις τέχνες εκτός από την Αρχιτεκτονική, στην Καλών Τεχνών. Τα έχουνε χωρίσει τα τσανάκια τους.
Από που πάνε για την Τέχνη;
Εδώ, εδώ στο εικαστικό καλλιτεχνικό επιμελητήριο Ελλάδας. Εδώ σε αυτόν τον τόσο σημαντικό φορέα που τόσα έχει προσφέρει στην Τέχνη και στην Ελληνική παιδεία θα τολμούσα να πω, αλλά δεν είμαι τολμηρός. Ούτε εδώ δυστυχώς. Δεν έχει τμήμα φωτογραφίας. Έχει τμήμα διακόσμησης που με πολύ διευρυμένη αντίληψη και πλατύ πνεύμα μπορεί να χωθεί και ένας φωτογράφος, γιατί περιλαμβάνει στις τάξεις του αγιογράφους, διακοσμητές, κεραμίστες, ψηφιδογράφους, σκηνογράφους κλπ. Οι φωτογράφοι πρέπει να ανήκουν στο κλπ. Όλοι οι άλλοι είναι καλλιτέχνες κανονικοί. Είσαι κανονικός ρε; που ρώταγε κι ο Χατζηχρήστος τον Βέγγο στον Ηλία του 16ου. Δεν είναι κανονικός ο καψερός! Ο Φωτογράφος ως μη κανονικός ανήκει στο κλπ. Πιστεύω πάντως ότι δεν πρέπει να είναι πάνω από 10 οι φωτογράφοι στα κοντά 5000 μέλη του.
Τα είχαμε χύμα μας ήρθανε και τσουβαλάτα
Βέβαια εγώ δεν φοβάμαι τίποτε, δεν ελπίζω τίποτε και ως καλλιτέχνης και ως πνευματικός άνθρωπος (οι φωτογράφοι γιορτάζουμε του Αγίου Πνεύματος να το ξέρετε αυτό) έχω σύντροφο πιστό πατέρα και αδερφό, το σημαντικότερο πνευματικό ίδρυμα της χώρας. ΤΗΝ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ. Η οποία εδώ που τα λέμε δεν έχει σχέση με μικροσυμφέροντα και συντεχνίες. Εδώ είναι σοβαρά τα πράγματα στη σειρά τους και με τάξη. Άλλωστε η Ακαδημία Αθηνών είναι πνευματικό ίδρυμα με στόχο την καλλιέργεια και την προαγωγή των Eπιστημών, των Γραμμάτων και των Kαλών Tεχνών (νομίζετε ότι δεν ξέρουν ότι η Φωτογραφία είναι η 8η τέχνη;), καθώς και την επιστημονική έρευνα και μελέτη αλλά πέρα από αυτά η Ακαδημία προβαίνει στην μελέτη και την έρευνα των προϊόντων και των στοιχείων της φύσης της χώρας μας (χωρίς τη φωτογραφία μέσα γίνεται αυτό;). Πόσους φωτογράφους έκανε μέλη της η Ακαδημία Αθηνών στην εκατονταετή πορεία της μέσα στον χρόνο; Κανέναν.
Τι λέτε και εσείς μετά από όλα αυτά. Λογαριάζεται η Φωτογραφία ανάμεσα στις τέχνες στην Ελλάδα; Είναι η Φωτογραφία Τέχνη τελικά;
Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis