Μια ανοιχτή πόρτα στην σχέση ζωγραφικής και φωτογραφίας
Μια από τις φωτογραφίες του πρωτοπόρου της φωτογραφίας και εφευρέτη της Καλοτυπίας William Henry Fox Talbot (1800-1877), που θαυμάστηκαν περισσότερο στην εποχή του και παρουσιάστηκε στο πρώτο βιβλίο με φωτογραφίες στο περίφημο The Pencil of Nature ως η πλάκα νούμερο 6, είναι η φωτογραφία με τίτλο The Open Door. Σε αυτή την φωτογραφία ο Talbot κάνει μια συνειδητή προσπάθεια να θυμίσει την ολλανδική ζωγραφική του 17ου αιώνα που έτσι κι αλλιώς έχαιρε ιδιαίτερης εκτίμησης στην Αγγλία της εποχής του.
Η εικόνα νούμερο 6 στο The pencil of nature
Μια από τις πρώτες προσπάθειες με την σκούπα
Άλλη σκούπα αλλιώς
Εμείς πλέον με την άνεση του διαδικτύου μπορούμε να αναζητήσουμε τις αντίστοιχες επιρροές, αλλά και να βρούμε προηγούμενες “αποτυχημένες” προσπάθειες του Talbot, πριν από αυτή που παρουσιάστηκε στο βιβλίο. Όπως γράφει ο Talbot στο βιβλίο του για την πλάκα νούμερο 6 (που φυσικά δεν κρύβει την επιρροή του από την ολλανδική ζωγραφική). ” Ο κύριος σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να καταγράψει το ξεκίνημα μιας νέας τέχνης πριν από την περίοδο της ωριμότητας που σίγουρα θα έρθει με την βοήθεια του βρετανικού ταλέντου. Αυτή εδώ είναι μια ασήμαντη προσπάθεια της νηπιακής της ηλικίας που μερικοί καλοί φίλοι είχαν την ευγένεια να επαινέσουν. Έχουμε αρκετή γνώση γύρω από την ολλανδική σχολή της τέχνης, που αναπαριστά σκηνές με καθημερινές και οικείες. Το μάτι ενός ζωγράφου συχνά στέκεται εκεί που οι απλοί άνθρωποι δεν βλέπουν κάτι το αξιοσημείωτο. Μια περιστασιακή αναλαμπή του ήλιου ή μια σκιά μπροστά στο μονοπάτι, μια βελανιδιά ξεραμένη από τον χρόνο ή μια πέτρα καλυμμένη με βρύα, μπορεί να ξυπνήσει μια σειρά από σκέψεις και συναισθήματα και να γεμίσει με εικόνες την φαντασία”.
Πίνακες του Pieter de Hooch με σκούπες
Το κορίτσι με την σκούπα του Rembrandt
Σκεπτόμενος όλα αυτά ο Talbot, δεν φωτογράφησε αυτό που θα ήταν αναμενόμενο. Τα ιστορικά κτίρια του Αβαείου του Lacock που ήταν το σπίτι του για παράδειγμα, αλλά την απλή ξύλινη πόρτα του στάβλου και την ταπεινή σκούπα, ένα δερμάτινο λουρί και ένα φανάρι. Αυτά τα ταπεινά αντικείμενα είναι τα μέσα του για ένα πρώιμο , τόσο συγκινητικό φωτογραφικό δοκίμιο. Αφορμή για αυτή μου την ανάρτηση που έδωσε η άμεση αναφορά του κου Κώστα Ιωαννίδη στην ομιλία του “Φωτογραφία και Ζωγραφική τον 19ο αιώνα”, που παρακολούθησα πριν από μέρες στο εθνικό μουσείο σύγχρονης τέχνης. Η αναφορά ήταν για έναν συγκεκριμένο πίνακα του Ολλανδού ζωγράφου Pieter de Hooch (1629-1684,) ως πηγή έμπνευσης για την φωτογραφία του Talbot. Με λίγο επίμονο ψάξιμο βρήκα και περισσότερες σχετικές φωτογραφίες του Talbot, όπως και περισσότερους σχετικούς πίνακες του Pieter de Hooch και έναν του Rembrandt.
Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε και στο τηλέφωνο 6944303397