Η αμοιβαιότητα στην φωτογραφική έκθεση με παραδείγματα

Πολλές φορές μετά το πρώτο τεστ στα μαθήματα των αρχαρίων (Εξάμηνος Κύκλος Μαθημάτων Φωτογραφίας), επειδή υπάρχουν πολλές ερωτήσεις σχετικές με τα φωτογραφικά στοπ, την φωτομέτρηση και την αμοιβαιότητα, όταν δίνουν τις απαντήσεις κάνουμε και μερικά παραπάνω παραδείγματα. Σήμερα αποφάσισα να δημοσιεύσω μερικά παραδείγματα  που μπορούν να φανούν χρήσιμα σε περισσότερους φίλους και σε παλιούς και καινούργιους μαθητές.

Ο πίνακας της αξίας έκθεσης (Ev)

Ας ξαναθυμίσω τι είναι η αμοιβαιότητα στην φωτογραφία. Είναι η δυνατότητα να έχουμε το ίδιο φωτιστικό αποτέλεσμα στις φωτογραφίες μας αλλάζοντας ανάλογα δύο (2) ή περισσότερους από τους παράγοντες που επηρεάζουν την έκθεση. Δηλαδή την ταχύτητα του φωτοφράχτη (κλείστρου),  το διάφραγμα του φακού, την ευαισθησία του ψηφιακού αισθητήρα σε ISO και φυσικά τον τέταρτο παράγοντα που τον ξεχνάνε όλοι το φως, που μπορούμε να το επηρεάσουμε είτε προσθέτοντας είτε αφαιρώντας  φωτιστικές πηγές ή κόβοντας το φως με φίλτρα ουδέτερης πυκνότητας.

Απλά παραδείγματα αμοιβαιότητας στην φωτογραφία

Από έναν οποιοδήποτε πίνακα της αξίας της έκθεσης (Ev), αν πάρουμε την οποιαδήποτε αξία θα δούμε ξεκάθαρα τις ρυθμίσεις αμοιβαιότητας. Για παράδειγμα για αξία έκθεσης  (Ev) 15 που αντιστοιχεί σε μια ηλιόλουστη μέρα και ρύθμιση των ISO στα 100 θα έχουμε τις παρακάτω αντιστοιχίες στην ταχύτητα και στο διάφραγμα.

Διάφραγμα  / Ταχύτητα

f2 – 1/8000

f2,8 –  1/4000

f4 –  1/2000

f5,6 – 1/1000

f8 – 1/500

f11 – 1/250

f16 – 1/125

f22 – 1/60

Που από άποψη φωτεινότητας είναι ισοδύναμες.  Ας πάμε τώρα σε κάποια πραγματικά παραδείγματα σε περιπτώσεις που η αμοιβαιότητα μπορεί να είναι εξαιρετικά χρήσιμη. Ας πούμε ότι  βρίσκομαι σε κάποιο σκιερό μέρος και κάνω μια φωτομέτρηση  και οι ενδείξεις για να είναι το φωτόμετρο στο -0- είναι 100 ISO, ταχύτητα 1/60  και διάφραγμα f8.  Ας πούμε ότι χρειάζομαι ταχύτητα 1/250 γιατί έχω έναν φακό 18mm-200mm επάνω στην φωτογραφική μηχανή και θέλω να εξασφαλίσω μια ταχύτητα ασφαλείας. Η διαφορά μου από την ταχύτητα 1/60 είναι δύο στοπ οπότε αν δεν θέλω να πειράξω το διάφραγμα γιατί είμαι ικανοποιημένος με το f8, τότε μπορώ να ανεβάσω το ISO κατά δύο στοπ στο ISO 400. Αν θέλω να ανεβάσω και το διάφραγμα στο f16 και την ταχύτητα στο 1/250 τότε η διαφορά μου είναι 4 στοπ. Τότε πρέπει να ανεβάσω το ISO κατά τέσσερα στοπ στο ISO 1600. Οι παρακάτω ρυθμίσεις είναι ισοδύναμες σύμφωνα με την φωτογραφική αμοιβαιότητα.

ISO/ΔΙΑΦΡΑΓΜΑ/ΤΑΧΥΤΗΤΑ

100 – f8 – 1/60

400 – f8 – 1/250

1600 – f16 – 1/250

Ας δούμε ακόμη ένα παράδειγμα. Με την προηγούμενη φωτομέτρηση 100 ISO, ταχύτητα 1/60  και διάφραγμα f8 επιθυμώ να πειραματιστώ με την τεχνική panning. Θέλω δηλαδή η ταχύτητα του φωτοφράχτη να γίνει πιο αργή, τουλάχιστον στο 1/8. Η διαφορά μου είναι στα 3 στοπ. Στα ISO δεν μπορώ να κάνω τίποτε γιατί συνήθως στις μηχανές η ρύθμιση στο ISO 100 είναι η χαμηλότερη. Οπότε πρέπει να κλείσω κατά τρία στοπ το διάφραγμα στο f22. Έτσι θα έχω  100 ISO, ταχύτητα 1/8  και διάφραγμα f22.

Θα κλείσω την σημερινή ανάρτηση με τα παραδείγματα της αμοιβαιότητα με ένα πιο περίπλοκο παράδειγμα, αλλά συνηθισμένο σε όσους τους αρέσουν οι φωτογραφίες μακράς έκθεσης, δηλαδή οι φωτογραφήσεις Long exposure.  Έχω μια αρχική φωτομέτρηση 100 ISO, διάφραγμα f11 και ταχύτητα 1/125 και θα το τοποθετήσω ένα φίλτρο ουδέτερης συχνότητας ND1000 που κόβει 10 στοπ. Σε αυτή την περίπτωση τα 10 αυτά στοπ θα διαμορφώσουν την ταχύτητα μου 1/60-1/30-1/15-1/8-1/4-1/2-1”-2”-4”-8”. Με τα 10 στοπ που κόβει το φίλτρο η αμοιβαιότητα μας φτάνει  τις ρυθμίσεις σε 100 ISO, διάφραγμα f11 και ταχύτητα 8 δευτερόλεπτα. Αν θέλουμε ακόμη χαμηλότερη ταχύτητα στα 15 δευτερόλεπτα μπορούμε να κλείσουμε και ένα στοπ το διάφραγμα στο f16. Οπότε οι ρυθμίσεις μας θα γίνουν 100 ISO, διάφραγμα f16 και ταχύτητα 15 δευτερόλεπτα. Οι τρεις παρακάτω εκθέσεις είναι ισοδύναμες.

100 ISO, διάφραγμα f11 και ταχύτητα 1/125

100 ISO, διάφραγμα f11 και ταχύτητα 8 δευτερόλεπτα + ND1000

100 ISO, διάφραγμα f16 και ταχύτητα 15 δευτερόλεπτα + ND1000

Ελπίζω ότι με τα σημερινά παραδείγματα της φωτογραφικής αμοιβαιότητας να σας ξεκαθάρισα το ζήτημα ακόμη καλύτερα.

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397