O κανόνας του 16 χωρίς φωτόμετρο
Για κάποιους από εμάς τους παλιούς φωτογράφους που ξεκινήσαμε με φωτογραφικές μηχανές που δεν διέθεταν φωτόμετρο ή με φωτογραφικές μηχανές που το φωτόμετρο τους δεν ήταν ιδιαίτερα αξιόπιστα, η πιο σημαντική φωτογραφική γνώση ήταν ο κανόνας του 16. Ο κανόνας του 16 υπήρξε ιδιαίτερα σημαντικός και για τις περιπτώσεις που όπως όλοι ξέρουμε το όποιο φωτόμετρο μπορεί να κάνει λάθος. Έτσι κι αλλιώς τα διαθέσιμα φωτόμετρα εκείνη την εποχή ήταν κάποια φωτόμετρα σεληνίου ή καδμίου. Στην καλύτερη περίπτωση τα ενσωματωμένα φωτόμετρα τότε, αν ήταν σωστά καλιμπραρισμένα ήταν φωτόμετρα κεντροβαρή.
O κανόνας του 16 σε μπλουζάκι
Τι μας λέει όμως ο κανόνας του 16; Πολύ απλά ο κανόνας του 16 μας λέει σε μια σειρά φωτιστικών συνθηκών σε φως ημέρας τι συνδυασμούς ευαισθησίας, ταχύτητας φωτοφράκτη και διαφραγμάτων μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε. Ο πρώτος και κύριος κανόνας μας αναφέρει ότι σε μια πλήρως ηλιόλουστη μέρα αν χρησιμοποιήσουμε ταχύτητα φωτοφράχτη κοντά ή ίδια με την ευαισθησία σε ISO τότε με διάφραγμα f16 η φωτογραφία θα βγει σωστά φωτισμένη. Για αυτό ονομάστηκε και κανόνας του 16. Βλέπουμε παρακάτω τον κανόνα του 16 όπως παρουσιάζονταν παλιότερα σε κάποιες από τις συσκευασίες των φιλμ.
Ο κανόνας του 16 σε συσκευασία φιλμ της Kodak
Ισχύει όμως σήμερα ο κανόνας του 16; φυσικά και ισχύει. Τον έχουμε ανάγκη; Όχι ιδιαίτερα καθώς η ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές έχουν κι άλλες επιλογές για το ενσωματωμένο τους φωτόμετρο εκτός από την κεντροβαρή ή μέσου όρου επιλογή μέτρησης. Κυρίως έχουν την σημειακή επιλογή (Spot) και με αυτή μπορούμε να κάνουμε φωτομετρήσεις με ακρίβεια. Όμως με την πρόσθετη ευκολία που έχουμε στις ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές να ρυθμίζουμε την ευαισθησία αυτός ο κανόνας επεκτείνεται μέχρι και τις πιο γρήγορες ταχύτητες φωτοφράκτη της μηχανής μας ISO 8000 – Ταχύτητα 1/8000 – f16. Οπότε χρησιμοποιώντας τους υπολογισμούς της αμοιβαιότητας μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε άπειρους συνδυασμούς ευαισθησίας, ταχύτητας και διαφράγματος.
O κανόνας του 16 σε συσκευασία φιλμ της ORWO
Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis