ΤΑ ΝΕΑ ΤΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ

ANDRÉ KERTÉSZ ΕΚΘΕΣΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ

ΠΙΣΩ

ANDRE KERTESZ - Καθρέφτης μιας ζωής - Έκθεση φωτογραφίας

ANDRE KERTESZ - Καθρέφτης μιας ζωής - Έκθεση φωτογραφίας

ANDRÉ KERTÉSZ
«Καθρέφτης μιας ζωής»

Από το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης

στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης στην Αθήνα
Νέες αίθουσες (Νεοφύτου Δούκα 4)

Διάρκεια έκθεσης: 14 Ιουνίου – 18 Αυγούστου 2007

ΩΡΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ
Δευτέρα, Τετάρτη, Παρασκευή: 10.00-16.00
Πέμπτη: 10.00-20.00
Σάββατο: 10.00-15.00
Τρίτη, Κυριακή: κλειστά
Είσοδος: 5 ευρώ
Μειωμένο: 2,50 ευρώ
Άτομα 18-26 ετών: 1 ευρώ
ΕΓΚΑΙΝΙΑ: Πέμπτη 14 Ιουνίου, 19:30 – 22:00

Μεγάλη αναδρομική έκθεση του André Kertész, ενός από τους κορυφαίους φωτογράφους του 20ού αιώνα, παρουσιάζεται στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης από τις 14 Ιουνίου έως τις 18 Αυγούστου 2007.

Η έκθεση «Καθρέφτης μιας ζωής», μια παραγωγή του Jeu de Paume, πραγματοποιείται με τη συνδρομή της Επιτροπής Καλών Τεχνών και της Διεύθυνσης Αρχιτεκτονικής και Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού και Επικοινωνίας της Γαλλίας. H έκθεση στην Ελλάδα., συνδιοργανώνεται από το Jeu de Paume και το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, ενώ πραγματοποιείται με την υποστήριξη των Γαλλικών Ινστιτούτων Θεσσαλονίκης και Αθηνών. Στην Αθήνα την χορηγία έχει αναλάβει η LAVIPHARM.

Ο André Kertész (1894-1985), ο κορυφαίος Ούγγρος φωτογράφος, θεωρείται μια από τις πιο σημαντικές μορφές στη φωτογραφία του 20ού αιώνα και υπήρξε ο δάσκαλος πολλών δημιουργών, συμπεριλαμβανομένου του Henri-Cartier Bresson. Αναγνωρισμένος ως πρωτοπόρος του photojournalism, ο André Kertész ήταν από τους πιο παραγωγικούς και ξεχωριστούς φωτογράφους του 20ού αιώνα. Το έργο του αναγνωρίστηκε μέσω των πορτραίτων, των σκηνών, τη σειρά «Διαστρεβλώσεις» που δημιούργησε, ενώ φωτογράφησε και πολλούς σημαντικούς καλλιτέχνες της εποχής του, όπως τους ζωγράφους Mondrian και Chagall, τη συγγραφέα Colette και τον παραγωγό ταινιών Sergei Einstein.

Η αναδρομική έκθεση είναι διαρθρωμένη σε έξι τμήματα: Ουγγαρία (1894-1925), Γαλλία (1925-1936), «Παραμορφώσεις» (Distorsions) (1933), ΗΠΑ (1936-1962), Διεθνής Περίοδος (1963-1985), Έγχρωμη περίοδος. Στην Ελλάδα. (Θεσσαλονίκη και Αθήνα) την έκθεση έχει επιμεληθεί ο Βαγγέλης Ιωακειμίδης, Διευθυντής του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης.

André Kertész, Καθρέφτης μιας ζωής

(le double d'une vie)

Δάσκαλος για πολλούς φωτογράφους, όπως ο Brassaï και ο Henri-Cartier Bresson, ο André Kertész είναι μια μείζων μορφή στην ιστορία της φωτογραφίας. Το έργο του, ωστόσο, αντιστέκεται στην ανάλυση και ανατρέπει κάθε σχολιασμό. Δεν υπάρχει διαυγέστερο βλέμμα από το δικό του και συναισθήματα πιο ξεκάθαρα από εκείνα που μεταγράφει μέσα στις φωτογραφίες του. Αυτοδίδακτος, παρέμεινε συνεπής στο πιστεύω του: «Αυτό που νιώθω, κάνω». Αν ερωτοτροπεί με διαφορετικά ρεύματα όπως ο σουρεαλισμός, ο κονστρουκτιβισμός ή ο ανθρωπισμός, συχνά προαναγγέλλοντάς τα, το φωτογραφικό του διάβημα δεν μπορεί να περιοριστεί σε ένα αισθητικό, κοινωνικό ή ηθικό πρόταγμα. Ο Kertész εμμένει στην οπτική του σκοπιά, που δεν θα μπορούσε να απαρνηθεί για να γίνει αρεστός σε έναν πελάτη ή για να συνταχθεί με μια μόδα. Διακριτική αλλά διαυγής, η θέασή του παραμένει απόλυτα φυσική.

Γεννημένος στα 1894 στη Βουδαπέστη, ο Andor (Ανδρέας στα ουγγρικά) δεν έχει κλείσει ακόμα τα οκτώ όταν πεθαίνει ο πατέρας του. Ο θείος του, Lipot Hoffman, αναλαμβάνει την εκπαίδευση του Andor και των δύο αδελφών του, του Jenö και του Imre. Διπλωματούχος της Εμπορικής Ακαδημίας της Βουδαπέστης, πιάνει δουλειά στο Χρηματιστήριο. Η πρώτη γνωστή του φωτογραφία χρονολογείται το 1912. Ο Νεαρός που έχει αποκοιμηθεί προαναγγέλλει αυτό που θα αποτελέσει την ουσία της τέχνης του: καθαρότητα ύφους και πρωτοκαθεδρία της συγκίνησης.

Επιστρατευμένος στον αυστροουγγρικό στρατό, απαθανατίζει την καθημερινή ζωή των στρατιωτών, την αναμονή μέσα στα χαρακώματα και τις μακρές πορείες. Ο Kertész, είτε φωτογραφίζει την εξοχή είτε τους φίλους του, δεν εξαλείφει ποτέ το συναισθηματικό φορτίο που τον διακατέχει. Στις φωτογραφίες του Η αγελάδα και ο στρατιώτης (1917) και Ο Jenö Ίκαρος (1919), αποδεικνύει την ευρηματικότητά του, υιοθετώντας πρωτόγνωρα καδραρίσματα που προοιωνίζονται τις λήψεις μέσα από τον φακό της Leica. Ο Kertész θέλει να γίνει φωτογράφος. Η επιθυμία του γίνεται πραγματικότητα στη Γαλλία, όπου μεταναστεύει γεμάτος ελπίδες και σχέδια.

Ο Kertész φθάνει στο Παρίσι το 1925 και εγκαθίσταται στη συνοικία Μονπαρνάς. Συχνάζει στους φιλολογικούς και καλλιτεχνικούς κύκλους (Mondrian, Chagall, Zadkine, Foujita, Colette κ.ά.) και αρχίζει να φωτογραφίζει τους ούγγρους φίλους του, τα εργαστήρια των καλλιτεχνών και σκηνές του δρόμου. Περιπλανιέται στους δημόσιους κήπους, βολτάρει στις αποβάθρες του Σηκουάνα και συναντά τους φίλους του, τους συμπατριώτες του, στο καφέ Dôme. Γρήγορα το ταλέντο του αναγνωρίζεται και το 1927 εκθέτει τη δουλειά του στη γκαλερί Au Sacré du Printemps. Το 1933 φωτογραφίζει την περίφημη σειρά Distorsions [Παραμορφώσεις] όπου τα γυμνά μοντέλα του, δύο Ρωσίδες, ποζάρουν στον φακό με τα σώματά τους να αντικατοπτρίζονται σε έναν παραμορφωτικό καθρέφτη. Προκλητικές ή ανατρεπτικές, οι «αναμορφώσεις» αυτές βρίσκονται σε διάλογο με τον Picasso, τον Arp και τον Moore. Το 1934 εκδίδεται το βιβλίο Paris vu par André Kertész [Το Παρίσι ιδωμένο από τον André Kertész] με κείμενο του Pierre Mac Orlan. Στο Παρίσι επίσης ο Kertész δημιουργεί τα αριστουργήματά του Χορεύτρια βαριετέ [Danseuse burlesque] (1926), Στο σπίτι του Mondrian (1926) και Τα χέρια και τα ματογυάλια του Paul Arma (1928).

Δέχεται παραγγελίες από γαλλικά και γερμανικά περιοδικά για ρεπορτάζ και εικονογραφήσεις. Η επιθεώρηση της πρωτοπορίας Art et Médecine δημοσιεύει τις φωτογραφίες του μαζί με εκείνες της Germaine Krull, του Man Ray, του Emmanuel Sougez, του François Kollar και του Brassaï, τον οποίο ο Kertész έχει συναντήσει το 1926 και έχει μυήσει στη φωτογραφία. Χρησιμοποιώντας μηχανή Leica από το 1928, παραμένει μέχρι το 1935 ένας από τους κύριους συνεργάτες του περιοδικού Vu.

Έχοντας υπογράψει συμβόλαιο με το πρακτορείο Keystone, ο Kertész φεύγει για τη Νέα Υόρκη το 1936 μαζί με τη γυναίκα του Elisabeth, την οποία έχει παντρευτεί το 1933. Η συνεργασία του με το μεγαλύτερο διεθνές πρακτορείο της εποχής διαρκεί λιγότερο από έναν χρόνο. Τα περιοδικά House & Garden, Harper's Bazaar, Vogue και Coronet ζητούν φωτογραφίες του. Οι εκθέσεις του στην PM Gallery (1937) και στο Art Institute του Σικάγο (1946) καθώς και η δημοσίευση του βιβλίου του Day of Paris (1945), σε σχεδιασμό του A. Brodovitch, δεν αρκούν για να επιβάλουν τον Kertész ως έναν από τους κύριους εκροσώπους της φωτογραφικής πρωτοπορίας στις ΗΠΑ. Πολιτογραφημένος Αμερικανός το 1944, υπογράφει το 1949 συμβόλαιο αποκλειστικής συνεργασίας με τις εκδόσεις Condé Nast για τις οποίες θα πραγματοποιήσει κυρίως φωτογραφήσεις αρχιτεκτονικής εσωτερικών χώρων. Συνειδητοποιώντας ότι το έργο του δεν γίνεται κατανοητό και ότι οι όροι εργασίας

του επιδεινώνονται, αποφασίζει το 1962 να σταματήσει να δουλεύει ως επαγγελματίας φωτογράφος.

Το 1963, ο Kertész ξαναβρίσκει τα αρνητικά από τη δουλειά του στην Ουγγαρία και τη Γαλλία που είχε αφήσει στο Παρίσι το 1936. Μετά την Bibliothèque Νationale στο Παρίσι, το Museum of Modern Art της Νέας Υόρκης παρουσιάζει μια έκθεση αφιερωμένη στις φωτογραφίες του (1964). Οι εκθέσεις που διοργανώνονται σε όλο τον κόσμο προς τιμήν του πολλαπλασιάζονται: Τόκιο, Στοκχόλμη, Βουδαπέστη, Λονδίνο, Παρίσι, Ελσίνκι …

Το 1975 είναι ο τιμώμενος προσκεκλημένος των Διεθνών Συναντήσεων Φωτογραφίας της Αρλ. Έκτοτε ο Kertész σταματάει να δουλεύει στον δρόμο. Στο εξής φωτογραφίζει από το παράθυρό του τα περισσότερα θέματά του. Τα συμπλέγματα που δημιουργούν οι στέγες και οι λήψεις από ψηλά στην Washington Square της Νέας Υόρκης τον γοητεύουν. Η φωτογραφική του ματιά επιβάλλεται πλέον και κερδίζει την επίσημη αναγνώριση. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 παθιάζεται με την έγχρωμη φωτογραφία. Αυτή η περίοδος της δουλειάς του χαρακτηρίζεται από την απλότητα και την αποφυγή των χρωματικών «εφέ». Οι δημοσιεύσεις διαδέχονται η μία την άλλη, ενώ του αφιερώνονται σημαντικές μονογραφίες: Hungarian Memories (1982), Of Paris and New-York (1985) και André Kertész, ma France (1990). Το 1984, ο Kertész, επιδιώκοντας να διασώσει το έργο του, δωρίζει το σύνολο των αρνητικών του καθώς και το προσωπικό του αρχείο στο γαλλικό κράτος (Υπουργείο Πολιτισμού).

Πεθαίνει στο σπίτι του στη Νέα Υόρκη την 28η Σεπτεμβρίου 1985.

Το έργο του Kertész ταιριάζει διπλά με τη ζωή του: ως προς αυτό που είδε και ως προς αυτό που βίωσε. Η ζωή του είναι σαν να αντικατοπτρίζεται στο έργο του, καθώς ο φωτογράφος υπηρέτησε τον κόσμο της εικόνας με τέτοιο τρόπο ώστε κάθε μια από τις λήψεις του απηχεί τον πλούτο της προσωπικής του αίσθησης και συγκίνησης. Έργο ειλικρινές, πιστό, βαθύ, σε τέτοιο βαθμό ώστε κάθε φωτογραφία του να εμφανίζεται ως το τέλειο απείκασμα της απτής παρουσίας του δημιουργού της. Τόσο τέλειο ώστε το πραγματικό με τη μυθοπλασία να συγχέονται. Ο άνθρωπος- φωτογράφος βρίσκεται αυτούσιος στη φωτογραφία, που αποτελεί ταυτόχρονα μια λήψη (ένα δείγμα, ένα απόσπασμα) και μια προβολή του εαυτού του.

ANDRÉ KERTÉSZ ΕΚΘΕΣΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ