Φωτογραφίες από την απόβαση της Νορμανδίας
Η 6η Ιουνίου του 1944 είναι η μέρα της απόβασης στη Νορμανδία. Η μέρα της μεγαλύτερης απόβασης στην ιστορία των πολέμων που έγειρε αποφασιστικά την πλάστιγγα του πολέμου προς στην πλευρά των συμμάχων. Ο Robert Capa διάσημος φωτορεπόρτερ ήδη από τα χρόνια του Ισπανικού εμφύλιου πολέμου, βρίσκεται στα αποβατικά σκάφη με τους άντρες του 16ου συντάγματος πεζικού, που ήταν το δεύτερο αποβατικό κύμα που έφτασε στην ακτή Ομάχα της Νορμανδίας, εκείνο το πρωινό της 6ης Ιουνίου. Στην παραλία που την πρώτη μέρα της απόβασης έγιναν οι πιο σκληρές μάχες και οι σύμμαχοι είχαν τις περισσότερες απώλειες.
Ο Capa είναι με πλήρη στρατιωτική εξάρτηση αλλά στα χέρια του αντί για όπλα έχει δύο Contax ΙΙ με φακούς 50mm και καταφέρνει μέσα σε μια πραγματική κόλαση να τραβήξει 72 φωτογραφίες από τις 2 πρώτες ώρες της απόβασης, όπως ο ίδιος ισχυρίζεται σε συνέντευξεις και στην αυτοβιογραφία του. Όταν από την αδρεναλίνη και από την ένταση δεν μπορεί πλεον ούτε το κουμπί της μηχανής του να πατήσει επιστρέφει σε ένα νοσοκομειακό πλοίο και στέλνει τα τραβηγμένα φιλμ στο Λονδίνο. Εκεί στον σκοτεινό θάλαμο του Life όπου γίνεται η επεξεργασία τους, συμβαίνει το απίστευτο. Του καταστρέφουν τα φιλμ! Από όλες τις φωτογραφίες που τράβηξε από την μοναδική αυτή ιστορική στιγμή με απίστευτο κίνδυνο μόνο 11 φωτογραφίες σώθηκαν και αυτές εξαιρετικά ταλαιπωρημένες (ενώ σήμερα σώζονται μόνο 10 πρωτότυπα αρνητικά). To Life δημοσίευσε κάποιες από αυτές τις φωτογραφίες στο τεύχος της 19ης Ιουνίου του 1944. Αυτές οι φωτογραφίες του Robert Capa που σώθηκαν έχουνε μείνει στην ιστορία σαν “The Magnificent Eleven”.
Σε όλη αυτή την ιστορία υπάρχει και αρκετό παρασκήνιο όπως είναι φυσικό και έτσι δημοσιογράφοι και ιστορικοί έχουν ασχοληθεί αρκετά με το συγκεκριμένο γεγονός. Όλα δείχνουν ότι ο Dennis Banks ένας δεκαπεντάχρονος βοηθός στο εργαστήριο του Life ρύθμισε το στεγνωτήριο των φιλμ σε πολύ μεγάλη θερμοκρασία με αποτέλεσμα να λιώσει η εμουλσιόν. Για πολλά χρόνια θεωρούσαν υπεύθυνο για την καταστροφή τον 18χρονο Larry Burrows (τον αργότερα διάσημο βρετανό φωτογράφο που σκοτώθηκε στο Λάος το 1971) που τότε ήταν το παιδί για τους καφέδες στο γραφείο του Life στο Λονδίνο. Ο photo editor του Life στο Λονδίνο εκείνη την περίοδο ο John G. Morris, ισχυρίζεται ότι ήταν μπροστά όταν ο Dennis Banks έκανε την πατάτα και ότι τα υπόλοιπα φιλμ του Capa, που καταστράφηκαν δεν περιείχαν καθόλου φωτογραφίες, ήταν ατράβηχτα. Είναι πάντως γεγονός ότι σε τέτοιες καταστάσεις που ενδιαφέρουν το κοινό δημιουργούνται πάντα διάφοροι μύθοι.
Από τους στρατιώτες που εικονίζονται σε αυτές τις φωτογραφίες της απόβασης έχουν αναγνωριστεί κάποιοι. Ένας βετεράνος της απόβασης ο Huston Riley θυμόταν τον Capa που τον βοήθησε εκείνη την μέρα. Σε μια συνέντευξη του ανέφερε ότι ένας φωτογράφος τον βοήθησε κατά την διάρκεια της απόβασης ” κάποια στιγμή βρέθηκα μέσα στο νερό και κάποιος με βοήθησε να σταθώ στα πόδια μου. Είδα με έκπληξη ότι είχε τα διακριτικά του δημοσιογράφου και σκέφτηκα τι στο διάολο κάνει αυτός εδώ; Αμέσως μετά συνέχισε προς την παραλία συνεχίζοντας να τραβάει φωτογραφίες”. Ο σκηνοθέτης της ταινίας “Η διάσωση του στρατιώτη Ράιαν” Steven Allan Spielberg, έχει δηλώσει σε συνεντεύξεις του ότι εμπνεύστηκε από τις 11 αυτές φωτογραφίες του Robert Capa, για την ατμόσφαιρα που έδωσε στις σκηνές της απόβασης.
Όπως είναι γνωστό ο Robert Capa σκοτώθηκε στην Ινδοκίνα πατώντας μια νάρκη στις 25 Μαίου του 1954. Απόλυτα συνεπής στην ρήση του” Αν οι φωτογραφίες σου δεν είναι καλές, αυτό σημαίνει ότι δεν τις τράβηξες από αρκετά κοντά”. Με το φωτογραφικό του έργο, τον βαθύ ανθρωπισμό του αλλά και την ίδρυση του πρακτορείου Magnum, επηρέασε όσο λίγοι την Φωτογραφία στον 20ο αιώνα. Αιωνία του η μνήμη!
Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis