Φωτογραφικό στοπ

Ο όρος στοπ είναι εδώ και δεκαετίες ένας καθιερωμένος όρος στην φωτογραφική γλώσσα. Είναι ένας απλός όρος που έχει δημιουργηθεί για να μας βοηθήσει να συνεννοούμαστε σε ζητήματα που αφορούν την φωτογραφική έκθεση (E ή Ev) και στην σχέση που έχουν μεταξύ τους οι παράγοντες που επηρεάζουν την έκθεση, το φως, η ευαισθησία (ISO), η ταχύτητα και το διάφραγμα. Στην αγγλική γλώσσα έχουμε συνηθίσει να ακούμε συνήθως για f-stop που αφορά το διάφραγμα, αλλά ο όρος στοπ στην φωτογραφία αναφέρεται σε όλους τους παράγοντες που επηρεάζουν την φωτογραφική έκθεση.

Ένα stop (1) στην φωτογραφία ονομάζουμε οποιαδήποτε αλλαγή στις ρυθμίσεις κάνουμε και είτε διπλασιάζουμε (+1 στοπ), είτε υποδιπλασιάζουμε (-1 στοπ), το φως που πέφτει στο φιλμ ή στον αισθητήρα της φωτογραφικής μας μηχανής. Υπό αυτή την έννοια μπορούν να υπάρξουν αλλαγές που είναι μεγαλύτερες του ενός στοπ. Για παράδειγμα ,+2,+3,+4 στοπ ή μεγαλύτερες που 4πλασιάζουν,8πλασιάζουν,16πλασιάζουν ή γενικότερα πολλαπλασιάζουν το φως ή αλλαγές που μειώνουν το φως περισσότερο από ένα stop -2,-3,-4 και ακόμη περισσότερο με αποτέλεσμα την μείωση του φωτός στο 1/4,1/8,1/16 ή ακόμη λιγότερο.

 

Με τις εξαιρετικές δυνατότητες ρυθμίσεων που μας προσφέρουν οι σύγχρονες ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές μπορούμε να κάνουμε αλλαγές 1/3 του στοπ σε κάθε ρύθμιση της μηχανής και αυτό είναι κυρίως που έχει δημιουργήσει την σύγχυση καθώς στις παλιότερες αναλογικές μηχανές κάθε σταμάτημα των κουμπιών στις ρυθμίσεις της μηχανής στον επιλογέα της ταχύτητας και στον επιλογέα του διαφράγματος ήταν ένα ολόκληρο stop (σπανιότερα 1/2). Εκτός όμως από τις βασικές ρυθμίσεις της μηχανής (ΙSO,Ταχύτητα, Διάφραγμα) και αρκετές άλλες ορίζονται σε διαφορές stop. Για παράδειγμα η αντιστάθμιση της έκθεσης (+/-) ρυθμίζεται σε stop, ότι έχει να κάνει με το φλας ρυθμίζεται σε stop, ότι έχει να κάνει με το κάθε είδους bracketing ρυθμίζεται σε stop, το HDR πάλι σε stop ρυθμίζεται και φυσικά οι ενδείξεις του φωτόμετρου αντιστοιχούν πάντα σε stop. Γενικά ότι έχει να κάνει με την υποέκθεση και την υπερέκθεση, οποιαδήποτε διαφορά στην έκθεση στην φωτογραφία (ο ίδιος ο λογάριθμος της έκθεσης, το εύρος έκθεσης και το δυναμικό εύρος έκθεσης των αισθητήρων, τα πάντα), αναφέρονται σε stop.

Τα στοπ της ευαισθησίας  σε ολόκληρα, τρίτα (1/3) και μισά (1/2)

Πιο πάνω είδαμε αναλυτικούς πίνακες σε διαφορές ολόκληρου, μισού και ενός τρίτου του στοπ για το διάφραγμα και το ISO. Παρακάτω  σας παραθέσω πίνακες ρυθμίσεων στην ευαισθησία, στην ταχύτητα και στο διάφραγμα που έχουν διαφορές μεταξύ τους ένα stop. Είναι αυτές οι ρυθμίσεις που πιστεύω ότι ο φωτογράφος πρέπει να τις ξέρει απέξω, ώστε να μπορεί τουλάχιστον γρήγορα και χωρίς να μπερδεύεται να βρίσκει διαφορές ολόκληρων stop στην αμοιβαιότητα, στην αντιστάθμιση και σε οποιαδήποτε άλλη ρύθμιση θέλει να κάνει στις λήψεις του.

Πίνακας ρυθμίσεων της ευαισθησίας (ISO) σε διαφορές ολόκληρων στοπ

25 Από εδώ ξεκινούσαν συνήθως τα φιλμ της παλιάς εποχής

50

100

200

400

800

1600

3200

6400

12500 ή 12800

25000 ή 25800

50000 ή 51200

100000 ή 102400

200000 ή 204800

400000 ή 409600

Τα “ή” αφορούν διάφορους τύπους DSLR για να καλύψουμε κάθε περίπτωση

Πίνακας ρυθμίσεων της ταχύτητας του φωτοφράχτη (κλείστρου) σε διαφορές ολόκληρων στοπ

30”

15”

8”

4”

2”

1”

1/2

1/4

1/8

1/15

1/30

1/60

1/125

1/250

1/500

1/1000

1/2000

1/4000

1/8000

1/16000

όπως βλέπετε υπάρχει ένα πρόβλημα σε ένα δύο σημεία αλλά τα έχουμε αλλάξει για την “στρογγυλοποίηση” των αριθμών (από τα 15” στο 8” αντί στο 7,5” το ίδιο στα 1/8-1/15 και στο 1/60 και 1/125)

Πίνακας των ρυθμίσεων του διαφράγματος στους φωτογραφικούς φακούς σε διαφορές ολόκληρων στοπ που ονομάζονται και f-stop

1

1,4

2

2,8

4

5,6

8

11

16

22

32

45

64 (από αυτό το διάφραγμα πήρε το όνομα του το περίφημο γκρουπ φωτογράφων f64)

Αυτά είναι αυτά διαφράγματα που συναντάμε συνήθως. Έχουν υπάρξει και υπάρχουν και φακοί στην ιστορία της φωτογραφίας με πιο κλειστά και πιο ανοιχτά.

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397.