Tag Archives: πλανόδιοι φωτογράφοι

Πλανόδιοι φωτογράφοι

Πλανόδιοι φωτογράφοι στην Ελλάδα

Διαβάζω συχνά άρθρα και αναρτήσεις σε διάφορα blogs που αναφέρονται στους πλανόδιους φωτογράφους στον ελληνικό χώρο, αλλά συνήθως υπάρχει μια σύγχυση καθώς με αυτόν τον όρο οι περισσότεροι εννοούν τους υπαίθριους φωτογράφους. Όμως την ειδικότητα του υπαίθριου φωτογράφου που όντως άκμασε για αρκετές δεκαετίες στην Ελλάδα δεν μπορείς να την χαρακτηρίσεις πλανόδια. Οι περισσότεροι από τους υπαίθριους φωτογράφους είχαν σταθερότατα πόστα ή σε κεντρικές πλατείες των πόλεων ή σε αξιοθέατα που είχαν μεγάλη επισκεψιμότητα , δεν ήταν πλάνητες.

Φωτογραφία του Leonard Gianadda, υπαίθριος φωτογράφος στην Ακρόπολη 1954

Οι πλανόδιοι φωτογράφοι από την άλλη δρώντας ως τέτοιοι, δηλαδή  ως μετακινούμενοι επαγγελματίες,  συμπεριλαμβάνουν στις τάξεις τους αρκετές κατηγορίες και ειδικότητες  φωτογράφων. Η πρώτη καθαρή ειδικότητα πλανόδιου φωτογράφου είναι οι λεγόμενοι στρασάδες φωτογράφοι που είχαν πεδίο δράσης τους όλη την Ελλάδα. Οι φωτογράφοι αυτοί ήταν περιπλανώμενοι και πήγαιναν αυτοί να βρουν τους πιθανούς πελάτες ώστε να τους φωτογραφίσουν  σε πολυσύχναστα μέρη. Αυτά τα μέρη μπορεί να ήταν μέρη που οι άνθρωποι έκαναν την βόλτα τους ή διασκέδαζαν. Μπορεί ακόμη να τους συναντούσες σε πολυσύχναστες παραλίες, σε μεγάλες εθνικές γιορτές και παρελάσεις  ή πανηγύρια. Η πρακτική των πλανόδιων φωτογράφων ήταν απλή τραβούσαν φωτογραφίες έπαιρναν μια προκαταβολή και μετά ή έπρεπε να περάσουν οι πελάτες από την έδρα τους, η επέστρεφαν οι ίδιοι μετά από ένα διάστημα με τις φωτογραφίες και τις παρέδιδαν σε κάποιο κεντρικό καφενείο ή μπακάλικο.

Φωτογραφία σε χωριό της Ηπείρου από πλανόδιο φωτογράφο τον Ιανουάριο του 1964

Σαν πλανόδιοι φωτογράφοι μπορούσαν να συμπεριφέρονται και φωτογράφοι που είχαν κανονικά φωτογραφεία σε μεγάλες ή μικρότερες πόλεις, αλλά η αναδουλειά τους έσπρωχνε να βρουν κι άλλους τρόπους να συμπληρώσουν το εισόδημα από την φωτογραφική τους απασχόληση. Έτσι συνήθως φωτογράφοι από μεγαλύτερες πόλεις πήγαιναν σε μικρότερες πόλεις ή χωριά ώστε να καλύψουν ακόμη και έκτακτα γεγονότα, κηδείες, γάμους, εμποροπανηγύρεις ή εορτασμούς και παρελάσεις.  Η σχέση μερικές φορές για κάποιους φωτογράφους με την περιπλάνηση  ήταν αμφίδρομη. Η έλλειψη πελατείας έκανε κάποιες φορές τους κανονικά εγκατεστημένους φωτογράφους με καταστήματα, να  γίνονται πλανόδιοι κάποιες φορές για να αναζητήσουν πελάτες, ενώ πολλοί στρασάδες φωτογράφοι με τα χρήματα που κέρδισαν από την πλανόδια φωτογραφία, αποφάσισαν να εγκαινιάσουν κα κάποιο κανονικό φωτογραφικό κατάστημα και να εγκατασταθούν μόνιμα σε κάποιο τόπο.

Φωτογραφία σε πανηγύρι από πλανόδιο φωτογράφο την δεκαετία του 50′

Ένας άλλος τύπου πλανόδιου φωτογράφου που μάλιστα έχω ακούσει να διαλαλεί το πέρασμα του από γειτονιές και χωριά με δυνατή φωνή τελάλη. Ο φωτογράφος! (Ακριβώς όπως έκαναν κι άλλα πλανόδια επαγγέλματα, ο μανάβης, ο γανωτής ή  ο καρεκλάς). Ήταν ο πλανόδιος φωτογράφος που πρόσφερε μια πολύ συγκεκριμένη φωτογραφική εργασία. Είτε την μεγέθυνση παλιών φωτογραφιών, μαζί με ρετούς ή ενθέσεις προσώπων, ακόμη και φωτογραφίες σε πλακάκι και πορσελάνη για τους τάφους, με τις κορνίζες σε κάθε περίπτωση να περιλαμβάνονται στην προσφερόμενη φωτογραφική υπηρεσία.  Αυτός ο τύπος πλανόδιου φωτογράφου γυρνούσε στις γειτονιές και στα χωριά που συνήθως δεν διέθεταν φωτογραφείο, έπαιρνε τις παραγγελίες, μαζί με τις πρωτότυπες φωτογραφία και μια προκαταβολή ή και πλήρη εξόφληση της εργασίας και μετά από αρκετούς μήνες αρκετές φορές,  επέστρεφε για να παραδώσει τις φωτογραφίες.

Αντιγραφή, μεγέθυνση και ένωση προσώπων με το απαραίτητο ρετούς  από πλανόδιο φωτογράφο  την δεκαετία του 60′

Τέλος υπήρχαν οι  πλανόδιοι φωτογράφοι  της αρπαχτής. Κατά καιρούς έχουν συμβεί αλλαγές  στα επίσημα δημόσια έγγραφα, κυρίως στα διπλώματα ή στα  βιβλιάρια ασφαλιστικών φορέων (για παράδειγμα στα βιβλιάρια του ΟΓΑ) που έχουν οδηγήσει μεγάλα τμήματα του πληθυσμού να αναζητήσουν φωτογραφικές υπηρεσίες. Σε αυτή την περίπτωση υπήρχαν πλανόδιοι φωτογράφοι που με ένα απλό φόντο και μια φωτογραφική μηχανή  με φωτογραφίες άμεσης εμφάνισης (polaroid), πήγαιναν εκείνοι στους πελάτες ειδικά σε απομακρυσμένες περιοχές που δεν διέθεταν κάποιο κοντινό φωτογραφείο. Με αποτέλεσμα να βγάλουν πολλά χρήματα σε σύντομο χρονικό διάστημα και χωρίς παραστατικά και εφορίες. Για αυτό άλλωστε  τους χαρακτήρισα  πλανόδιους φωτογράφους της αρπαχτής.

Σχετικά άρθρα με τους πλανόδιους φωτογράφους στο blog μου

Υπαίθριοι Φωτογράφοι – Υπαίθριος Φωτογράφος

Στρασάς Φωτογράφος – Στρασάδες Φωτογράφοι

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397

Στρασάς Φωτογράφος

Στρασάς Φωτογράφος – Στρασάδες Φωτογράφοι

Ανάμεσα στις δεκάδες φωτογραφικές ειδικότητες ευδοκίμησε για αρκετές δεκαετίες στην Ελλάδα μια ειδικότητα φωτογράφου, ο στρασάς φωτογράφος που όπως τουλάχιστον δούλευε στην Ελλάδα τις δεκαετίες του 50, 60 και 70 δεν την έχω συναντήσει σε άλλες χώρες . Στρασάς και στρασάδες φωτογράφοι ονομάζονταν οι φωτογράφοι του δρόμου. Η ονομασία προέρχεται από την γερμανική λέξη Straße (στραάσε) που σημαίνει δρόμος. Έτσι χαρακτηρίζονταν ο πλανόδιος φωτογράφος συνήθως χωρίς φωτογραφείο. Αυτό ήταν το πρώτο βήμα για να χαρακτηριστεί κανείς στρασάς.

Φωτογραφία από στρασά φωτογράφο τέλος δεκαετίας 40′

Ο πλανόδιος φωτογράφος έβγαινε στον δρόμο σε πολυσύχναστα μέρη, γενικά εκεί που ζευγάρια, οικογένειες φίλοι έκαναν την βόλτα τους. Τραβούσαν φωτογραφίες τον κόσμο, συνήθως έπαιρναν μια προκαταβολή και έδιναν μια κάρτα με το γραφείο τους που συνήθως ήταν σε κάποια κεντρική περιοχή, αλλά δεν χρειάζονταν να έχει βιτρίνα, από όπου ο πελάτης μπορούσε να περάσει να πάρει τις φωτογραφίες μετά από μια εβδομάδα. Για να μην έχουν μεγάλη φύρα στο φιλμ οι στρασάδες φωτογράφοι συνήθως την πρώτη φωτογραφία έκαναν πως την τραβούσαν δεν την τραβούσαν πραγματικά και αν ο πελάτης συμφωνούσε και έδινε την προκαταβολή τότε του έλεγαν κάτσε να τραβήξουμε άλλη μια για σιγουριά μην τυχόν βγήκες με κλειστά μάτια και άλλα τέτοια.

Φωτογραφία από στρασά φωτογράφο σε επαρχιακό πανηγύρι  μέσα δεκαετίας 50′

Υπήρχαν πολλών ειδών στρασάδες φωτογράφοι. Αυτόνομοι φωτογράφοι στρασάδες που ήξεραν και να φωτογραφίζουν και να εκτυπώνουν στον σκοτεινό θάλαμο που διέθεταν ένα γραφείο και έκαναν την διαδικασία που ανέφερα πριν. Φωτογράφοι που είχαν υπαλλήλους άλλους φωτογράφους στρασάδες που τους έστελναν στα διάφορα μέρη και οι ίδιοι ασχολούνταν μόνο με την εμφάνιση, εκτύπωση και πώληση των φωτογραφιών. Υπήρχαν φυσικά φωτογράφοι με φωτογραφεία που λειτουργούσαν σαν στρασάδες για να αυξήσουν την πελατεία των μαγαζιών τους και τους τζίρους τους, αλλά και για να γίνουν γνωστοί. Αυτοί οι τελευταίοι ήταν συνήθως οι φωτογράφοι με φωτογραφεία στις επαρχιακές πόλεις ή με συνοικιακά φωτογραφεία στην Αθήνα .

Φωτογραφία από στρασά φωτογράφο κυριολεκτικά στο δρόμο αρχές δεκαετίας 60′

Πολλοί παλιοί γνωστοί φωτογράφοι ξεκίνησαν σαν στρασάδες και μετά άνοιξαν φωτογραφεία ή και άλλες φωτογραφικές επιχειρήσεις. Ο καλός στρασάς φωτογράφος έπρεπε να συνδυάζει τις φωτογραφικές γνώσεις με την ευχέρεια στις δημόσιες σχέσεις/πωλήσεις. Συναφή αντικείμενα με την φωτογραφία που έκαναν οι στρασάδες φωτογράφοι ήταν οι φωτογραφίες στα ξενοδοχεία και στα κρουαζιερόπλοια και βέβαια οι φωτογραφίες στα νυχτερινά μαγαζιά που στην Ελλάδα γνώρισαν ανάπτυξη τις δεκαετίες 80′ και 90′.   Για αρκετά μεγάλο διάστημα υπήρξαν στρασάδες φωτογράφοι που χρησιμοποιούσαν φωτογραφικές μηχανές Polaroind. Αυτού του είδους στρασάδες φωτογράφοι ξέρουμε με σιγουριά ότι υπήρξαν και σε άλλες χώρες, κυρίως τριτοκοσμικές. Υπάρχει μια χαρακτηριστική σκηνή στην ταινία UNDER FIRE με έναν τέτοιο φωτογράφο σε ένα κέντρο διασκέδασης υποτίθεται στην Νικαράγουα της δεκαετίας του 70′. Ένας στρασάς με πολαρόιντ που καλά-καλά δεν ξέρει πως λειτουργεί και του δείχνει την χρήση της ο φωτογράφος πρωταγωνιστής της ταινίας.

Φωτογραφία από στρασά φωτογράφο σε δημοφιλή παραλία αρχές 70′

Σαν στρασάς φωτογράφος λειτουργεί και ο συνοικιακός φωτογράφος όταν καλύπτει έκτακτα ή προγραμματισμένα γεγονότα στην περιοχή του όπως σχολικές ή άλλες εκδηλώσεις, παρελάσεις κτλπ. με την διαφορά ότι οι πελάτες ξέρουν που θα αναζητήσουν τις φωτογραφίες. Τις ταραγμένες δεκαετίες μετά τον πόλεμο η ειδικότητα του στρασά φωτογράφου έδωσε επαγγελματική διέξοδο σε πολλούς ανθρώπους ειδικά αριστερούς που δεν ήταν εύκολο να βρουν σταθερή δουλειά μιας και είχαν από πίσω τους συνέχεια την ασφάλεια να ενοχλεί τα αφεντικά τους. Πολλοί συγχέουν τους πλανόδιους με τους υπαίθριους φωτογράφους που είναι εντελώς διαφορετική ειδικότητα που και αυτή ευδοκίμησε στην Ελλάδα και θα αναφερθώ για αυτούς σε άλλη μου ανάρτηση.

Η σημερινή ανάρτηση είναι αφιερωμένη στην μνήμη του Μηνά Γεραμά. Ένα σπουδαίο φωτογράφο και άνθρωπο που έφυγε από κοντά μας το 2016. Από εκείνον πρωτοάκουσα τον όρο “Στρασάς Φωτογράφος – Στρασάδες Φωτογράφοι”, όταν τον γνώρισα στις αρχές του 90΄.

Σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στο παρόν blog είναι

Πλανόδιοι Φωτογράφοι

Υπαίθριοι Φωτογράφοι

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397.