Tag Archives: Πως το A αντικατέστησε το Μ στην ψηφιακή εποχή της φωτογραφίας

Ο Βασιλιάς πέθανε, ζήτω η Βασίλισσα!

Πως το A αντικατέστησε το Μ στην ψηφιακή εποχή της φωτογραφίας

Αυτές τις μέρες κάθε χρόνο, αφού χρησιμοποιούν για περίπου ενάμιση μήνα το Μ σαν επιλογή οι μαθητές μου έρχονται αντιμέτωποι με την αποκάλυψη της άποψης μου ότι το Α είναι το Μ της νέας ψηφιακής εποχής και ότι αυτό πρέπει να χρησιμοποιούν σαν επιλογή στις φωτογραφικές τους μηχανές από εδώ και πέρα στα περισσότερα είδη φωτογραφίας. Αυτή η αποκάλυψη σπάνια είχε αρνητικές αντιδράσεις  στο παρελθόν. Το πέρασμα από το M στο Α γίνονταν ήπια και τις περισσότερες φορές με ανακούφιση. Μόνο φέτος για πρώτη φορά συνάντησα αντιδράσεις και στενοκεφαλιά που καμιά φορά συναντούσα στο παρελθόν μόνο σε πολύ μεγάλους σε ηλικία φωτογράφους. Αυτό οφείλεται στο ότι φέτος έχω πιο πολλούς μαθητές που έχουν παρακολουθήσει και άλλα σεμινάρια πριν έρθουν στα δικά μου μαθήματα. Οπότε προέκυψε η ανάγκη αυτής της ανάρτησης για να μπορέσω να ξεκαθαρίσω μια και καλή αυτά τα ζητήματα.

Στην γενικότερη συνείδηση έχει επικρατήσει η άποψη ότι μόνο το M είναι για τους καλούς φωτογράφους, τόσο όσο να κατασκευάζονται μπλουζάκια με αυτό το μήνυμα που μάλιστα έχουν  και μεγάλη απήχηση στους φωτογράφους 

Οι παλιές φωτογραφικές μηχανές δεν είχαν ενσωματωμένα φωτόμετρα. Ακόμη και αυτές που απόκτησαν στην αρχή μερικά φωτόμετρα σεληνίου, αυτά δεν ήταν σε καμία περίπτωση συνδεδεμένα με τις λειτουργίες της μηχανής, αλλά εντελώς ανεξάρτητα. Όταν ήρθε η επόμενη γενιά φωτόμετρων που ήταν πιο αξιόπιστα οι κατασκευαστές σκέφτηκαν να τα συνδέσουν με κάποιες από τις λειτουργίες της μηχανής. Στην αρχή ένας υποτιθέμενος αυτοματισμός που δηλώνονταν με το γράμμα Α (όντως από την λέξη AUTO) πολλές φορές ήταν ότι το φωτόμετρο αν ήταν πολύ χαμηλό το φως σε σχέση με τις ρυθμίσεις σου ή μηχανή δεν σε άφηνε να πατήσεις το κουμπί ώστε να μην έχεις μια υποφωτισμένη φωτογραφία. Τα χρόνια πέρασαν και το Α στα νέα μοντέλα που ελέγχονταν ηλεκτρονικά σήμαινε αυτό που σημαίνει και σήμερα την προτεραιότητα διαφράγματος (APERTURE PRIORITY). Δηλαδή ο φωτογράφος τοποθετούσε το διάφραγμα στον φακό του και  η μηχανή βάση της ευαισθησίας του φιλμ που είχαμε έβαζε με αυτόματο τρόπο την ταχύτητα του φωτοφράχτη δείχνοντας την στο σκόπευτρο.

‘Ομως η αλήθεια είναι ότι  ο βασιλιάς  (M) πέθανε ζήτω η Βασίλισσα (A)

Για κάποιο λόγο στους φωτογράφους εκείνης της γενιάς της δεκαετίας του 80 δεν πολυάρεσε το Α. Κυρίως γιατί δεν είχαν μάθει στις περασμένες δεκαετίες να χρησιμοποιούν φωτόμετρο μέσα στην μηχανή. Ή είχαν εξωτερικό φωτόμετρο ή  δεν χρησιμοποιούσαν καν φωτόμετρο και ακολουθούσαν για τις φωτογραφήσεις τους τον κανόνα του 16. Αλλά και σε αυτούς που άρεσε το χρησιμοποιούσαν μόνο όταν τραβούσαν τοπία και η μηχανή ήταν στηριγμένη σε τρίποδα (έτσι δημιουργήθηκε η λάθος παράδοση που συνεχίζει να αναπαράγεται ότι το Α είναι μόνο για τοπία), γιατί πολύ απλά αν το φως ήταν χαμηλό και εσύ ήθελες μεσαία προς κλειστά διαφράγματα, ενώ ταυτόχρονα χρησιμοποιούσες ένα αργό φιλμ (για παράδειγμα το Velvia που ήταν 50 ISO) οι ταχύτητες που έβαζε η μηχανή ήταν απαγορευτικές ή οριακές για λήψεις στο χέρι.  Την δεκαετία του 80 και του 90 γεμίσαμε αυτοματισμούς και ευκολίες στις φωτογραφικές μηχανές, τα φωτόμετρα εξελίχθηκαν πάρα πολύ με νέους τρόπους φωτομέτρησης να προστίθενται  στο ενσωματωμένο φωτόμετρο της μηχανής (πολυζωνική μέτρηση, σημειακή μέτρηση κλπ), πρακτικά  δίνοντας μας ακόμη καλύτερο έλεγχο στο τελικό αποτέλεσμα στην φωτογραφία. Όμως ακόμη οι χειροκίνητες επιλογές πέρα από το M, δηλαδή οι Α, S, P εξαιτίας του ότι στην μηχανή χρησιμοποιούσαμε ένα φιλμ που είχε σταθερή ευαισθησία σε ISO δεν πολυάρεσαν στους φωτογράφους και δεν τις πολυχρησιμοποιούσαν. Εδώ άρχισε να δημιουργείται ο μύθος ότι ο καλός φωτογράφος χρησιμοποιεί πάντα το M, ενώ ο κακός τους αυτοματισμούς και τα τεχνολογικά βοηθήματα της μηχανής  (αυτό το φαινόμενο το ονομάζω ο μύθος της FM2 και θα αναφερθώ σε αυτόν σε άλλη ανάρτηση). Όλα αυτά έκαναν πολύ κόσμο όταν ήρθε η ψηφιακή εποχή κυρίως τους άσχετους να πιστεύουν  ότι το Α σημαίνει αυτόματο.

H επιλογή της Canon να συμβολίζει το πλήρες αυτόματο με A+ διαιωνίζει την σύγχυση στους φωτογράφους. Eυτυχώς έχει τις χειροκίνητες λειτουργίες Μ, Av, Tv, P και αυτή σε μαντράκι σαν την Nikon

Η Canon το είχε πάρει χαμπάρι αυτό από πολύ παλιά ήδη στην Canon A1 οι προτεραιότητες συμβολίζονταν με τα χαρακτηριστικά  Av (APERTURE VALUE) και Tv (TIME VALUE) για να μην νομίζει ο κόσμος ότι είναι τίποτε αυτοματισμοί. Όμως όλοι οι υπόλοιποι εξακολουθούσαν να συμβολίζουν  τις χειροκίνητες λειτουργίες της μηχανής με τα M, A, S, P. Η Nikon κάνοντας μια μικρή τσαχπινιά σε σχέση με τους υπόλοιπους σε όποια μηχανή τα είχε μαζί με τις πραγματικά αυτόματες επιλογές (Αυτόματο με φλας, αυτόματο χωρίς φλας, αυτόματα με επιλογές σκηνής, κλπ) τα έβαζε μόνα τους σε ένα μαντράκι σαν προβατάκια για να τα ξεχωρίζει εύκολα ο φωτογράφος και διαπιστώνω ότι η Canon την ακολουθεί σε αυτή την επιλογή. Βέβαια η Canon εξακολουθεί να κάνει το λάθος και να συμβολίζει το αυτόματο της μηχανής με A+.

Το μαντράκι της Nikon με τις χειροκίνητες λειτουργίες της μηχανής M, A, S, P

Αυτό που άλλαξε στην ψηφιακή εποχή της φωτογραφίας και έκανε το A την καλύτερη από τις χειροκίνητες λειτουργίες της ψηφιακής φωτογραφικής μηχανής είναι ότι έχουμε την δυνατότητα πλέον να αλλάζουμε την ευαισθησία. Μιας που δεν έχουμε τον περιορισμό που είχαμε με το φιλμ. Οπότε στην θέση Α επιλέγουμε το διάφραγμα σύμφωνα με την επιθυμία μας και η μηχανή εύκολα και ξεκούραστα μας βάζει άμεσα και αυτόματα την κατάλληλη ταχύτητα σύμφωνα με το φωτόμετρο της μηχανής μας. Αν για κάποιο λόγο θέλουμε μεγαλύτερη ταχύτητα από αυτή που μας βάζει η μηχανή και μας την δείχνει και στο σκόπευτρο αλλά και στην οθόνη πληροφοριών στην πλάτη της μηχανής, τότε ανεβάζουμε τα ISO τόσο όσο να μας ικανοποιεί η ταχύτητα που βάζει η μηχανή. Εξαιτίας αυτής της δυνατότητας, δηλαδή του να ανεβάζω τα ISO για μένα έχει αχρηστευτεί η προτεραιότητα ταχύτητας μιας που μπορώ ταυτόχρονα να ελέγχω και το διάφραγμα μιας που το τοποθετώ εγώ, αλλά και την ταχύτητα που τοποθετεί η μηχανή μέσω της αυξομείωσης των ISO. Βέβαια όπως ισχύει για όλες τις προτεραιότητες δεν πρέπει να ξεχνάμε την αντιστάθμιση έκθεσης που μας δίνει τον τελικό έλεγχο στις φωτογραφίες μας. Για αυτό θεωρώ ότι το Α είναι η καλύτερη επιλογή στην ψηφιακή φωτογραφική μηχανή και όχι μόνο για τοπία όπως ισχυρίζονται τα περισσότερα βιβλία, βίντεο, άρθρα και δάσκαλοι φωτογραφίας, αλλά για τα περισσότερα είδη φωτογραφίας.  Αν μάλιστα η μηχανή διαθέτει δυο ροδέλες για τις ρυθμίσεις της και στο Α η μια ροδέλα ρυθμίζει το διάφραγμα και η άλλη ροδέλα ρυθμίζει τα ISO (για παράδειγμα το EASY ISO στις Nikon), αυτός είναι ο πιο εύκολος τρόπος ελέγχου του τελικού φωτογραφικού αποτελέσματος από την γέννηση της φωτογραφίας. Η προϋπόθεση βέβαια σε όλα αυτά είναι ο φωτογράφος να ξέρει πάνω κάτω τι γίνεται με τα stop και την αμοιβαιότητα ώστε να ξέρει γρήγορα πόσο πρέπει να ανεβάσει τα ISO για να ανεβάσει εκεί που θέλει την ταχύτητα, δηλαδή αυτή γρηγοράδα ισχύει για την διαβασμένο φωτογράφο και όχι για κάποιον που δεν έχει ιδέα και όλη την ώρα αναρωτιέται γιατί η μηχανή κάνει εκείνο ή το άλλο.

Εννοείται βέβαια ότι το M παραμένει χρήσιμο σε κάποια είδη φωτογραφίες και σε συγκεκριμένες φωτογραφικές καταστάσεις και για αυτό τον λόγο ο νέος φωτογράφος αυτό πρέπει να μαθαίνει πρώτο από όλες τις λειτουργίες λήψης  της φωτογραφικής μηχανής. Επίσης  θα μπορούσαμε να επιστρέψουμε στο Μ όσο πιο αξιόπιστη γίνεται η επιλογή  AUTO ISO που υπάρχει σε όλες  ποια τις ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές. Αρκεί να μην χρειάζεται πολλά κουμπιά για αυτό (η μηχανή να διαθέτει 2 ροδέλες ρυθμίσεων, μιας  που μας επιτρέπει να επιλέγουμε ταχύτητα φωτοφράχτη,  το διάφραγμα και η μηχανή μας βάζει αυτόματα το ISO ώστε το φωτόμετρο να είναι στο 0 και βέβαια και εδώ μπορούμε να επέμβουμε με την αντιστάθμιση αν δεν μας αρέσει το αποτέλεσμα.

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397.