Man Ray – Μαν Ρέι φωτογράφος
O Man Ray γεννήθηκε στις 27 Αυγούστου του 1890 στην Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ από γονείς ρώσους μετανάστες. Το Man Ray είναι καλλιτεχνικό του ψευδώνυμο, το πραγματικό του όνομα του ήταν Emmanuel Radnitzky. Το ενδιαφέρον του για την τέχνη ξεκίνησε από πολύ νωρίς και γι’αυτό το λόγο παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής την περίοδο 1909-1911. Το 1915 πραγματοποιεί την πρώτη του ατομική έκθεση ζωγραφικής, στη Νέα Υόρκη. Αυτό το γεγονός ήταν η αφορμή ώστε να ασχοληθεί με τη φωτογραφία, καθώς φωτογραφίζει ο ίδιος τα έργα του για την δημιουργία καταλόγου. Από εκείνη τη στιγμή, ο Μαν Ραίη αφοσιώνεται στην φωτογραφία και οι πρώτες σημαντικές φωτογραφίες του παρουσιάζονται το 1918. Παράλληλα ο Man Ray μαζί με τον Marcel Duchamp, τον Francis-Marie Martinez de Picabia και άλλους προσπαθούν να οργανώσουν ένα αντίστοιχο ντανταϊστικό ρεύμα στην τέχνη στην Αμερική, παράλληλα και ακριβώς την ίδια περίοδο που ο ντανταϊσμός σημειώνει άνθιση στην Ευρώπη. Μάλιστα κυκλοφόρησαν και ένα περιοδικό που έβγαλε ένα και μοναδικό τεύχος το New York Dada το 1920. Μετά από αυτή την προσπάθεια ο Man Ray αποφάσισε ότι τα μοντέρνα κινήματα στην τέχνη δεν υπάρχει δυνατότητα να αναπτυχθούν στην Αμερική και έτσι αποφασίζει να μεταναστεύσει στο κέντρο της μοντέρνας τέχνης το Παρίσι το 1921.
Ακολούθησε η πιο δημιουργική του περίοδος που είναι βέβαια συνδεδεμένη με την φωτογραφία και διάφορες τεχνικές στον σκοτεινό θάλαμο. Το πρώτο διάστημα ασχολήθηκε με τα φωτογράμματα . Μάλιστα δίνει σε αυτή την τεχνική το δικό του όνομα, Ραιηο-γραφίες (rayographies). Βέβαια ο Man Ray δεν είναι ο πρώτος που έκανε φωτογράμματα στον σκοτεινό θάλαμο, όμως ήταν ο πρώτος που τα χρησιμοποίησε συνειδητά για την δημιουργία μέρους του καλλιτεχνικού του έργου. Ο Man Ray ανήκε στην πρώτη μικρή ομάδα των υπερρεαλιστών και μάλιστα συμμετείχε και στην πρώτη έκθεση το 1925 μαζί με τους Μαξ Ερνστ, Χουάν Μιρό, Πάμπλο Πικάσσο και Ζαν Αρπ που πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι. Ενώ επίσης χαρακτηριστικό είναι ότι δική του φωτογραφία βρισκόταν στο εξώφυλλο στο τελευταίο τεύχος του σουρεαλιστικού περιοδικού Littérature που έβγαζαν οι υπερρεαλιστές (σουρεαλιστές) υπό την διεύθυνση του Αντρέ Μπρετόν. Παράλληλα ο Man Ray βιοπορίζεται με την φωτογραφία κάνοντας πορτραίτα, διαφημιστική φωτογραφία και φωτογραφία μόδας. Για τις ανάγκες του φωτογραφικού του στούντιο απασχολούσε και προσωπικό. Ανάμεσα στους βοηθούς του υπήρξαν η Berenice Abbott , η Elisabeth (Lee) Miller και ο Bill Brandt. H Berenice Abbott ανακάλυψε και διέσωσε το φωτογραφικό έργο του Eugène Atget όσο διάστημα ήταν βοηθός του Man Ray.
Την περίοδο που ήταν βοηθός του η Lee Miller, ο Man Ray άρχισε να ασχολείται με μια ακόμη τεχνική του σκοτεινού θαλάμου, το σολαριζασιόν (solarization). Αρκετοί ιστορικοί ισχυρίζονται ότι είναι μια τεχνική που ανακάλυψε η Lee Miller τυχαία όταν άναψε το φως στον σκοτεινό θάλαμο όταν ένιωσε ένα ποντίκι ανάμεσα στα πόδια της και αυτό έδωσε έμπνευση στον Man Ray να εξελίξει την τεχνική. Όμως και αυτή η τεχνική ήταν γνωστή σαν φαινόμενο Sabatier που συμβαίνει τη στιγμή που το φωτογραφικό χαρτί βρίσκεται στον εμφανιστή και ανάψει το φως στον σκοτεινό θάλαμο. Έτσι μπορεί τυχαία να έκανε κάτι τέτοιο η Lee Miller, αλλά σημασία είναι ότι άρεσε το αποτέλεσμα στον Man Ray που πειραματίστηκε τόσο ώστε να το προτείνει σαν ξεχωριστή καλλιτεχνική πρακτική. Άλλωστε τα τέσσερα χρόνια που ήταν βοηθός του η Lee Miller ήταν και μαθήτρια του και ερωμένη του, ενώ έμειναν στενοί φίλοι για όλη τη ζωή τους. Παράλληλα με τις υπερρεαλιστικές φωτογραφίες του, τις τεχνικές και τις φωτογραφίες παράξενων αντικειμένων το έργο του Man Ray περιλαμβάνει και μια πληθώρα πορτρέτων, συμπεριλαμβανομένων και γνωστών καλλιτεχνών όπως του Ζαν Κοκτώ, του Ανρί Ματίς καθώς και της παρέας των υπερρεαλιστών Αντρέ Μπρετόν, Τριστάν Τζαρά, Μαρσέλ Ντυσάν (που είχαν μια μεγαλύτερη φιλία), Μαξ Ερνστ και άλλων. Σε μεγάλη ηλικία επέστρεψε στις Ηνωμένες πολιτείες όπου έζησε στην Καλιφόρνια για κάποια χρόνια, ενώ επέστρεψε πάλι στο Παρίσι όπου και πέθανε στις 18 Νοεμβρίου του 1976.
Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis