Ή ο φόβος του φωτογράφου μπροστά στο ISO
Επιτέλους πρόσφερα έναν καινούργιο όρο στην φωτογραφία. Έκανα το χρέος μου. Καταλαβαίνετε ότι είναι μεταδάνειο όπως και η ίδια η Φωτογραφία, και έτσι δεν θέλω αυτό τον όρο να τον προφέρω στα αγγλικά, Αισοφόμπια. Τι είναι όμως αυτή η isoφοβία; Είναι η φοβία που είχαμε αναπτύξει εμείς οι φωτογράφοι τα πρώτα χρόνια της ψηφιακής φωτογραφίας σε σχέση με τον μεγάλο ψηφιακό θόρυβο σε υψηλές ρυθμίσεις της ευαισθησίας της μηχανής σε ISO. Μάλιστα φανταστείτε το τραύμα που είχαμε να αντιμετωπίσουμε ειδικά κάποιοι φωτογράφοι που τραβούσαμε φιλμ χαμηλής ευαισθησίας 25 ή 50 ISO, όταν με τρόμο διαπιστώναμε ότι οι πρώτες ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές ξεκινούσαν από ευαισθησία ISO 200. Φανταστείτε τι παθαίναμε όταν τοποθετούσαμε τις μηχανές στα 1600 ISO και παίρναμε ένα αποτέλεσμα σαν κακοεμφανισμένο TMX 3200 που έπεσαν επάνω του οι μπλε και πράσινοι κόκκοι του Skip, μαζί με κόκκινο κομφετί από τις απόκριες. Βέβαια την αναπτύξαμε, αλλά τελικά την ξεπεράσαμε οι περισσότεροι αυτή την φοβία. Υπάρχουν όμως δυστυχώς κάποιοι συνάδερφοι μας που την έχουν ακόμη.
Φωτογραφικό παράδειγμα από άρθρο μου του 2017 περί ISO. 100 ISO και 25600 ISO, πιστέψτε με δεν υπάρχει κάτι για να σας τρομάξει ακόμη και σε κάτι τόσο ακραίο (για την συγκεκριμένη μηχανή)
Γιατί έκανα αυτή την εισαγωγή. Μα για να σας πω ότι ο φόβος για τo υψηλό ISO εδράζεται σε μια πραγματική προβληματική κατάσταση που παρουσίαζαν οι πρώτες ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές. Προβληματική κατάσταση που έχει πάψει να υπάρχει. Οι τωρινές ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές ανεβαίνουν άνετα σε χιλιάδες ISO χωρίς να αντιμετωπίζουν τα προβλήματα των παλιών. Μερικές φορές είναι τόσο μεγάλη η έκπληξη μου όταν βλέπω τα αποτελεσμένα υψηλών ρυθμίσεων ISO σε καινούργιες μηχανές που φαίνεται απίστευτο. Θέλεις ψηφιακό θόρυβο και δεν μπορείς να τον βρεις (πολλές φορές και στα 100000 ISO). Επίσης υπάρχει μια ακόμη ευχάριστη είδηση. Τα περισσότερα προγράμματα επεξεργασίας αφαιρούν εντελώς τον ψηφιακό θόρυβο με έναν εξαιρετικό πλέον τρόπο, οπότε ακόμη και αν έχεις υψηλό ψηφιακό θόρυβο, αν έχεις το RAW αρχείο μπορείς να τον ξεφορτωθείς εύκολα. Τώρα αφού εξέλειπε η αιτία αυτής της φοβίας, γιατί υπάρχει ακόμη η isoφοβία και μάλιστα και σε νέους φωτογράφους; Δεν ξέρω, αλλά μάλλον είναι πεδίο δόξης λαμπρό για τους ψυχολόγους που μελετάνε την ψυχολογία της αγέλης και γιατί περνάνε οι διάφορες φοβίες και τα στερεότυπα από γενιά σε γενιά.
Εγώ σε αυτό που μπορώ να σας βοηθήσω είναι να σας προσφέρω διάφορες πρακτικές συμβουλές, ας τα πούμε κάτι σαν στάδια θεραπείας. Πρώτα από όλα ο isoφοβικός πρέπει να καταλάβει ότι έχει θέμα, χωρίς την συνειδητοποίηση δεν γίνεται τίποτε. Μετά να καταλάβει ότι για να ξεπεράσει το πρόβλημα του πρέπει να καταβάλλει έστω μια μικρή προσπάθεια, με επιμονή και κυρίως υπομονή. Πράγματα που πηγάζουν από τον βαθύτερο φωτογραφικό ψυχισμό μας δεν ξεπερνιούνται από την μια μέρα στην άλλη. Βέβαια ακόμη και αν κάποιος ξεπεράσει την isoφοβία του χωρίς να έχει αναζητήσει και το τι ή ποιός του την προκάλεσε, μπορεί στο μέλλον να την ξαναβρεί μπροστά του.
Σε αυτό το σημείο χρειάζομαι βοήθεια από τους ειδικούς και δανείζομαι στοιχεία από την ψυχολογία. Μπορούμε να ξεκινήσουμε με κάτι που ονομάζεται συστηματική απευαισθητοποίηση. Δηλαδή θα αρχίσετε να ανεβάζετε σιγά-σιγά το ISO. Προσοχή όχι απότομα. Και καλό θα ήταν να έχετε και κάποιον άλλο μαζί που να μην έχει όμως isoφοβία για να μπορεί να σας βοηθήσει να κρατήσετε την ψυχραιμία σας σε περίπτωση εμφάνισης ψηφιακού θορύβου και να μπορέσετε να ελέγξετε τυχόν ανεπιθύμητες αντιδράσεις. Αφού καταφέρουμε αυτό πρέπει να προχωρήσουμε σε ένα επόμενο στάδιο ώστε να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε την γενεσιουργό αιτία της φοβίας μας για το ISO για να μην μετασχηματιστεί στο μέλλον σε κάποια άλλη φοβία ή κάποια άλλη αγχώδη διαταραχή. Για παράδειγμα να φοβόμαστε να κοιτάξουμε μέσα στο ψηφιακό σκόπευτρο κάποιας mirrorless (θεός φυλάξει!). Αυτό το αναφέρω γιατί ως γνωστόν το ψυχικό φωτογραφικό υπόστρωμα που θρέφει μια φοβία δεν σημαίνει ότι εξαλείφεται αυτόματα την στιγμή που θα πάψουν και οι φοβικές αντιδράσεις.
Για αυτό το λόγο το αμέσως επόμενο στάδιο είναι να κόψουμε κάθε σχέση και επαφή, με δασκάλους, ινφουένσερς, αρθρογράφους, συγγραφείς και δημιουργούς βίντεο περί φωτογραφίας, όπως και συνάδερφους φωτογράφους, αυτόκλητους συμβούλους και σχολιαστές, που δεν ζήτησε ποτέ κανείς την γνώμη τους, που ισχυρίζονται ότι δεν πρέπει ποτέ να ανεβάζουμε to ISO. Όσο πιο σοβαρά το λένε, τόσο πιο πολύ απομακρυνόμαστε. Στο τέλος-τέλος κάνουμε ένα block βρε αδερφέ δεν χάθηκε και ο κόσμος αν είναι για το καλό μας. Καλή επιτυχία στη μάχη σας με την isoφοβία (isophobia battle που θα λένε σε λίγο καιρό και οι φίλοι μας οι αγγλοσάξονες).
Με αφιέρωση σε μια ψυχολόγο που δεν εξάσκησε ποτέ την ψυχολογία (ξέρει αυτή!)
Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε και στο τηλέφωνο 6944303397.