Category Archives: Φωτογραφική Τεχνική

Μικρά μαθήματα φωτογραφικής τεχνικής. Πως χρησιμοποιούμε τον φωτογραφικό εξοπλισμό

Auto Lighting Optimizer – Αυτόματη Βελτιστοποίηση Φωτισμού

Auto Lighting Optimizer: Βελτιστοποίηση Φωτισμού στις Canon DSLR και στις Mirrorless

Η ρύθμιση Auto Lighting Optimizer (ALO) στις ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές της Canon είναι ένα εργαλείο που βελτιώνει αυτόματα την ισορροπία του φωτός στις φωτογραφίες. Στόχος της είναι η προσαρμογή της έκθεσης σε σκηνές με έντονες αντιθέσεις, εξασφαλίζοντας ότι οι σκιές δεν είναι υπερβολικά σκοτεινές και οι φωτεινές περιοχές δεν είναι υπερβολικά φωτεινές χωρίς λεπτομέρειες.

Παράδειγμα του ALO από website της Canon

Το ALO χρησιμοποιεί έναν προηγμένο αλγόριθμο για να αναλύσει την εικόνα και να προσαρμόσει την αντίθεση και τη φωτεινότητα σε συγκεκριμένες περιοχές. Εστιάζει κυρίως σε:

Αποκατάσταση λεπτομερειών στις σκιές – Εμποδίζει την απώλεια πληροφορίας σε σκοτεινά σημεία.

Διατήρηση ισορροπίας στα φωτεινά σημεία – Αποφεύγει την υπερέκθεση σε πολύ φωτεινές περιοχές.

Βελτίωση του συνολικού κοντράστ – Δημιουργεί μια πιο ισορροπημένη και φυσική εικόνα.

Το Auto Lighting Optimizer διαθέτει τέσσερα επίπεδα ρύθμισης στις περισσότερες Canon DSLR και Mirrorless:

Disable (Απενεργοποίηση) – Δεν εφαρμόζεται καμία διόρθωση.

Low (Χαμηλό) – Ήπια βελτίωση φωτισμού και κοντράστ.

Standard (Κανονικό) – Ισορροπημένη ρύθμιση για τις περισσότερες περιπτώσεις.

High (Υψηλό) – Επιθετική διόρθωση για πολύ σκοτεινές σκηνές.

Να έχετε στο μυαλό σας ότι το ALO λειτουργεί μόνο σε JPEG και δεν εφαρμόζεται απευθείας σε RAW αρχεία, αλλά οι πληροφορίες αποθηκεύονται και μπορούν να ανακτηθούν μέσω του Canon Digital Photo Professional (DPP). Πρακτικά το ALO είναι ιδανικό για σκηνές με υψηλή αντίθεση, όπως λήψεις με δυνατό φως στο φόντο, μπορεί να αξιοποιηθεί για πορτρέτα σε εξωτερικούς χώρους, όπου τα πρόσωπα μπορεί να φαίνονται πολύ σκοτεινά λόγω φωτεινού ουρανού, αλλά μπορεί να φανεί χρήσιμο και σε φωτογραφήσεις σε εσωτερικούς χώρους όπου οι σκιές μπορεί να είναι πολύ έντονες. Προσοχή πρέπει να δώσετε όταν τραβάτε σκηνές όπου κυριαρχούν οι σκούροι τόνοι (low-key φωτογραφία) και όταν τραβάτε σιλουέτες γιατί το ALO μπορεί να μειώσει το δραματικό αποτέλεσμα, οπότε καλό είναι να απενεργοποιείται.

Auto Lighting Optimizer

To ALO στο μενού μιας Canon

Το Auto Lighting Optimizer είναι ένα έξυπνο εργαλείο των Canon, αντίστοιχο με αυτό που διαθέτουν κι άλλες εταιρείες (Π.Χ. η Nikon με το D-lighting) που βοηθά στη βελτίωση του δυναμικού εύρους των  φωτογραφιών και εξισορροπεί το φωτισμό, ιδιαίτερα σε δύσκολες συνθήκες. Για όσους φωτογραφίζουν σε JPEG, αποτελεί μια πολύ χρήσιμη ρύθμιση που βελτιώνει την ποιότητα της εικόνας χωρίς επιπλέον επεξεργασία. Αντίθετα, οι φωτογράφοι που προτιμούν RAW αρχεία, μπορούν να επιτύχουν παρόμοια αποτελέσματα μέσω επεξεργασίας, αλλά η χρήση του ALO μπορεί να παρέχει ένα καλό σημείο εκκίνησης.

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397.

Ευρυγώνιος φακός

Ευρυγώνιος φωτογραφικός φακός  – wide angle photo lens

Ευρυγώνιος φακός: Χαρακτηριστικά, Χρήσεις και Πλεονεκτήματα

Ο ευρυγώνιος φακός είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς τύπους φακών στη φωτογραφία. Χαρακτηρίζεται από τη μικρή εστιακή του απόσταση και την μεγάλη γωνία λήψης η οποία του επιτρέπει να αποτυπώνει ένα ευρύ οπτικό πεδίο, ιδανικό για τοπία, την αρχιτεκτονική φωτογραφία και την φωτογράφιση εσωτερικών χώρων.  Ο ευρυγώνιος φακός προσφέρει μια μοναδική προοπτική, συχνά με μια εξαιρετική αίσθηση του βάθους που δεν μπορεί να επιτευχθεί με φακούς με μεγαλύτερες γωνίες λήψης.

Χαρακτηριστικά του Ευρυγώνιου Φακού

Ο ευρυγώνιος φακός έχει εστιακή απόσταση μικρότερη από 35-40mm (μηχανές full frame), ενώ οι εξαιρετικά ευρυγώνιοι φακοί (ultra-wide) έχουν εστιακές αποστάσεις κάτω από 20-24mm. Υπάρχουν επίσης οι fisheye (μάτι ψαριού) ευρυγώνιοι φακοί, οι οποίοι έχουν ακόμα μεγαλύτερη γωνία λήψης, φτάνοντας μέχρι τις 180° ή και περισσότερο, δημιουργώντας έντονη παραμόρφωση εικόνας.

14 mm ευρυγώνιος φακός

Ευρυγώνιος 14mm ο πιο αγαπημένος ευρυγώνιος φακός

Ένα βασικό χαρακτηριστικό των ευρυγώνιων φακών είναι η προοπτική τους. Εξαιτίας της μικρής εστιακής απόστασης, τα αντικείμενα που βρίσκονται κοντά στον φακό φαίνονται μεγαλύτερα, ενώ όσα βρίσκονται πιο μακριά μικραίνουν αισθητά. Αυτό δημιουργεί ένα δυναμικό εφέ, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για εντυπωσιακές φωτογραφίες.

Χρήσεις του Ευρυγώνιου Φακού

Οι ευρυγώνιοι φακοί είναι εξαιρετικά χρήσιμοι σε πολλά είδη της φωτογραφίας:

  1. Φωτογραφία τοπίου: Οι φωτογράφοι τοπίων χρησιμοποιούν ευρυγώνιους φακούς για να αποτυπώσουν μεγάλες εκτάσεις, δίνοντας έμφαση στη φυσική ομορφιά του περιβάλλοντος.
  2. Αρχιτεκτονική και εσωτερική φωτογραφία: Σε στενούς εσωτερικούς χώρους, ένας ευρυγώνιος φακός επιτρέπει τη λήψη μεγαλύτερου μέρους της σκηνής, κάνοντας το χώρο να φαίνεται πιο ευρύχωρος.
  3. Αστική και δρόμου φωτογραφία: Οι ευρυγώνιοι φακοί επιτρέπουν στους φωτογράφους να καταγράψουν ζωντανές σκηνές με μεγάλο βάθος και περιβαλλοντική προοπτική.
  4. Αστροφωτογραφία: Χρησιμοποιούνται για τη φωτογράφιση του νυχτερινού ουρανού, καθώς επιτρέπουν την αποτύπωση μεγάλου τμήματος του ουρανού και του Γαλαξία.
  5. Δημιουργική φωτογραφία: Οι παραμορφώσεις που δημιουργεί ένας ευρυγώνιος φακός μπορούν να αξιοποιηθούν για φωτογραφίες με μοναδικό στυλ.

Ευρυγώνιος  φακός μάτι ψαριού

Ευρυγώνιος φακός fisheye

Πλεονεκτήματα και Μειονεκτήματα

Πλεονεκτήματα

Ευρύ οπτικό πεδίο: Ιδανικός για τη λήψη μεγάλων σκηνών και στενών χώρων.
Δημιουργία βάθους και προοπτικής: Κάνει τις εικόνες πιο δυναμικές και ενδιαφέρουσες.
Μεγάλο βάθος πεδίου: Περισσότερα στοιχεία της εικόνας παραμένουν εστιασμένα, χρήσιμο για τοπία και αρχιτεκτονική.

Μειονεκτήματα

Παραμόρφωση εικόνας: Οι ευρυγώνιοι φακοί μπορεί να παραμορφώσουν τα ευθείες γραμμές, κάτι που δεν είναι πάντα επιθυμητό.
Προσοχή στη σύνθεση: Αν δεν χρησιμοποιηθεί σωστά, μπορεί να οδηγήσει σε ακατάστατες ή υπερβολικά έντονες εικόνες.
Απαιτεί εξοικείωση: Χρειάζεται εμπειρία για να αξιοποιηθεί πλήρως η προοπτική και η δυναμική του φακού.

ευρυγώνιος 14-24

Ευρυγώνιος ζουμ φακός 14mm-24mm

Σαν συμπέρασμα μπορούμε να πούμε ότι ο ευρυγώνιος φακός είναι ένα πολύτιμο εργαλείο για κάθε φωτογράφο, είτε πρόκειται για επαγγελματία είτε για ερασιτέχνη. Η ικανότητά του να αποτυπώνει μεγάλες σκηνές και να δημιουργεί εντυπωσιακή προοπτική τον καθιστά απαραίτητο σε πολλούς τομείς φωτογραφίας. Παρόλο που η παραμόρφωση και η ιδιαίτερη προοπτική του απαιτούν εξάσκηση, τα αποτελέσματα που μπορεί να προσφέρει είναι μοναδικά και εντυπωσιακά.

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397.

Φωτόμετρο

Το Φωτόμετρο στην Φωτογραφία

Το Φωτόμετρο στη Φωτογραφία: Ένα Απαραίτητο Εργαλείο για Τέλεια Έκθεση

Το φωτόμετρο είναι ένα από τα πιο σημαντικά εργαλεία στη φωτογραφία, καθώς επιτρέπει τη σωστή μέτρηση του φωτός για την εξασφάλιση της ιδανικής έκθεσης. Η έκθεση μιας φωτογραφίας καθορίζεται από τέσσερις βασικές παραμέτρους: το διάφραγμα (f-stop), την ταχύτητα κλείστρου ή φωτοφράκτη, την ευαισθησία σε ISO και το φως. Το φωτόμετρο με τις ενδείξεις του κάθε φορά βοηθά τους φωτογράφους να επιλέξουν τις σωστές ρυθμίσεις, ώστε η φωτογραφία να μην είναι ούτε πολύ σκοτεινή (υποεκτεθειμένη), ούτε πολύ φωτεινή (υπερεκτεθειμένη).

Φωτόμετρο στη μηχανή

Ένδειξη του φωτόμετρου σε ψηφιακή φωτογραφική μηχανή

Είδη Φωτόμετρων

Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι φωτόμετρων που χρησιμοποιούνται στη φωτογραφία:

  1. Ενσωματωμένα φωτόμετρα στις φωτογραφικές μηχανές. Τα περισσότερα σύγχρονα φωτογραφικά μηχανήματα διαθέτουν ενσωματωμένο φωτόμετρο, το οποίο μετρά το φως που περνά μέσα από τον φακό. Χρησιμοποιεί διάφορους τρόπους μέτρησης, όπως η πολυζωνική (evaluative/matrix), η κεντροβαρής, η μέτρηση μέσου όρου και η σημειακή (spot) μέτρηση, ανάλογα με τις ανάγκες της λήψης.
  2. Εξωτερικά φωτόμετρα. Είναι ξεχωριστές συσκευές που προσφέρουν μεγαλύτερη ακρίβεια, ειδικά στη στούντιο φωτογραφία. Υπάρχουν φωτόμετρα ανακλώμενου φωτισμού (μετρούν το φως που ανακλάται από το θέμα) και φωτόμετρα προσπίπτοντος φωτισμού  (μετρούν το φως που πέφτει απευθείας πάνω στο θέμα).

Κλασικό φωτόμετρο

Κλασικό εξωτερικό φωτόμετρο Weston

Τρόποι Μέτρησης του Φωτός

Το φωτόμετρο μπορεί να λειτουργήσει με διάφορους τρόπους:

  • Πολυζωνική μέτρηση: Χωρίζει την εικόνα σε διάφορες ζώνες και υπολογίζει τη βέλτιστη έκθεση. Αυτός είναι ο πιο σύγχρονος τρόπος φωτομέτρησης.
  • Μέτρηση μέσου όρου: Μας δίνει τον μέσο όρο της φωτομέτρησης από διάφορα σημεία της εικόνας.
  • Κεντροβαρής μέτρηση: Δίνει μεγαλύτερη βαρύτητα στο κέντρο του κάδρου, παραδοσιακή μέτρηση για πορτραίτα.
  • Σημειακή μέτρηση: Μετρά το φως από ένα πολύ μικρό σημείο, χρήσιμο σε σκηνές με μεγάλη αντίθεση και σε όσους ξέρουν από ζωνικό σύστημα.

Φωτόμετρο εφαρμογή στο κινητό

Φωτόμετρο εφαρμογή στο κινητό τηλέφωνο

Γιατί Είναι Σημαντικό το Φωτόμετρο;

Η σωστή χρήση του φωτόμετρου επιτρέπει στον φωτογράφο να πετύχει την ιδανική έκθεση, αποφεύγοντας τα λάθη. Συμπερασματικά για όλα τα είδη της φωτογραφίας  η χρήση του φωτόμετρου είναι απαραίτητη για την επίτευξη άρτιων φωτογραφικών αποτελεσμάτων.

Σχετικά άρθρα με το Φωτόμετρο

Τρόποι λειτουργίας του φωτόμετρο στην φωτογραφική μηχανή

Οι ενδείξεις του φωτόμετρου της φωτογραφικής μηχανής

Ένα παλιό αλλά πάντα επίκαιρο άρθρο στο fotoart από σημειώσεις της σχολής Focus για την φωτομέτρηση και το φωτόμετρο Φωτογραφική Λήψη – Φωτόμετρο

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397.

 

Παραλλαγές της Φωτογραφίας Μακράς Έκθεσης

Εκδοχές της φωτογραφίας μακράς έκθεσης

Η φωτογραφία μακράς έκθεσης είναι η φωτογραφία που δημιουργείται με αργούς χρόνους έκθεσης του φωτοφράχτη. Η φωτογραφία μακράς έκθεσης, γνωστή  και με τους αγγλικούς όρους Long exposure photography αλλά και  “slow shutter photography”. Χρησιμοποιώντας αργούς χρόνους έκθεσης για τις εκθέσεις μας δημιουργούνται  εξαιρετικά οπτικά αποτελέσματα.  Δείτε και το άρθρο μου Φωτογραφία Μακράς Έκθεσης. Αξιοποιώντας αργές ταχύτητες φωτοφράχτη από 1/30 του δευτερολέπτου  μέχρι και πολλά λεπτά με την επιλογή B ή Τ, συλλαμβάνουμε την κίνηση του φωτός και του χρόνου, δημιουργώντας ένα οπτικό αποτέλεσμα με ιδιαίτερη ατμόσφαιρα. Για να δούμε όμως μερικές από τις δημοφιλέστερες παραλλαγές της φωτογραφίας μακράς έκθεσης που μας δίνουν τα πιο εντυπωσιακά αποτελέσματα.

Οι δημοφιλέστερες παραλλαγές της φωτογραφίας μακράς έκθεσης

Παραλλαγές της Φωτογραφίας Μακράς Έκθεσης

Τεχνική Panning

Ιδιαίτερη τεχνική που έχει προέρθει από τους φωτογράφους του μηχανοκίνητου αθλητισμού. Ο φωτογράφος με ταχύτητες φωτοφράχτη από 1/30 μέχρι 1/4 ανάλογα με τον φακό και την απόσταση του αντικειμένου φωτογραφίζει κινούμενα αντικείμενα που προσπαθεί να τα διατηρήσει σταθερά ώστε με το κουνημένο φόντο να δώσει την αίσθηση της κίνησης. Δείτε και το άρθρο μου Τεχνική Panning στη Φωτογραφία.

Ζωγραφική με το φως ή Light painting

Σε αυτή εδώ την ομάδα περιλαμβάνω όλες τις τεχνικές μακράς έκθεσης που καταγράφουν κάθε είδους κινούμενα φώτα σε νυχτερινές λήψεις ακόμη και τα πυροτεχνήματα ή τους κεραυνούς, αλλά και τα κάθε είδους φώτα που μπορούμε εμείς να κουνήσουμε μπροστά στην μηχανή. Η κίνηση του φωτός δημιουργεί μοναδικά σχήματα.

light painting παραλλαγές μακράς έκθεσης

Απαλό μεταξένιο νερό

Καταγράφουμε την κίνηση του νερού σε ρυάκια, ποτάμια καταρράκτες αλλά και την κίνηση των θαλάσσιων κυμάτων με αργή ταχύτητα φωτοφράχτη πράγμα που οδηγεί σε μια ονειρική υφή. Το νερό καταγράφεται σαν μετάξι μιας και η ροή του αποτυπώνεται σε απαλές γραμμές.

Τεχνική κουνώντας το δαχτυλίδι του ζουμ

Με αργούς χρόνους έκθεσης κουνάμε κατά την διάρκεια της έκθεσης το δαχτυλίδι του ζουμ του φακού καταγράφοντας αυτή την ιδιαίτερη κίνηση. Μπορούμε να κάνουμε είτε ζουμ in, είτε ζουμ out. Δηλαδή από τον ευρυγώνιο στον τηλεφακό ή ανάποδα, ανάλογα τι μας βολεύει ειδικά σε σχέση με την εστίαση.

Φωτογραφίζουμε την κίνηση των άστρων

Φωτογραφίζοντας τον νυχτερινό έναστρο ουρανό καταγράφουμε στην ουσία με την μακρά έκθεση την κίνηση της Γης που έχει σαν αποτέλεσμα οι καμπύλες τροχιές που διαγράφουν τα αστέρια να μας δίνουν μαγικές εικόνες με τα φωτεινά ίχνη των αστεριών. Μια ακόμη παραλλαγή μακράς έκθεσης που ανήκει εδώ είναι και η φωτογράφιση του γαλαξία (Milky Way photography).

Η φωτογραφία μακράς έκθεσης προσφέρει απεριόριστες δυνατότητες για δημιουργικότητα και καλλιτεχνική έκφραση. Αυτό που είναι απαραίτητο είναι ο πειραματισμός. Μην διστάσετε να πειραματιστείτε, να εξερευνήσετε και να αποτυπώσετε τον κόσμο με μια ολότελα νέα ματιά με τις παραλλαγές της φωτογραφίας μακράς έκθεσης.

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397

Υποέκθεση στην Φωτογραφία

Τι είναι η υποέκθεση στην φωτογραφία;

Υποέκθεση στην φωτογραφία σημαίνει η ελλιπής έκθεση στο φως του φωτοτοευαίσθητου υλικού μας που μπορεί να είναι το όποιο  φωτογραφικό φιλμ,  έγχρωμο, ασπρόμαυρο αρνητικό ή θετική διαφάνεια. Το  όποιο φωτογραφικό χαρτί και βέβαια ο ψηφιακός αισθητήρας των ψηφιακών φωτογραφικών μηχανών, από τους μικρούς αισθητήρες των κινητών τηλεφώνων μέχρι τους ψηφιακούς αισθητήρες μεγάλου φορμά. Με τον όρο υποέκθεση μεταφράζουμε ή αποδίδουμε στα ελληνικά  τον αγγλικό φωτογραφικό όρο underexposure.

Υποέκθεση

Μια φωτογραφία με σωστή έκθεση

Σε κάθε φωτογραφικό υλικό η υποέκθεση  παράγει συγκεκριμένα αποτελέσματα. Στα αρνητικά φωτογραφικά υλικά όπως το ασπρόμαυρο φιλμ, το έγχρωμο φιλμ και τα φωτογραφικά χαρτιά η υποέκθεση έχει σαν αποτέλεσμα οι φωτογραφίες μας να είναι αδύναμες, αχνές, ανοιχτόχρωμες, δηλαδή σε αυτά τα υλικά όσο υποεκθέτουμε οι φωτογραφίες φαίνονται ελάχιστα, φαίνονται στην αρνητική τους μορφή διάφανες, άσπρες.

Η προηγούμενη φωτογραφία με υποέκθεση

Στα θετικά φωτογραφικά υλικά όπως τα θετικά φιλμ και διαφάνειες, που μπορεί να είναι  ασπρόμαυρες και έγχρωμες, αλλά και στους ψηφιακούς αισθητήρες η υποέκθεση έκθεση έχει σαν αποτέλεσμα αυτά τα υλικά να μαυρίζουν, να σκουραίνουν, οπότε σκουραίνουν και οι φωτογραφίες μας.

Υποέκθεση

Η προηγούμενη φωτογραφία με υποέκθεση ως ασπρόμαυρο αρνητικό

Σε κάθε περίπτωση υποέκθεση στην φωτογραφία έχουμε όταν στο οποιοδήποτε φωτοευαίσθητο υλικό ρίχνουμε λιγότερο φως από αυτό που είναι απαραίτητο ώστε η φωτογραφική έκθεση (Ev) να είναι ακριβής. Οι όροι υποέκθεση, αλλά και υπερέκθεση στην φωτογραφία είναι χρήσιμοι για να περιγράψουν και μια ακόμη φωτογραφική τεχνική που ονομάζεται bracketing (διαδοχική υπέρ και υπό έκθεση).

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397

Σκοτεινός Θάλαμος

Τι είναι ο σκοτεινός θάλαμος;

Σκοτεινός θάλαμος ονομάζεται ο χώρος στον οποίο γίνεται η επεξεργασία των φωτοευαίσθητων υλικών της φωτογραφίας των φιλμ και των φωτογραφικών χαρτιών. Ο σκοτεινός θάλαμος είναι ο χώρος στον οποίο εμφανίζονται τα φιλμ και τυπώνονται οι φωτογραφίες στην χημική ή αναλογική φωτογραφία όπως καλούμε συχνά την φωτογραφία με φιλμ. Ο σκοτεινός θάλαμος μπορεί να είναι ερασιτεχνικός μέσα στο σπίτι ή σε κάποιο ξεχωριστό χώρο ή επαγγελματικός που μπορεί να βρίσκεται σε κάποιο εργαστήριο, σε κάποιο φωτογραφικό στούντιο ή κατάστημα ή σε κάποια σχολή φωτογραφίας. Σπανιότερα προσφέρονται από κάποιους φορείς ενοικιαζόμενοι σκοτεινοί θάλαμοι. Για όλη την ιστορική περίοδο όπου επικρατούσε το φιλμ ο σκοτεινός θάλαμος ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής. Με την έλευση της ψηφιακής φωτογραφίας αυτό το ενδιαφέρον ατόνησε. Όμως σήμερα που η ψηφιακή φωτογραφία έχει επικρατήσει ολοσχερώς συντηρείται ένα σχετικό ενδιαφέρον για όλες τις παλιότερες φωτογραφικές τεχνικές, ανάμεσα τους και για τις διαδικασίες του σκοτεινού θαλάμου. Ο όρος σκοτεινός θάλαμος στα ελληνικά σημαίνει ότι ο όρος darkroom στα αγγλικά. Υπάρχει μια σύγχυση με τον όρο σκοτεινός θάλαμος στην ελληνική γλώσσα γιατί ο όρος αναφέρεται και ως μετάφραση για συσκευές τύπου camera obscura. Όμως ο όρος σκοτεινός θάλαμος έχει επικρατήσει εδώ και δεκαετίες ως ο όρος που αφορά τον χώρο που γίνεται η επεξεργασία της ασπρόμαυρης φωτογραφίας και μάλλον θα έπρεπε να βρούμε άλλο όρο για τις συσκευές τύπου camera obscura. Πιθανόν ο όρος σκοτεινό δωμάτιο ή σκοτεινή κάμαρα που είναι ακριβείς μεταφράσεις  από τα λατινικά να μας έκαναν την δουλειά μας μια χαρά. Βέβαια θα παρέμενε το πρόβλημα για τις μικρές φορητές κάμερες  obscura οπότε καλύτερα ίσως να χρησιμοποιούμε τον όρο αμετάφραστο ή μισομεταφρασμένο όπως έκανα εγώ μόλις ή να χρησιμοποιούμε τον όρο σκοτεινό κουτί.

Σκοτεινός θάλαμος με φως ασφαλείας

Φωτογραφία σκοτεινού θαλάμου με κόκκινο φως ασφαλείας

Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα του σκοτεινού θαλάμου είναι ότι η καθεμία και ο καθένας μπορεί να δημιουργήσει έναν ακόμη και στο σπίτι του (θα ακολουθήσει αναλυτικό άρθρο Οικιακός Σκοτεινός Θάλαμος). Με την δημιουργία προσωπικού σκοτεινού θαλάμου μπορεί να επεξεργάζεται μόνος του τουλάχιστον τα ασπρόμαυρα φιλμ και τις ασπρόμαυρες φωτογραφικές εκτυπώσεις με πολύ χαμηλότερο κόστος  από ότι να τα έδινε σε ένα επαγγελματικό εργαστήριο,  αντλώντας την ευχαρίστηση ότι όλα τα στάδια στις φωτογραφίες του από την φωτογραφική λήψη μέχρι την τελική εκτύπωση πραγματικά περνάνε από τα χέρια του. Αναφέρομαι στην ασπρόμαυρη φωτογραφία στον σκοτεινό θάλαμο γιατί είναι η φθηνότερη και η ευκολότερη σε σχέση με την έγχρωμη φωτογραφία που είναι ακριβότερη και πολυπλοκότερη.

Ιδιαίτερα μαθήματα σκοτεινού θαλάμου

Ο σκοτεινός θάλαμος πρώτα από όλα είναι ένας χώρος, ένα δωμάτιο που να μπορεί να συσκοτιστεί εντελώς. Να μη μπαίνει καθόλου εξωτερικό φως γιατί μπορεί να επηρεάσει τα φωτοευαίσθητα υλικά να τα “κάψει” εντελώς ή απλώς να τα “ομιχλιάσει”. Αυτό ισχύει για τα φωτογραφικά φιλμ και τα φωτογραφικά χαρτιά. Εντελώς σκοτεινιασμένο τον σκοτεινό θάλαμο  τον χρειαζόμαστε μόνο στην διαδικασία εμφάνισης του φιλμ στο στάδιο που περνάμε το φιλμ μέσα στο καρούλι για να το τοποθετήσουμε σε ένα σκοτεινό δοχείο το τανκ. Σε όλη την υπόλοιπη διαδικασία της εμφάνισης του φιλμ μπορούμε να έχουμε ένα κανονικό φως ανοιχτό.

Σκοτεινός Θάλαμος Φωτιστικό Ασφαλείας

Κλασικό φωτιστικό ασφάλειας σκοτεινού θαλάμου

Στην διαδικασία της εκτύπωσης των ασπρόμαυρων φωτογραφιών στον σκοτεινό θάλαμο έχουμε στην διάθεση μας το λεγόμενο φως ασφαλείας. Μια λάμπα που το φως της είναι σε ένα μήκος κύματος που δεν επηρεάζει τα φωτογραφικά χαρτιά. Υπάρχουν ειδικά φωτιστικά ασφάλειας, αλλά αρκεί και ένα ντουί με την ειδική βιδωτή λάμπα. Συνήθως αυτό το φως είναι κόκκινο, πορτοκαλί ή κιτρινοπράσινο και πρέπει να είναι σε μια απόσταση και πάνω από το σημείο όπου επεξεργαζόμαστε τα φωτογραφικά χαρτιά μέχρι να φτάσουν στην στερέωση (Δείτε το άρθρο Η εκτύπωση της ασπρόμαυρης φωτογραφίας). Επίσης χρειαζόμαστε το κανονικό φως να είναι διαθέσιμο ώστε να μπορούμε να βλέπουμε τα αποτελέσματα που επιτυγχάνουμε. Επίσης το χρειαζόμαστε για να ετοιμάζουμε την όλη διαδικασία με τα χημικά, αλλά και να τακτοποιούμε και να  καθαρίζουμε στο τέλος της χρήσης του σκοτεινού θαλάμου.

Μεγεθυντής σκοτεινού θαλάμου

Ο Meopta Opemus ήταν και είναι ο πιο διαδεδομένος μεγεθυντής σκοτεινού θαλάμου στην Ελλάδα

Οπότε ο  σκοτεινός θάλαμος πρέπει να διαθέτει πρώτα από όλα δυνατότητα απόλυτης συσκότισης  και φως ασφαλείας κατάλληλο για τα φωτογραφικά χαρτιά που θα χρησιμοποιούμε.  Χρειαζόμαστε τα χημικά προϊόντα που είναι κατάλληλα για την εμφάνιση των φιλμ και την εκτύπωση των φωτογραφιών. Εννοείται ότι χρειαζόμαστε φιλμ και φωτογραφικά χαρτιά. Αυτά είναι τα αναλώσιμα. Πάμε τώρα στον μόνιμο εξοπλισμό. Για την δημιουργία των διαλυμάτων χρειαζόμαστε ογκομετρικά δοχεία με περιεκτικότητα ανάλογη του τελικού όγκου των χημικών που θα χρησιμοποιήσουμε, θερμόμετρο υγρών διαλυμάτων (καλό είναι να έχουμε και ένα θερμόμετρο περιβάλλοντος) και αναδευτήρες. Χρειαζόμαστε ένα τανκ για την εμφάνιση του φιλμ, ένα ρολόι ή ένα χρονόμετρο, αν και μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και το κινητό μας τηλέφωνο, ένα χώρο που θα απλώνουμε το φιλμ να στεγνώσει και μερικά ειδικά βαριά μανταλάκια για να τεντώνουν κάπως τα καμπύλα φιλμ. Χρειαζόμαστε σελίδες φύλαξης των φιλμ (αρνητικών) και ιδανικά ένα λεύκωμα/ντοσιέ, όπου μπορούμε να αρχειοθετούμε αυτές τις σελίδες που η καθεμία χωράει ένα φιλμ 36 στάσεων. Οι  περισσότεροι αρθρογράφοι και συγγραφείς προτείνουν να δουλεύουμε όρθιοι στον σκοτεινό θάλαμο. Επειδή έχω φάει πάρα πολλές ώρες μέρες και χρόνια μέσα σε σκοτεινούς θαλάμους εργαζόμενος και διδάσκοντας προτείνω να δημιουργήσετε ένα σκοτεινό θάλαμο όπου να μπορείτε να κάθεστε. Σε αυτή την περίπτωση είναι απαραίτητη μια καλή καρέκλα γραφείου με ροδάκια.

Πλαίσιο εκτύπωσης σκοτεινού θαλάμου

Πλαίσιο εκτύπωσης σκοτεινού θαλάμου

Για την εκτύπωση των φωτογραφικών μας χρειαζόμαστε έναν μεγεθυντή (εκτυπωτή στη λαϊκή φωτογραφική γλώσσα) που θα μας προβάλλει το ασπρόμαυρο αρνητικό μας επάνω στο φωτογραφικό μας χαρτί και επειδή και το χαρτί μας είναι αρνητικό θα έχουμε σαν αποτέλεσμα μια ασπρόμαυρη θετική εικόνα. Χρειαζόμαστε ένα φακό για τον μεγεθυντή που σχηματίζει την εικόνα, φίλτρα πολυκοντράστ για τον έλεγχο της αντίθεσης, ένα πλαίσιο εκτύπωσης ή ένα μικρό μέχρι 18Χ24 και ένα μεγάλο μέχρι 30Χ40. Χρειαζόμαστε ένα χρονόμετρο για να ελέγχουμε τον χρόνο που θα ρίχνει το φως του ο μεγεθυντής πάνω στα χαρτιά. Χρειαζόμαστε και μερικά μαύρα ή γκρι χαρτόνια για να μπορούμε να δημιουργήσουμε μάσκες για τοπικά καψίματα και κρατήματα. Χρήσιμο για το κόψιμο των δειγμάτων των φωτογραφικών χαρτιών και των χαρτονιών για τις μάσκες είναι ένα κανονικό ψαλίδι. Χρειαζόμαστε και έναν μεγεθυντή κόκκου που θα μας βοηθάει να εστιάσουμε (αν και μπορούμε και χωρίς αυτόν). Χρειαζόμαστε λεκάνες σκοτεινού θαλάμου όπου θα βάλουμε τα χημικά για την διαδικασία της εκτύπωσης (της εμφάνισης του φωτογραφικού χαρτιού) που πρέπει να χωράνε τα χαρτιά που έχουμε σκοπό να εκτυπώσουμε. Για τους λάτρεις της ακρίβειας υπάρχουν και θερμαινόμενες λεκάνες που κρατάνε σταθερές τις θερμοκρασίες των διαλυμάτων. Χρειαζόμαστε 3 λεκάνες σε κάθε μέγεθος και μια μεγάλη λεκάνη που θα τοποθετούμε τις φωτογραφίες στο νερό μέχρι να τις πλύνουμε. Χρειαζόμαστε μια ειδική λεκάνη πλυσίματος φωτογραφιών ή ένα σιφόνι πλυσίματος.

Λεκάνη πλυσίματος φωτογραφιών σκοτεινού θαλάμου

Λεκάνη πλυσίματος φωτογραφιών σκοτεινού θαλάμου

Χρειαζόμαστε ένα πάγκο που θα αφήνουμε τις φωτογραφίες να στεγνώσουν επάνω σε χαρτί ή δικτυωτά πλαίσια ή απλά ένα σκοινί όπου θα τις απλώνουμε με μανταλάκια. Υπάρχουν βέβαια και ειδικά στεγνωτήρια και για πλαστικά και για χάρτινα φωτογραφικά χαρτιά, απλά ανεβάζουν αρκετά το συνολικό κόστος. Χρήσιμο είναι και ένα ψαλίδι ή κοπτικό σκοτεινού θαλάμου για να μπορούμε να κόβουμε τις φωτογραφίες μας με ακρίβεια. Για να δούμε τώρα σε τι μας είναι χρήσιμος ο σκοτεινός θάλαμος εκτός από την εμφάνιση του φιλμ και την εκτύπωση των φωτογραφιών. Είναι απαραίτητο να κάνουμε και εξ επαφής εκτυπώσεις σε ολόκληρο το φιλμ για αυτό χρειαζόμαστε ένα πλαίσιο εκτύπωσης κοντάκτ ή απλά ένα βαρύ τζάμι τουλάχιστον 5 χιλιοστά πάχος. Στον σκοτεινό θάλαμο μπορούμε να κάνουμε και άλλες φωτογραφικές διαδικασίες όπως το να εκτυπώσουμε φωτογραφίες χωρίς φιλμ που ονομάζονται φωτογράμματα. Μπορούμε να εφαρμόσουμε την φωτογραφική τεχνική που έχω ονομάσει εξ επαφής πορτρέτα ή αυτοπορτρέτα εξ επαφής. Μπορούμε να κάνουμε τονισμό των φωτογραφιών αλλά και ένα μεγάλο πλήθος τεχνικών μέσα από την πλούσια ιστορία της φωτογραφίας και την εξέλιξη της. Το σημαντικό είναι ότι ο σκοτεινός θάλαμος είναι πρακτικά ανεξάντλητος και μπορεί να προσφέρει ένα μεγάλο πεδίο πειραματισμών και δημιουργίας.

To Fotoart μπορεί να οργανώσει ιδιαίτερα μαθήματα σκοτεινού θαλάμου στον δικό σας σκοτεινό θάλαμο, από την οργάνωση και την αγορά του εξοπλισμού μέχρι και την χρήση του. Επίσης μπορεί να οργανώσει ομαδικά μαθήματα σκοτεινού θαλάμου για συλλόγους λέσχες, σχολές φωτογραφίας και τέχνης που διαθέτουν δικό τους σκοτεινό θάλαμο. Πληροφορίες στο 6944303397 και στο email info@fotoart.gr

Σκοτεινός Θάλαμος Εργαστήριο Επεξεργασίας Ασπρόμαυρης Φωτογραφίας

Θα ήθελα να αναφερθώ με λίγα λόγια και σε ένα εργαστήριο που δημιούργησα και λειτούργησα με τον διακριτικό τίτλο “Σκοτεινός Θάλαμος” από το 1992 μέχρι το 2005 που πρόσφερε  όλες τις σχετικές υπηρεσίες. Ο Σκοτεινός Θάλαμος ανέβασε τα επίπεδα εξυπηρέτησης των ερασιτεχνών φωτογράφων μιας και πρόσφερε εξαιρετική ποιότητα ασπρόμαυρης φωτογραφίας σε πολύ λογικές τιμές. Οι δημιουργοί του Σκοτεινού θαλάμου ήταν η Βαρβάρα Σιδέρη και ο Δημήτρης Ασιθιανάκης, ενώ από ένα σημείο και μετά ο Δημήτρης Ασιθιανάκης συνέχισε την λειτουργία του μόνος του.

Σκοτεινός Θάλαμος 1992-2005

Φάκελος για αρνητικά και φωτογραφίες του “Σκοτεινού Θαλάμου”

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397

Η Εκτύπωση της Ασπρόμαυρης Φωτογραφίας

Η διαδικασία της  εκτύπωσης της

ασπρόμαυρης φωτογραφίας στον σκοτεινό θάλαμο

Η εκτύπωση της ασπρόμαυρη φωτογραφίας από φιλμ γίνεται στον σκοτεινό θάλαμο ακολουθώντας μια συγκεκριμένη φυσικοχημική διαδικασία. Τα στάδια αυτής της διαδικασίας είναι:

α) Έκθεση του φωτοευαίσθητου χαρτιού στο φως του μεγεθυντή διαμέσου του αρνητικού με χρόνο που τον έχουμε βρει δοκιμάζοντας διαφορετικούς χρόνους έκθεσης

β) Πέρασμα του φωτισμένου φωτογραφικού χαρτιού από τα χημικά στάδια της εμφάνισης, του μεσαίου λουτρού και της στερέωσης, ώστε να σχηματιστεί η φωτογραφία

γ) Πλύσιμο της φωτογραφίας ώστε να ξεπλυθούν τα υπολείμματα των χημικών

δ) Στέγνωμα της φωτογραφίας είτε με άπλωμα είτε σε ένα στεγνωτήριο

Μια τυπική διάταξη σκοτεινού θαλάμου σε κουζίνα σπιτιού. Μεγεθυντής και στεγνή πλευρά στο τραπέζι της κουζίνας. Λεκάνες και υγρή πλευρά στον πάγκο με τον νεροχύτη.

Ο σκοτεινός θάλαμος

Σκοτεινός θάλαμος μπορεί να είναι οποιοδήποτε δωμάτιο μπορεί να συσκοτιστεί εντελώς. Στον σκοτεινό θάλαμο δεν πρέπει να μπαίνει κανένα φως είτε είναι μέρα είτε είναι νύχτα. Ιδανικά ο σκοτεινός θάλαμος πρέπει να διαθέτει εξαερισμό και τρεχούμενο νερό. Αν δεν διαθέτει εξαερισμό πρέπει να τον αερίζουμε επαρκώς όσο τον χρησιμοποιούμε και αν δεν έχουμε τρεχούμενο νερό μπορούμε να τοποθετούμε τις έτοιμες φωτογραφίες σε ένα μεγάλο κουβά ή μια μεγάλη λεκάνη και να τις πλύνουμε σε κάποιον άλλο χώρο που διαθέτει τρεχούμενο νερό. Στον σκοτεινό θάλαμο πρέπει να υπάρχει διαθέσιμο ένα λευκό φως και ένα φως ασφαλείας.

Ιδιαίτερα μαθήματα σκοτεινού θαλάμου

Υπάρχει γενικά η άποψη ότι ο σκοτεινός θάλαμος χωρίζεται στο στεγνό τμήμα και στο υγρό τμήμα. Όμως αυτά τα δύο μέρη του σκοτεινού θαλάμου μπορεί να είναι και συνεχόμενα. Πρώτα ο πάγκος που βρίσκεται ο μεγεθυντής με τον φακό, το πλαίσιο εκτύπωσης, τον χρονοδιακόπτη και τα κουτιά με τα φωτοευαίσθητα χαρτιά, μαζί με άλλα πιθανά αξεσουάρ όπως φίλτρα επιλογής της αντίθεσης, μεγεθυντής κόκκου, μάσκες για κράτημα και κάψιμο κ.α.

Μεγεθυντής με συγκεντρωτική κεφαλή

Ο μεγεθυντής

Ο μεγεθυντής είναι η συσκευή που προβάλλει το αρνητικό στην βάση σε αυξομειούμενο μέγεθος όσο του επιτρέπει η κολώνα στήριξης της κεφαλής του πάνω στην οποία ανεβοκατεβαίνει αλλάζοντας το μέγεθος της προβολής.  Ονομάζεται λανθασμένα και εκτυπωτής. Οι μεγεθυντές για την εκτύπωση ασπρόμαυρων φωτογραφιών μπορούν να είναι με κεφαλή συγκεντρωμένου φωτός ή κεφαλές διάχυτου φωτός. Οι συγκεντρωτικοί μεγεθυντές προσφέρουν καλύτερη ευκρίνεια και οξύτητα. Οι διάχυτοι προβάλλουν λιγότερο τυχόν προβλήματα του φιλμ όπως γρατζουνιές κηλίδες και άλλα σημάδια. Υπάρχουν μεγεθυντές με  κεφαλές multicontrast που μας προσφέρουν τον απευθείας έλεγχο χωρίς την ανάγκη ξεχωριστών φίλτρων και μεγεθυντές με έγχρωμες κεφαλές που είναι για τυπώνουμε έγχρωμες φωτογραφίες αλλά μπορούμε να τυπώσουμε και ασπρόμαυρες.

Πλαίσιο εκτύπωσης ή μαρζέρ

Οι μεγεθυντές χωρίζονται και ανάλογα με το μέγεθος του αρνητικού που δέχονται. Μπορεί να είναι μεγεθυντές μέχρι 35mm ή μπορούν να είναι αρκετά μεγαλύτεροι. Οι πιο συνηθισμένοι είναι αυτοί που δέχονται φιλμ μέχρι 135 ή και μέχρι 120/220.  Ανάλογα με το μέγεθος του φιλμ υπάρχει και ο αντίστοιχος φακός που τοποθετούμε στον μεγεθυντή.

Τα μέρη του μεγεθυντή

Η κολώνα που στηρίζεται

Η κεφαλή που περιλαμβάνει την λάμπα

Το συρτάρι για τα φίλτρα

Οι συγκεντρωτικοί φακοί

Ο φορέας του αρνητικού

Η φυσούνα για την εστίαση

Ο φακός για την προβολή του αρνητικού

Το φίλτρο ασφαλείας

Το καλώδιο που συνδέει την λάμπα με το χρονόμετρο

Χρονόμετρο σκοτεινού θαλάμου για εκτύπωση  ασπρόμαυρων φωτογραφιών

Απαραίτητα εκτός μεγεθυντή

Χρονόμετρο σκοτεινού θαλάμου

Φίλτρα πολυκοντράστ

Πλαίσιο εκτύπωσης για την δημιουργία περιθωρίων

Μεγεθυντής κόκκου για εστίαση του αρνητικού

Μάσκες για κράτημα και κάψιμο

Ένα βαρύ τζάμι για τις εξ επαφής εκτυπώσεις

Με τον εξοπλισμό που ήδη παρουσιάσαμε μπορούν να τυπωθούν τρία είδη ασπρόμαυρης φωτογραφίας

Φωτογράμματα (διαβάστε το άρθρο Φωτογράμματα  και Ψηφιακά Φωτογράμματα στο σπίτι)

Μεγεθύνσεις μέχρι όποιο μέγεθος μας επιτρέπει ο μεγεθυντής.

Εξ επαφής εκτυπώσεις είτε ξεχωριστών μεγάλων αρνητικών είτε όλων των αρνητικών ενός φιλμ

Εκτός από την πλευρά του μεγεθυντή στον σκοτεινό θάλαμο υπάρχει και η υγρή πλευρά με τις λεκάνες που τοποθετούμε τα υγρά της επεξεργασίας της ασπρόμαυρης φωτογραφίας

Χρειαζόμαστε τρεις λεκάνες. Μια για τον εμφανιστή, μια για το μεσαίο λουτρό (stop bath) και μια για την στερέωση (hypo). Στο τέλος θέλουμε μια μεγάλη λεκάνη με νερό ή ένα μεγάλο κουβά που θα μαζεύονται οι στερεωμένες φωτογραφίες πριν τις οδηγήσουμε για πλύσιμο σε τρεχούμενο νερό.

Η διαδικασία της μεγέθυνσης/εκτύπωσης της ασπρόμαυρης φωτογραφίας στον σκοτεινό θάλαμο

Επιλέγουμε το αρνητικό με το οποίο θέλουμε να δημιουργήσουμε μια φωτογραφία. Το καθαρίζουμε ώστε να είναι απαλλαγμένο από σκόνες και το τοποθετούμε στον φορέα του αρνητικού με την γυαλιστερή πλευρά προς τα πάνω. Επιλέγουμε το μέγεθος που θα ανεβάσουμε την κολώνα του μεγεθυντή ώστε πετύχουμε την επιθυμητή μεγέθυνση. Διαμορφώνουμε το πλαίσιο εκτύπωσης ώστε να δεχθεί το αντίστοιχο μέγεθος φωτογραφικού χαρτιού.

Φίλτρα για τον έλεγχο της αντίθεσης στις εκτυπώσεις

Τα χαρτιά χωρίζονται σε κατηγορίες. Πρώτα έχουμε τα παλιάς τεχνολογίας με χάρτινη βάση και τα νεότερης τεχνολογίας με πλαστική βάση. Τα νεότερης τεχνολογίας έχουν γρηγορότερη επεξεργασία και πλένονται και στεγνώνουν πιο γρήγορα. Άλλος ένας διαχωρισμός των φωτογραφικών χαρτιών είναι τα διαβαθμισμένα σε απόδοση αντίθεσης (contrast) από την διαβάθμιση 1  που είναι η χαμηλή αντίθεση μέχρι το 5 που είναι η υψηλή. Ενώ υπάρχουν και τα μεταβλητής αντίθεσης χαρτιά  (multicontrast) που η διαβάθμιση τους επιτυγχάνεται  από το 00 σε βήματα του 0,5 μέχρι το 5 με την χρήση κατάλληλων φίλτρων.

Λαβίδες σκοτεινού θαλάμου

Απαραίτητο για την εκτύπωση είναι πρώτα ένα δείγμα που αποτελείται από δοκιμαστικές λωρίδες φωτισμένες από τον μεγεθυντή με διαφορετικούς χρόνους έκθεσης. Δεν είναι ανάγκη να χρησιμοποιήσουμε ολόκληρο χαρτί, αλλά ένα κομμάτι στο 1/4 ή στο 1/3 του συνολικού μεγέθους.   Ανάλογα με την εμπειρία μας και τις ανάγκες μας  οι χρόνοι έκθεσης στις διαφορετικά φωτισμένες λωρίδες μπορούν να είναι της μορφής 5-10-15-20-25 δευτερόλεπτα ή με την μορφή στοπ. Δηλαδή 2-4-8-16-32 δευτερόλεπτα. Για το διάφραγμα του φακού ισχύει το ίδιο που ισχύει για όλους τους φακούς. Τα μεσαία διαφράγματα προσφέρουν καλύτερη ποιότητα ειδώλου.

Σετ λεκάνες σκοτεινού θαλάμου

Πριν τοποθετήσουμε το πρώτο φωτισμένο δείγμα στον εμφανιστή πρέπει να έχουμε εξασφαλίσει ότι τα υγρά της εμφάνισης μέσα στις λεκάνες είναι σε θερμοκρασία περιβάλλοντος. Τώρα αυτή η θερμοκρασία περιβάλλοντος καλό είναι να μην κατεβαίνει κάτω από 16 βαθμούς και να μην ανεβαίνει πάνω από 26. Οι ιδανικές θερμοκρασίες για κάποια συγκεκριμένα υγρά είναι οι 20 και οι 24 βαθμοί αλλά για τον εμφανιστή δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία οι μικρές διαφορές γιατί αφού πάντα κάνουμε δείγμα θα δούμε ότι τα αποτελέσματα είναι ελεγχόμενα. Αν θέλουμε απόλυτη ακρίβεια υπάρχουν και θερμαινόμενες λεκάνες σκοτεινού θαλάμου.

Δείγμα εκτύπωσης φωτογραφίας με διαφορετικά φωτισμένες λωρίδες

Τοποθετούμε το φωτισμένο δείγμα στην πρώτη λεκάνη του εμφανιστή για όσο χρόνο προτείνουν οι κατασκευαστές για τον συνδυασμό χαρτιού εμφανιστή (συνήθως ένα με ενάμιση λεπτό) και αναδεύουμε ελαφρά την λεκάνη ώστε να ανανεώνεται ο εμφανιστής στην επιφάνεια του χαρτιού. Στραγγίζουμε για μερικά δευτερόλεπτα και περνάμε το χαρτί στην λεκάνη του μεσαίου λουτρού ή μπάνιου σταματήματος. Εδώ το αφήνουμε μισό με ένα λεπτό αναδεύοντας συνέχεια. Στραγγίζουμε για μερικά δευτερόλεπτα και περνάμε το χαρτί στο μπάνιο της στερέωσης αναδεύοντας συνέχεια για το πρώτο λεπτό και στην συνέχεια κάθε ένα λεπτό για τρία μέχρι 5 λεπτά στραγγίζουμε για μερικά δευτερόλεπτα και στη συνέχεια τοποθετούμε τις φωτογραφίες σε μια λεκάνη με νερό. Όταν τελειώσουμε με όλες τις φωτογραφίες που θέλουμε να τυπώσουμε τις τοποθετούμε σε τρεχούμενο νερό για πέντε λεπτά αν το χαρτί είναι με πλαστική βάση ή τριάντα λεπτά αν το χαρτί είναι χάρτινης βάσης. Μετά το πλύσιμο απλώνουμε τις φωτογραφίες να στεγνώσουν.

Η διαδικασία της εξ επαφής εκτύπωσης στον σκοτεινό θάλαμο

Στην διαδικασία της εξ επαφής εκτύπωσης στον σκοτεινό θάλαμο φέρνουμε σε άμεση επαφή με το φωτογραφικό χαρτί το αρνητικό πιέζοντάς τα με ένα βαρύ κομμάτι γυαλί. Το πιο συνηθισμένο είναι ένα γυαλί με πάχος τουλάχιστον πέντε χιλιοστά. Σηκώνουμε την κολώνα του μεγεθυντή μέχρι το φως στην βάση του να καλύπτει το μέγεθος του χαρτιού που θα χρησιμοποιήσουμε. Δεν χρησιμοποιούμε πλαίσιο εκτύπωσης όπως στις μεγεθύνσεις. Αν και υπάρχουν και πλαίσια εκτύπωσης και για κοντάκτ.

Πλαίσια για εξ επαφής εκτυπώσεις (κοντάκτ)

Αν θέλουμε να κάνουμε εξ επαφής εκτύπωση σε μεγάλο αρνητικό διαλέγουμε μέγεθος χαρτιού που να το χωράει, για παράδειγμα 13Χ18 ή 20Χ25. Αν θέλουμε να κάνουμε εξ επαφής εκτύπωση (κοντάκτ) σε όλες τις φωτογραφίες ενός φιλμ 35 mm, τότε χρησιμοποιούμε το ανάλογο χαρτί που θα τις χωρέσει όλες 20Χ25 ή 24Χ36. Κάνουμε πάλι δείγμα με διαφορετικά φωτισμένες λωρίδες. Η υπόλοιπη διαδικασία στις λεκάνες-πλύσιμο στέγνωμα είναι η ίδια όπως και στις μεγεθύνσεις.

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397

 

Φωτογραφία Μακράς Έκθεσης

Φωτογραφία μακράς έκθεσης – Long exposure photography

Η φωτογραφία μακράς έκθεσης είναι μια ομάδα από φωτογραφικές τεχνικές στις οποίες χρησιμοποιούμε αργούς χρόνους έκθεσης, συνήθως πιο αργές ταχύτητες φωτοφράχτη από  την ταχύτητα 1/60. Αυτοί οι αργοί χρόνοι έκθεσης μας δίνουν την ευκαιρία, καθώς το φως επηρεάζει το φιλμ ή τον ψηφιακό αισθητήρα με αργούς ρυθμούς, να δημιουργήσουμε διαφορετικά εφέ καταγραφής της κίνησης. Είτε της κίνησης της μηχανής για παράδειγμα στην τεχνική Panning, είτε την κίνηση του θέματος ή τμήματος του θέματος στις υπόλοιπες τεχνικές μακράς έκθεσης.

Φωτογραφία Μακράς Έκθεσης

Η φωτογραφία μακράς έκθεσης σε τρεχούμενα νερά είναι από τις πιο συνηθισμένες τεχνικές

Μια από τις πιο συνηθισμένες τεχνικές της φωτογραφίας μακράς έκθεσης είναι το παιχνίδι της καταγραφής της κίνησης του νερού. Είτε των κυμάτων, είτε την κίνηση του νερού στα ποτάμια και στους καταρράκτες που είναι ιδιαίτερα δημοφιλής. Συνηθισμένη τεχνική είναι η καταγραφή της κίνησης των τεχνητών φώτων που είτε ανάβουμε εμείς, είτε βρίσκουμε έτοιμα όπως η κίνηση των φώτων των οχημάτων. Στο ίδιο πλαίσιο μπορούμε να εντάξουμε και την φωτογραφία μακράς έκθεσης των κεραυνών και των πυροτεχνημάτων. Στην περίπτωση του νυχτερινού ουρανού με αργούς χρόνους έκθεσης μέχρι 25 δευτερόλεπτα κάνουμε φωτογράφηση του γαλαξία (Milky way Photography), ενώ με πιο αργούς χρόνους έκθεσης έχουμε φωτογραφία μακράς έκθεσης με αποτέλεσμα η κίνηση των αστεριών να καταγράφεται σαν γραμμές (Κάποιες τεχνικές και χρόνους έκθεσης δείτε στο άρθρο μου Νυχτερινή Φωτογραφία).

Φωτογραφία Μακράς Έκθεσης

Τα φώτα των αυτοκινήτων στις πόλεις δημιουργούν εντυπωσιακές φωτογραφίες μακράς έκθεσης

Εξοπλισμός της φωτογραφίας μακράς έκθεσης

Για να τραβήξουμε μια φωτογραφίας μακράς έκθεσης είναι απαραίτητη η σταθεροποίηση της φωτογραφικής μηχανής, οπότε θα χρειαστούμε ένα σταθερό φωτογραφικό τρίποδο.  Επειδή οι ταχύτητες του φωτοφράχτη είναι κάτω από 1/60 χωρίς τρίποδο είναι πολύ πιθανό οι φωτογραφίες να έχουν ανεπιθύμητη κίνηση καταγεγραμμένη. Απαραίτητα είναι και κάποια φίλτρα ουδέτερης πυκνότητας (φίλτρα ND) αν θελήσουμε να κάνουμε φωτογραφία μακράς έκθεσης  σε φως ημέρας. Τα φίλτρα ουδέτερης πυκνότητας μας απλά κόβουν φως και έτσι μας δίνουν την δυνατότητα να μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αργούς χρόνους έκθεσης χωρίς να υπερφωτιστούν οι φωτογραφίες μας.

Φωτογραφία Μακράς Έκθεσης

Η φωτογράφηση κεραυνών και αστραπών εντάσσεται στις τεχνικές της φωτογραφίας μακράς έκθεσης

Γρήγορες συμβουλές για την φωτογραφία μακράς έκθεσης

  • Χρησιμοποιήστε ένα τρίποδο για να σταθεροποιήσετε την φωτογραφική μηχανή σας
  • Χρησιμοποιήστε ένα φίλτρο ουδέτερης πυκνότητας για να μειώσετε την ποσότητα του εισερχόμενου φωτός.
  • Εστιάστε χειροκίνητα ειδικά αν χρησιμοποιήσετε φίλτρα ουδέτερης πυκνότητας είναι απολύτως αναγκαίο
  • Στις dslr καλύψτε το σκόπευτρο για να αποφύγετε φως από το περιβάλλον που μπορεί  να επηρεάσει τις φωτογραφίες σας
  • Χρησιμοποιήστε την κατάλληλη για κάθε τεχνική ταχύτητα φωτοφράχτη για να δημιουργήσετε το επιθυμητό εφέ.

Συνοψίζοντας η φωτογραφία μακράς έκθεσης είναι μια συναρπαστική τεχνική που μπορεί να σας βοηθήσει να δημιουργήσετε ξεχωριστές, εντυπωσιακές φωτογραφίες. Με  μικρές προσθήκες στον εξοπλισμό, λίγη εξάσκηση και αρκετή υπομονή μπορείτε να προσθέσετε στην φωτογραφική σας εμπειρία μεγάλες συγκινήσεις.

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397

Ευθύγραμμη μετάδοση του φωτός και Φωτογραφία

Η ευθύγραμμη μετάδοση του φωτός υπεύθυνη για την Φωτογραφία

Η ευθύγραμμη μετάδοση του φωτός είναι μια βασική του ιδιότητα. Το φως μέσα σε ομογενή υλικά μεταδίδεται ευθύγραμμα. Χάρη σε αυτή την ιδιότητα του φωτός έχουμε την λειτουργία της όρασης και τον σχηματισμό του αντεστραμμένου φωτογραφικού ειδώλου που οδήγησε στην εφεύρεση της φωτογραφίας. Όταν το φως χάρη στην ευθύγραμμη μετάδοση περάσει μέσα από μια τρύπα στο εσωτερικό  ενός σκοτεινού κουτιού, τότε έχουμε στην απέναντι πλευρά από την τρύπα τον σχηματισμό του φωτογραφικού ειδώλου το οποίο είναι αντεστραμμένο. Τα πάνω κάτω και τα δεξιά αριστερά. Αν καταγράψουμε σε μια φωτοευαίσθητη επιφάνεια  αυτό το φωτεινό είδωλο, έχουμε φωτογραφία χωρίς φακό (δηλαδή φωτογραφία pinhole).

Διαβάστε περισσότερα για την  ψηφιακή φωτογραφία Pinhole

Το βασικό μειονέκτημα της φωτογραφίας pinhole είναι οι μεγάλοι χρόνοι έκθεσης που χρειάζονται για την καταγραφή του ειδώλου. Αυτός είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο χρησιμοποιούμε φωτογραφικούς φακούς για να φωτογραφίσουμε. Με αυτό τον τρόπο ενισχύουμε το είδωλο και δεν χρειάζονται μεγάλοι χρόνοι έκθεσης. Ακριβώς όπως ένας μεγεθυντικός φακός ενισχύει τις ακτίνες του ήλιου, τις συγκεντρώνει και μπορούμε να ανάψουμε φωτιά. Στο φιλμ ή στον αισθητήρα δεν βάζουμε φωτιά. Απλά μπορούμε να τραβάμε φωτογραφίες με χρόνους έκθεσης ακόμη και χιλιοστά του δευτερολέπτου.

Διαβάστε περισσότερα στο άρθρο μου φωτογραφικοί φακοί

Πρέπει να θυμόμαστε ότι όλες οι φωτογραφικές μηχανές δεν είναι παρά μικρά ή μεγαλύτερα σκοτεινά κουτιά που επιτρέπουν την διέλευση του φωτός από την μια πλευρά τους ενώ στην απέναντι πλευρά μας επιτρέπουν να τοποθετήσουμε κάτι φωτοευαίσθητο. Είτε φιλμ την παλιότερη εποχή ή τους ψηφιακούς αισθητήρες στις μέρες μας.

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397

Πορτρέτα “Εξ Επαφής”

Πορτρέτα και αυτοπορτρέτα “Εξ Επαφής”

Μετά από πολύ καιρό χθες επανέλαβα ένα φωτογραφικό μάθημα workshop από παλιά, από τις μέρες του της χημικής φωτογραφίας. Την τεχνική την έχω ονομάσει πορτρέτα και αυτοπορτρέτα εξ επαφής καθώς για την δημιουργία τους δεν χρειάζεται φωτογραφική μηχανή. Αυτό που χρειάζεται είναι μια λιπαρή ουσία που απλώνεται στο πρόσωπο, φωτογραφικό χαρτί σε μέγεθος 20χ25 ή 13χ18 και λεκάνες με τα χημικά που χρειάζονται για την εμφάνιση και την στερέωση των φωτογραφικών χαρτιών. Τα αποτελέσματα μοιάζουν με τις 4 φωτογραφίες που σας παραθέτω. Μια τεχνική με μεγάλο πεδίο πειραματισμού και πολύ εντυπωσιακές τελικές εικόνες. Φωτογραφίες χωρίς φωτογραφική μηχανή που μοιάζουν με ειδικού τύπου φωτογράμματα.

 

Μπορώ να διοργανώσω το συγκεκριμένο το συγκεκριμένο σεμινάριο σε όποια σχολή φωτογραφίας ή φωτογραφικό σύλλογο ενδιαφέρεται. Δεν είναι απαραίτητος ο σκοτεινός θάλαμος. Όλη η διαδικασία γίνεται με ανοιχτά τα φώτα.

Μια πολύ ευχάριστη εξέλιξη για την φωτογραφική τεχνική “Εξ επαφής”  είναι ότι δημιούργησα ένα αυτοπορτρέτο μου που χρησιμοποιήθηκε από την σπουδαία ποιήτρια Μιλένα Σπανού για την ποιητική της συλλογή “Τέταρτο κλειδί” που εκδόθηκε τον Μάρτιο του 2023.

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε  και στο τηλέφωνο 6944303397