Monthly Archives: February 2021

Οι πρώτες φωτογραφίες στην Ελλάδα

February 26, 2021Ιστορία της Φωτογραφίας, Μαθήματα ΦωτογραφίαςΟι πρώτες φωτογραφίες στην Αθήνα, Οι πρώτες φωτογραφίες στην Ελλάδαdimitrios

Οι πρώτες φωτογραφίες της Ελλάδας που σώζονται

Έχω αναφέρει σε προηγούμενη ανάρτηση μου τις πρώτες φωτογραφίες που τραβήχτηκαν στην Ελλάδα ( Ο πρώτος ταξιδιώτης φωτογράφος ). Όμως από αυτές τις πρώτες φωτογραφίες που τράβηξε ο μυθιστορηματικός Pierre-Gustave-Gaspard Joly e Lotbinière, ο πρώτος ταξιδιώτης φωτογράφος, δεν έχουν σωθεί τα πρωτότυπα. Οι πρώτες πρωτότυπες νταγκεροτυπίες που σώζονται από την Ελλάδα και συγκεκριμένα από την Αθήνα είναι ενός Γάλλου ζωγράφου και φωτογράφου του Joseph-Philibert Girault de Prangey .

Joseph-Philibert Girault de Prangey αυτοπορτρέτο του 1840

Ο Joseph-Philibert Girault de Prangey γεννήθηκε το 1804 και σπούδασε στην σχολή καλών τεχνών στο Παρίσι. Το 1941 διδάχτηκε φωτογραφία από τον εφευρέτη της Louis-Jacques-Mandé Daguerre ή από τον Hippolyte Bayard (που ξέρουμε ότι είχαν κοινούς γνωστούς). Το Σίγουρο είναι ότι από το 1841 μέχρι το 1844 ταξίδεψε στην ανατολική μεσόγειο και τράβηξε 900 νταγκεροτυπίες, ανάμεσα τους και κάποιες στην Αθήνα. Όταν επέστρεψε στην Γαλλία τις χρησιμοποίησε για να κάνει ζωγραφικές μελέτες και δημοσίευσε ένα μικρό βιβλίο με λιθογραφίες. Τίποτε άλλο.

Οι φωτογραφίες αυτές ανακαλύφθηκαν πολύ μετά τον θάνατο του και αποτελούν τις πιο παλιές φωτογραφίες που σώζονται τα πρωτότυπα και για την Ελλάδα αλλά και για την Τουρκία, την Συρία, την Παλαιστίνη και την Αίγυπτο. Σας παρουσιάζω σήμερα μερικές από τις φωτογραφίες στην Αθήνα. Η άχρηστη πληροφορία είναι ότι τον Μάιο του 2003, ο Σείχης Saud Al Thani του Κατάρ αγόρασε σε μια δημοπρασία φωτογραφία του Joseph-Philibert Girault de Prangey δίνοντας 565,250 λίρες Αγγλίας περίπου 922,488 δολάρια.

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis

Αντρέ Κερτέζ – Μεντόν (Meudon) Παρίσι

Η ιστορία μιας φωτογραφίας στο προάστιο Μεντόν

Με την σημερινή φωτογραφία του Αντρέ Κερτέζ θα εγκαινιάσω την καινούργια κατηγορία αναρτήσεων στο blog μου, που θα αφορά ιστορίες για μια φωτογραφία. Έχω αναφερθεί αρκετές φορές σε άρθρα μου σε μια ή σε ζευγάρια φωτογραφιών, αλλά αυτή η καινούργια στήλη θα αφορά μια φωτογραφία κάποιου αγαπημένου φωτογράφου. Ο Αντρέ Κερτέζ είναι από τους αγαπημένους μου οπότε θα δούμε αρκετές φωτογραφίες του σε αυτή τη στήλη.

Αυτή η φωτογραφία είναι τραβηγμένη σε ένα προάστιο του Παρισιού, γύρω στα 9 χιλιόμετρα από το κέντρο, το 1928. Ο Αντρέ Κερτέζ τότε είχε μόλις 3 χρόνια που ζούσε στο Παρίσι, αλλά είχε ήδη διαμορφώσει το φωτογραφικό του στυλ που τον έκανε γνωστό. Ενώ όμως σε αυτή την φωτογραφία έχουμε όλη την ποιητική και τα στοιχεία που συναντάμε στις φωτογραφίες του Κερτέζ, έχουμε ταυτόχρονα μια “αποφασιστική στιγμή”. Αυτή η φωτογραφία δημοσιεύθηκε πολύ αργότερα σε ένα βιβλίο που εκδόθηκε στην Αμερική το 1945, όπου ο Κερτέζ είχε μεταναστεύσει από το 1936. Το βιβλίο ονομάζεται μέρα του Παρισιού (Day of Paris). Εκδόθηκε την ίδια περίοδο που ο Κερτέζ πήρε την αμερικάνικη υπηκοότητα.

Ξέρουμε ότι η Αμερική δεν ταίριαξε στην ιδιοσυγκρασία του Κερτέζ. Για αυτή η δεύτερη μετανάστευση, ο ίδιος ένιωθε ότι δεν του βγήκε σε καλό καθώς τον εγκλώβισε σε συμβιβασμούς που δεν μπορούσε να τους αντέξει. Πρακτικά η Αμερική εκείνη την περίοδο παρόλο που τον έκανε πολίτη της τον είχε απορρίψει σαν καλλιτέχνη. Χωριστά που μέχρι να τον αποδεχθεί τον αντιμετώπιζε σαν εχθρό. Έτσι σε αυτό το βιβλίο που το σχεδίασε ο θρυλικός γραφίστας και φωτογράφος Alexey Brodovitch, τότε art director του Harper’s Bazaar, ο Αντρέ Κερτέζ θυμάται τις ευτυχισμένες και απόλυτα δημιουργικές μέρες στο Παρίσι. Πρέπει να σημειώσω εδώ ότι σίγουρα εκδότης, γραφίστας θα είχαν στο μυαλό τους ότι ο Αντρέ Κερτέζ χρωστούσε αυτό το βιβλίο στον εαυτό του από το 1933 στο Παρίσι που ο φίλος του ο Brassaï είχε εκδώσει το λεύκωμα το Παρίσι την νύχτα (Paris de Nuit).

Στο αρχείο του Αντρέ Κερτέζ υπάρχουν άλλες δυο φωτογραφίες από το ίδιο στενό με το ίδιο πάνω κάτω σημείο της πόλης. Στην μία δεν υπάρχουν ούτε άνθρωποι ούτε τρένο. Στην άλλη υπάρχει μόνο ένα τρένο την στιγμή που περνάει την γέφυρα. Δεν ξέρουμε αν είναι τραβηγμένες την ίδια μέρα ή αυτό το σημείο ενέπνευσε τον Κερτέζ και ξαναπήγε κι άλλες φορές μέχρι να πετύχει κάτι εξαιρετικό, όπως και το πέτυχε.

Το φωτόμετρο της φωτογραφικής μηχανής

February 17, 2021Μαθήματα Φωτογραφίας, Φωτογραφική ΤεχνικήΤο ενσωματωμένο φωτόμετρο της ψηφιακής φωτογραφικής μηχανής, τρόποι μέτρησης, τρόποι φωτομέτρησης, Φωτόμετροdimitrios

Το ενσωματωμένο φωτόμετρο της ψηφιακής φωτογραφικής μηχανής

Σήμερα θα γράψω μερικά πράγματα για ένα σημαντικό εργαλείο που διαθέτουν οι ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές. Αυτό το εργαλείο βοηθάει τη μηχανή στις αυτόματες ρυθμίσεις να καθορίσει την σωστή έκθεση, ενώ οι ενδείξεις του βοηθάνε τον φωτογράφο στις χειροκίνητες ώστε οι φωτογραφίες του να βγαίνουν σωστά φωτισμένες. Αυτό το εργαλείο είναι το ενσωματωμένο φωτόμετρο της φωτογραφικής μηχανής. Αυτό που κάνει το φωτόμετρο είναι να μετράει το φως που έρχεται διαμέσου του φακού από το θέμα επάνω στον αισθητήρα μας (για αυτό και τα φωτόμετρα ονομάζονται TTL δηλαδή “through the lens”).

Ενδείξεις του ενσωματωμένου φωτόμετρου μιας ψηφιακής φωτογραφικής μηχανής στην μεγάλη οθόνη πληροφοριών

Το ενσωματωμένο φωτόμετρο της ψηφιακής φωτογραφικής μηχανής αλλά και των παλιότερων φωτογραφικών μηχανών μετρούν το ανακλώμενο φως που στέλνει το θέμα μας. Σε αντίθεση με τα εξωτερικά φωτόμετρα που μπορούν να κάνουν μετρήσεις είτε ανακλώμενου είτε προσπίπτοντος φωτισμού, το ενσωματωμένο φωτόμετρο της φωτογραφικής μηχανής μας μετράει μόνο το ανακλώμενο φως. Στην λειτουργία του είναι ένα κλασικό φωτόμετρο. Είναι δηλαδή ρυθμισμένο να θεωρεί ότι το φως που εισέρχεται μέσα στην φωτογραφική μας μηχανή, έρχεται από αντικείμενα που ανακλούν το 18% από το φως που δέχονται. Θεωρεί δηλαδή ότι τα αντικείμενα έχουν τονικότητα που αναλογεί στο μέσο τόνο του γκρι (ζώνη V στο ζωνικό σύστημα του Ansel Adams) και μας δίνει ενδείξεις ώστε να καταγραφούν σαν ζώνη V στην φωτογραφία μας.

Ενδείξεις του ενσωματωμένου φωτόμετρου της ψηφιακής φωτογραφικής μηχανής σε άλλο σημείο σε μηχανή που διαθέτει στην πάνω πλευρά μικρή οθόνη πληροφοριών

Το φωτόμετρο της ψηφιακής φωτογραφικής μηχανής μετράει το ανακλώμενο φως που έρχεται από το θέμα που φωτογραφίζουμε και με βάση τις ρυθμίσεις που έχουμε τοποθετήσει όσο αφορά την ευαισθησία σε ISO, την ταχύτητα του φωτοφράχτη και το διάφραγμα του φακού μας δίνει ενδείξεις πάνω σε μια κλίμακα, αν έχουμε επιλέξει κάποια χειροκίνητη λειτουργία έκθεσης. Μηδέν (0) για την σωστή έκθεση, πλην (-) για την υποέκθεση και συν (+) για την υπερέκθεση. Πάντα όμως θεωρώντας ότι η σκηνή μας περιέχει αντικείμενα που ανακλούν το 18% από το φως που δέχονται. Αυτό το ενσωματωμένο φωτόμετρο της φωτογραφικής μηχανής μας διαθέτει και παραλλαγές στον τρόπο που μετράει το ανακλώμενο φως που φτάνει στον ψηφιακό αισθητήρα μας διαμέσου του φακού. Οι παραλλαγές αυτές στην φωτομέτρηση υπάρχουν ώστε να δώσουν βάρος σε διαφορετικές περιοχές της εικόνας για να μας βοηθήσουν να πετύχουμε πιο ακριβή αποτελέσματα. Οι πιο συνηθισμένες παραλλαγές είναι οι παρακάτω.

Επιλογές μέτρησης σε μια ψηφιακή φωτογραφική μηχανή

Μέτρηση Μάτριχ – Με αποτίμηση (Matrix-Evaluative)

Είναι ο τρόπος φωτομέτρησης του ανακλώμενου φωτός που υπάρχει σε όλα τα ενσωματωμένα φωτόμετρα και τον χρησιμοποιεί η μηχανή σε όλες τις αυτόματες λειτουργίες της. Παίρνει πληροφορίες σχεδόν από όλο το κάδρο μας και διαθέτει ενσωματωμένες πληροφορίες και εκτιμήσεις που του επιτρέπει να διαχειριστεί πληθώρα φωτιστικών καταστάσεων. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να οδηγεί σε φωτογραφίες σωστά φωτισμένες στις περισσότερες φωτογραφικές περιπτώσεις, ενώ ακόμη και εκεί που θα πρέπει να επέμβει ο φωτογράφος για εξισορροπήσει την έκθεση οι διαφοροποιήσεις δεν είναι μεγάλες.

Μέτρηση Κέντρου βάρους – Μέσου όρου

Με αυτό τον τρόπο λειτουργούσαν τα ενσωματωμένα φωτόμετρα όλων των φωτογραφικών μηχανών μέχρι στην δεκαετία του 80΄ και υπάρχει μια ισχυρή παράδοση που θέλει το φωτόμετρο της μηχανής να ανταποκρίνεται καλύτερα στον οπίσθιο φωτισμό και τα πορτραίτα σε φυσικό φως σε εξωτερικούς χώρους. Για κάποιον που έχει συνηθίσει να χρησιμοποιεί φωτόμετρα κέντρου βάρους δεν θα φέρω αντίρρηση, αλλά για έναν νέο φωτογράφο αυτό τον τύπο μέτρησης μέσα στην μηχανή τον θεωρώ εντελώς άχρηστο.

Μερική μέτρηση – Σημειακή μέτρηση

Ένας εξαιρετικός τρόπος φωτομέτρησης που παλιά μας τον πρόσφεραν μόνο εξωτερικά εξειδικευμένα φωτόμετρα, έχει ενσωματωθεί σε όλες σχεδόν τις σύγχρονες ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές και μας δίνει μέτρηση από ένα μικρό τμήμα της εικόνας. Αυτή ή ένδειξη είναι απολύτως ακριβής και για τον φωτογράφο με γνώσεις για το πως λειτουργεί το φωτόμετρο αλλά και γνώσεις για το ζωνικό σύστημα, είναι ένα σπουδαίο βοήθημα στην προσπάθεια του να έχει σωστά φωτισμένες φωτογραφίες

Το σημαντικό είναι να κατανοήσετε ότι δεν υπάρχει σωστός ή λάθος τρόπος φωτομέτρησης. Όλα αυτά αποτελούν χρήσιμα εργαλεία στην προσπάθεια του φωτογράφου να πετύχει την όσο το δυνατόν σωστότερη έκθεση στις φωτογραφίες του. Λογικό είναι ότι συχνότερα ο σύγχρονος φωτογράφος θα χρησιμοποιήσει την ρύθμιση μέτρησης Μάτριχ – Με αποτίμηση που πετυχαίνει συχνότερα καλύτερα αποτελέσματα, αλλά θα πρέπει να δοκιμάσει και τις δυνατότητες της σημειακής μέτρησης.

Η φωτογραφία ως καλλιτεχνική πρακτική στην Street Art

February 6, 2021Ιστορία της Φωτογραφίας, Κείμενα και ΦωτογραφίεςStreet Art και Φωτογραφία, Η φωτογραφία ως καλλιτεχνική πρακτική στην Street Artdimitrios

Street Art και Φωτογραφία

Στη σημερινή μου ανάρτηση είναι ένα κείμενο σημαντικό για μένα μιας και είναι από μια από τις πρώτες μου εργασίες στο μεταπτυχιακό που κάνω. Μετά από χιλιάδες άρθρα στο ίντερνετ αυτή είναι μια ιδιαίτερη στιγμή. Η εργασία παραδόθηκε αυτή την βδομάδα οπότε τώρα μπορώ να την δημοσιεύσω. Ίσως στη συνέχεια να γίνει μια σειρά άρθρων που να αφορά την σχέση της αγαπημένης μου street art με την φωτογραφία. Σήμερα σας παρουσιάζω την εισαγωγή και ένα κείμενο για τον Ernest Pignon-Ernest. Για εικονογράφηση έχω επιλέξει 2 φωτογραφίες του JR και βέβαια μια του πρωτοπόρου Ernest Pignon-Ernest από το 1979 παρακαλώ. Έχω αφαιρέσει τις παραπομπές της βιβλιογραφίας όποιος ενδιαφέρεται για αυτήν μπορεί να επικοινωνήσει μαζί μου ή με email η στο facebook.

Φωτογραφία από την παρέμβαση του JR στην Βραζιλία με το project “Οι γυναίκες είναι ήρωες” το 2008

Εισαγωγή

Η σχέση που έχει η φωτογραφία και η Street Art είναι στενή και πολυεπίπεδη. Στην παρούσα εργασία θα προσπαθήσω να αναδείξω πως η φωτογραφία εξελίχθηκε ως μια ξεχωριστή καλλιτεχνική πρακτική μέσα από το έργο σημαντικών Street Artist. Θα αφήσω έξω από την έρευνα μου τη προφανή σχέση που έχει η τεκμηριωτική δύναμη της φωτογραφίας στην καταγραφή και προβολή της Street Art στον σύγχρονο κόσμο, ειδικά μέσω του διαδικτύου και τον πολύ σημαντικό ρόλο που έχει παίξει στην πλήρη αποδοχή της σαν ένα ρεύμα της τέχνης.

Η Street Art είναι τέχνη που ξεκίνησε σαν αναρχική, καταγγελτική, σχεδόν μυστική και παράνομη προσωπική πρακτική. H οπτικοποίηση γίνονταν κυρίως μέσα από τα γκράφιτι και τα tags από μια κοινότητα ανθρώπων με τους δικούς τους κώδικές, κανόνες, ιεραρχίες και κώδικες επικοινωνίας που χρησιμοποιούσαν τον δημόσιο χώρο, αντικείμενα, κτήρια και επιφάνειες, χωρίς κανένα σεβασμό στους νόμους που τον προστατεύουν σαν δημόσια περιουσία. Με τα χρόνια από την δεκαετία του 90′ και μετά η Street Art εξελίχθηκε σε ένα σημαντικό καλλιτεχνικό κίνημα και αναπόσπαστο τμήμα του αστικού τοπίου σε πάρα πολλές πόλεις σε όλο τον κόσμο.

Οι καλλιτέχνες της Street Art με τα πολλά και διαφορετικά στυλ τους έχουν συμβάλλει στην δημιουργία ενός οπτικού ιδιώματος που εκτός των άλλων αποσταθεροποιεί τους καθιερωμένους τρόπους σκέψης. Η Street Art έχει πετύχει να είναι ένα καλά τεκμηριωμένο αντικείμενο μελέτης με αρκετή βιβλιογραφία που συνεχώς επεκτείνεται και αυτό μαζί με την μεγάλη αποδοχή από το κοινό δείχνει ότι αυτή η μορφή τέχνης αντιπροσωπεύει μια πολιτιστική καμπή παγκόσμια σημαντική, μόνιμη και μη αναστρέψιμη. Τα έργα της Street Art βρίσκονται πλέον σε εκθέσεις σε σπουδαία μουσεία και gallery . Η μεγάλη δημοσιότητα που έχει πάρει το έργο σημαντικών Street Artists όπως οι Shepard Fairey, Banksy και Swoon για να αναφέρω μερικούς από την διεθνή σκηνή, κάνει το έργο τους τόσο επιδραστικό και προσφέρει στους ίδιους μια τεράστια αναγνωρισιμότητα που σπάνια απολαμβάνουν καλλιτέχνες που έχουν εξελιχθεί και παρουσιάζουν το έργο τους μέσα από τους θεσμοθετημένους οργανισμούς της σύγχρονης τέχνης. Αυτό ισχύει βέβαια για την παγκοσμιοποιημένη πλέον Street Art και για Έλληνες καλλιτέχνες σαν τον Ino, τον Sonke ή τον Fikos, για να αναφέρω μερικούς χαρακτηριστικούς .

Φωτογραφία από έργο του JR το 2019

Η Φωτογραφία ως καλλιτεχνική πρακτική της Street Art

Είναι αρκετοί καλλιτέχνες της Street Art που έμπνευσή τους αποτελεί μια φωτογραφία που συνήθως την μετασχηματίζουν, είτε αντιγράφοντας την με ζωγραφικό τρόπο ή αναπαράγοντας την ακόμη και αλλοιωμένη ή μετασχηματισμένη με άλλες τεχνικές όπως τα φωτοαντίγραφα ή τα στένσιλ. Στην παρούσα εργασία μου έχω επικεντρωθεί σε καλλιτέχνες της Street Art που χρησιμοποιούν τις ίδιες τις φωτογραφίες τυπωμένες με διάφορους τρόπους είτε ως αυτόνομα έργα, είτε με την τεχνική του κολάζ ή αντίστοιχες τεχνικές ως τμήμα του συνολικού τους έργου .

Παρόλο που θα ήθελα να παρουσιάσω αλφαβητικά τους καλλιτέχνες της Street Art που χρησιμοποιούν την φωτογραφία στην καλλιτεχνική τους πρακτική θέλω να αποτίσω φόρο τιμής σε ένα πρωτοπόρο. Τον “Καταστασιακό” πατριάρχη της Street Art τον Ernest Pignon-Ernest που γεννήθηκε στη Νίκαια το 1942. Από το 1966 έχει κάνει το δρόμο τόσο το σκηνικό όσο και το θέμα των εφήμερων έργων του, τα οποία συνήθως αντανακλούν τα ιστορικά γεγονότα που συνδέονται με κάθε τόπο που εκθέτει τα έργα του. Αυτή η πρακτική του Ernest Pignon-Ernest επηρέασε τους καλλιτέχνες της Street Art.

Όπως έχει πει και ο ίδιος σε συνεντεύξεις του «Οι τοποθεσίες είναι τα απαραίτητα υλικά μου. Προσπαθώ να καταλάβω ότι υπάρχει εκεί στο χώρο, φως, χρώματα – και ταυτόχρονα και ταυτόχρονα ότι δεν φαίνεται πλέον, την ιστορία του τόπου, τις ξεχασμένες μνήμες. Αυτά τα υλικά χρησιμοποιώ για να δημιουργήσω τις εικόνες μου, οι οποίες έτσι γεννιούνται από τα μέρη όπου τις τοποθετώ. Δεν κάνω έργα σε μια δεδομένη κατάσταση, προσπαθώ να κάνω έργα με καταστάσεις» . Η κύρια κριτική θέση που επεξεργάστηκαν οι “καταστασιακοί καλλιτέχνες και θεωρητικοί που με αυτούς κυρίως αντλεί έμπνευση η παρέμβαση στον δημόσιο χώρο του Ernest Pignon-Ernest, είναι ταυτόχρονα η κατάργηση και η πραγματοποίηση της τέχνης.

Αυτούς τους δύο διαφορετικούς δρόμους που τους εμπνεύστηκαν από τους σουρεαλιστές και τους ντανταϊστές καλλιτέχνες, οι “καταστασιακοί” θεωρούν ότι είναι οι αδιαχώριστες όψεις του ίδιου του ξεπεράσματος της τέχνης . Ο Ernest Pignon-Ernest αρκετές φορές αφήνει τις πρωτότυπες αφίσες του να τις καταστρέψουν οι καιρικές συνθήκες ή οι περαστικοί. Η εκ νέου φωτογράφιση της φθοράς τους δημιουργεί καινούργια αυτοτελή έργα που κολλιούνται με την μορφή αφίσας ξανά στον δημόσιο χώρο.

Ernest Pignon-Ernest 1979

Διαβάστε μερικά σχετικά ενδιαφέροντα άρθρα Φωτογραφία Δρόμου

Ο Δημήτρης Ασιθιανάκης είναι φωτογράφος, δάσκαλος φωτογραφίας και πρόεδρος του Fotoart. Μπορείτε να τον βρείτε στο Facebook Dimitrios Asithianakis. Για τα μαθήματα του fotoart μπορείτε να ρωτήσετε και στο τηλέφωνο 6944303397